Wchodzisz i wiesz

Do zdarzenia doszło na jednej z lokalnych ulic, gdzie samochód prowadzony przez Hayna zjechał z jezdni i z impetem uderzył w ogrodzenie prywatnej posesji. Świadkowie natychmiast ruszyli z pomocą, rozpoczynając resuscytację krążeniowo-oddechową. Po kilku minutach działania przejęli strażacy oraz ratownicy medyczni, jednak – mimo długotrwałej reanimacji – życia kierowcy nie udało się uratować. Lekarz stwierdził zgon na miejscu.

Informację o śmierci Ryszarda Hayna jako pierwszy przekazał prezydent Leszna Grzegorz Rusiecki. „To bardzo smutna i bolesna wiadomość” – napisał w mediach społecznościowych, podkreślając, że zmarły był postacią o wyjątkowym znaczeniu dla miasta. Rusiecki wspomniał także o osobistym wymiarze tej straty: „Dla mnie Ryszard Hayn był i zawsze pozostanie osobą, która wprowadziła mnie w świat samorządu i polityki”.

Hayn od lat 90. należał do grona najbardziej rozpoznawalnych przedstawicieli lewicy w regionie. Dwukrotnie zasiadał w Sejmie – w latach 1997–2001 oraz 2001–2005. Po zakończeniu działalności parlamentarnej skupił się na pracy dla lokalnej społeczności. Przez wiele lat pełnił mandat radnego Rady Miejskiej Leszna, angażując się w projekty społeczne, edukacyjne i kulturalne.

W październiku 2024 r. objął funkcję rektora Wyższej Szkoły Humanistycznej, gdzie – jak podkreślają współpracownicy – z energią godną młodszych kolegów planował rozwój uczelni, projekty międzynarodowe oraz współpracę z ośrodkami naukowymi w Europie. „Pan Rektor przygotowywał się do przyjęcia delegacji z Rumunii, jak zawsze pełen zapału i zaangażowania” – wspomina Rusiecki, dodając apel o uszanowanie pamięci o zmarłym: „Jak każdy polityk był oceniany różnie, ale dziś najważniejsze jest wspomnienie człowieka, który wiele zrobił dla naszego miasta”.

Policja i prokuratura badają przyczyny tragedii, choć wstępne ustalenia wskazują, że kluczowym momentem był nagły problem zdrowotny kierowcy. Zdarzenie miało charakter losowy, a Hayn podróżował sam.

Dla mieszkańców Leszna to bolesna strata – odszedł polityk, wykładowca, społecznik, ale przede wszystkim osoba powszechnie darzona szacunkiem. Władze miasta zapowiedziały, że poinformują wkrótce o uroczystościach pogrzebowych.

Czytaj też: Zmiana w krakowskiej kurii. Koniec rządów arcybiskupa Jędraszewskiego

W salonie Volvo Car (ul. Jagiellońska 48) będzie można zobaczyć prace takich artystów jak: Janusz „Burza” Burzyński, Bartłomiej „BeBe” Frączek, Bartosz Frączek, Dariusz Dąbrowski, Piotr Dłubak, Paulina Domagalska, Damian Drewniak, Marta Frej, Łukasz Gawron , Dariusz Gawroński, Anita Grobelak, Jakub Jakubowski, Jerzy Kędziora, Izabela Kita, Małgorzata Kozakowska, Maciek Lubaszka, Tomasz Lubaszka, Jacek Łydżba, Szymon „Saper” Maliszewski, Małgorzata Mizera, kolektyw Monstfur, Szymon Motyl, Krzysztof Pasternak (z kolekcji prywatnej), Mateusz Pawełczyk, Ewa Powroźnik, Martyna Powroźnik-Szecówka, Izabella Sowier-Kasprzyk, Tomasz Sętowski, Wojciech Sętowski „Wybuch Wielki”, Grzegorz Skowronek, Magdalena Stępniak, Małgorzata Stępniak, Rafał Stępniak (z kolekcji prywatnej), Bartek Stypka, Krystyna Szwajkowska, kolektyw Theseus (Aleksandra Cupiał&Szymon Parafiniak), Anna Ujma-Lubaszka, Justyna Warwas oraz Artur Wawrzkiewicz.

Wszyscy zaangażowali się w projekt „Sztuka Dobra”. Pod tym szyldem redakcja CGK – przy wsparciu wielu, wielu osób – organizuje wydarzenia upamiętniające Adama Markowskiego – zmarłego w czerwcu fotografa, grafika, pedagoga, wieloletniego pracownika Urzędu Miasta Częstochowy i współzałożyciela miesięcznika (a potem portalu) „CGK – Co Gdzie Kiedy w Częstochowie”.

15 listopada o Adamie, o tym, co zrobił dla częstochowskiej kultury, projekcie „Częstonsy” i samej „Sztuce Dobra” opowiadali Aleksander Wierny i Rafał Cuprjak. Spotkanie „Częstochowa fantastycznie. Okiem Markowskiego, słowem Cuprjaka” odbyło się w ramach XIII Częstochowskiego Dnia Fantastyki organizowanego w lokalu Lucky Saloon.

Kolejne wydarzenie odbędzie się właśnie 26 listopada, w salonie Volvo Car Częstochowa. Początek już o godz. 18, a wernisaż uświetni recital wokalistki Mileny Bieńkowskiej i gitarzysty Michała Walczaka.

Wystawa prezentowana będzie do 4 grudnia. A już 8 grudnia – w dniu urodzin Adama – w Miejskiej Galerii Sztuki i Galerii Zwiastun odbędzie się kolejny wernisaż. Nie zabraknie też muzyki i poezji, wystąpią bowiem Kuba Bociąga i Marcin „Kasa” Dawidowski oraz Rafał i Astek Cuprjakowie.

Podsumowaniem wszystkich działań będzie charytatywna aukcja dzieł sztuki organizowana na rzecz Najbliższych Adama – Beaty, Jagody i Hani. Odbędzie się ona w sobotę, 13 grudnia o godz. 19 w Teatrze im. Adama Mickiewicza. Licytację poprowadzą Anna Tymoshenko i Szymon Kowalik.

Tego samego dnia, o godz. 17 w Pawilonie Wystawowym Muzeum Częstochowskiego odbędzie się także wernisaż wystawy fotografii autorstwa Adama.

Warto dodać, że podczas obu wernisaży (wstęp na nie jest wolny) będzie można zakupić wejściówki-cegiełki obowiązujące na grudniową aukcję. Ich koszt to 50 zł (wszystkie zebrane środki przekazane zostaną na cel aukcji). Zbiórkę poprowadzi Stowarzyszenie Daj Mi Czas, z którym Adama łączyła współpraca i przyjaźń.

Źródło: UM – Portal Kulturalny CGK, na zdjęciach prace autorstwa: Małgorzaty Stępniak, Jacka Łydżby i Tomasza Lubaszki (autorem reprodukcji jest Piotr Dłubak).

26 listopada 2025 r. o godz. 10:30 Trybunał Konstytucyjny ogłosi orzeczenie wydane w sprawie wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego dotyczącego ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku służbowego sędziego.

Trybunał Konstytucyjny dokona kontroli zgodności art. 189 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego w związku z art. 29 § 1 i art. 33 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym oraz art. 55 § 1 i art. 65 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych, art. 5 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i art. 23 § 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o ustroju sądów wojskowych w zakresie, w jakim przedmiotem ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa czyni nawiązanie stosunku służbowego sędziego wskutek jego powołania przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa z art. 179 i art. 180 ust. 1-4 Konstytucji RP.

Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego (dalej: Wnioskodawca) wskazuje, że przepis art. 189 k.p.c. pomimo jego umieszczenia wśród przepisów proceduralnych ma w istocie charakter materialnoprawny. Przedmiotem powództwa może być zarówno ustalenie pozytywne, jak i negatywne, a sam przepis wykorzystywany jest do ochrony praw podmiotowych, przy konieczności wykazania przez powoda ziszczenia się dwóch przesłanek – istnienia bądź nieistnienia danego prawa lub stosunku prawnego oraz posiadanie przez powoda interesu prawnego w uzyskaniu ochrony prawnej. Wskazał przy tym, że art. 189 k.p.c. może być również podstawą dochodzenia roszczeń w sprawach dotyczących stosunku pracy, w tym stosunku służbowego sędziów.
W ocenie Wnioskodawcy, unormowane w art. 179 Konstytucji powołanie sędziego, którego nieodłącznym elementem jest określenie rodzaju i szczebla sądu, do którego sędzia zostaje powołany, ma charakter definitywny i stanowi akt ustrojowy współrealizowany przez dwa współdziałające organy – Krajową Radę Sądownictwa i Prezydenta. Nie może podlegać następczej weryfikacji, mającej potwierdzić bądź obalić zaistnienie stosunku wskutek powołania. Sama natura tego stosunku oraz skutki wynikające z powołania sędziego w trybie przewidzianym w art. 179 Konstytucji świadczą zdaniem Wnioskodawcy o niedopuszczalności jakichkolwiek prób rozdzielania bądź uniezależniania stosunku służbowego od aktu powołania. Wnioskodawca również wskazuje, że w dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego wielokrotnie podkreślano, że droga sądowa nie przysługuje w odniesieniu do stosunku publicznoprawnego, który nie wiąże się z realizacją prawa podmiotowego. Niedopuszczalne jest więc ustalanie w drodze powództwa cywilnego kwestii powierzenia lub pozbawienia sędziego jego mandatu. Wnioskodawca ponadto wskazuje, że nawiązanie stosunku służbowego sędziego należ do sfery publicznoprawnej, ponieważ okoliczność powierzenia sędziemu mandatu do sprawowania władzy sądowniczej, do czego dochodzi w drodze powołania sędziego przez Prezydenta na wniosek KRS, związana jest w nierozerwalny sposób z nawiązaniem stosunku służbowego w ramach którego sędzia realizuje powierzoną mu funkcję. Dopuszczenie możliwości weryfikacji okoliczności nawiązania tego stosunku prowadziłoby zdaniem Wnioskodawcy do podważenia jego charakteru prawnego, określonego przez art. 179 Konstytucji. Wnioskodawca wskazuje, że z uwagi na wagę przedmiotu – niezawisłość i niezależny status władzy sądowniczej – kwestia procedury nie może być pozostawiona jedynie dobrej praktyce.
Niezgodności art. 189 k.p.c. z art. 180 ust 1-4 Konstytucji Wnioskodawca upatruje w naruszeniu gwarancji statusu sędziego, jakie wynikają z poszczególnych jednostek redakcyjnych przepisu Konstytucji, przez możliwość dokonywania ustaleń dotyczących prawidłowości procedury powołania sędziego. Art. 180 Konstytucji normuje bowiem te elementy statusu sędziego, które rozpoczynają się i trwają od momentu jego powołania. Rozumowanie, które mogłoby dopuszczać w drodze powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.) kwestionowanie samego powierzenia sędziemu funkcji orzekania i skutkować np. uznaniem nieskuteczności takiego powierzenia z uwagi na okoliczności jego powołania prowadziłoby de facto do zakwestionowania statusu sędziego, jaki wynika zarówno z art. 179 Konstytucji, ale także art. 180 ust. 1 i 2 Konstytucji. Oznaczałoby bowiem w ocenie Wnioskodawcy wykreowanie innych niż te wynikające z art. 180 ust. 2 Konstytucji przypadków trwałego pozbawienia sędziego jego funkcji, a tym samym podważało gwarancyjny charakter tego unormowania oraz zasady nieusuwalności sędziego, o której stanowi art. 180 ust. 1 Konstytucji. W ocenie Wnioskodawcy, gwarancyjny charakter art. 180 ust. 1-4 Konstytucji wyklucza istnienie podstawy normatywnej wywodzonej z art. 189 k.p.c., która mogłaby prowadzić do dokonywania przez sąd ustaleń co do istnienia lub nieistnienia stosunku służbowego sędziego, tym samym podważając status sędziego i pozbawiając go możliwości realizowania funkcji wynikających z jego powołania.
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Wojciech Sych - przewodniczący, sędzia TK Justyn Piskorski - sprawozdawca, sędzia TK Krystyna Pawłowicz, wiceprezes TK Bartłomiej Sochański, sędzia TK Michał Warciński.
 

26 listopada 2025 r. o godz. 13:00 Trybunał Konstytucyjny  rozpozna wniosek Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego dotyczący obowiązku przejścia w stan spoczynku sędziego Sądu Najwyższego po osiągnięciu określonego wieku.

Trybunał Konstytucyjny dokona kontroli zgodności:
1) art. 37 § 1 w związku z art. 129a § 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym,
2) art. 129a § 2 ustawy powołanej w punkcie 1, w części obejmującej słowa „którzy objęli stanowisko sędziego Sądu Najwyższego przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 21 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym”
– z art. 32 ust. 1 w związku z art. 180 ust. 4, w związku z art. 67 ust. 1, art. 65 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji.

Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego (dalej: Wnioskodawca) wskazuje, że określenie wieku przejścia w stan spoczynku zgodnie z art. 180 ust. 4 w związku z art. 67 ust. 1 Konstytucji oraz w związku z art. 65 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji nie może mieć charakteru arbitralnego – musi mianowicie uwzględniać szereg czynników faktycznych odnoszących się do sytuacji sędziów jako grupy zawodowej. Ponadto w ocenie Wnioskodawcy, konstytucyjne prawo do przejścia w stan spoczynku ze względu na wiek, poza tym, że jest jedną z gwarancji niezawisłości sędziowskiej i zapewnia możliwość wykonywania powierzonych sędziemu zadań wymiaru sprawiedliwości, stanowi uprawnienie, a nie prawny obowiązek. Zatem ukształtowanie przez ustawodawcę zwykłego konstytucyjnego prawa do przejścia w stan spoczynku powinno być, co do zasady, uprawnieniem – wskazuje Wnioskodawca. Oznacza to, że ustawodawca nie może ustanawiać wieku przejścia w stan spoczynku oraz bezwarunkowego obowiązku przejścia w stan spoczynku bez możliwości dalszego zajmowania stanowiska sędziego SN po osiągnięciu określonego wieku, gdyż dopuszczenie wyjątków od takiego obowiązku jest konstytucyjnie konieczne, co z kolei stanowi pominięcie prawodawcze. 
Wnioskodawca wskazuje, że art. 129a ustawy o Sądzie Najwyższym z 2017 r. dzieli sędziów SN na dwie grupy, tj. sędziów, którzy objęli stanowiska po 1 stycznia 2019 r., dla których przejście w stan spoczynku stanowi prawny obowiązek, oraz sędziów, którzy objęli stanowiska przed 1 stycznia 2019 r., wobec których zastosowanie ma nadal art. 30 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym. Ta druga grupa przechodzi w stan spoczynku z dniem ukończenia 70. roku życia, chyba że nie później niż na sześć miesięcy przed ukończeniem tego wieku oświadczą Pierwszemu Prezesowi Sądu Najwyższego wolę dalszego zajmowania stanowiska i przedstawią zaświadczenie stwierdzające, że są zdolni, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego. Mogą oni zajmować stanowisko nie dłużej niż do ukończenia 72. roku życia, lecz nie mogą zajmować stanowiska Prezesa SN ani przewodniczącego wydziału. Taki stan prawny powoduje, że sędziowie SN i sądów powszechnych są traktowani w odmienny sposób. 
Wnioskodawca ponadto wskazuje, że ustawowe ukształtowanie instytucji przejścia w stan spoczynku sędziego SN ze względu na wiek nie może naruszać konstytucyjnej zasady równości przez arbitralne różnicowanie sytuacji sędziów SN w zależności od daty powołania na stanowisko oraz sytuację sędziów SN powołanych po 1 stycznia 2019 r. i sędziów sądów powszechnych powołanych po tej dacie, ustanawiając w odniesieniu do pierwszej grupy bezwarunkowy obowiązek przejścia w stan spoczynku, bez możliwości zajmowania stanowiska sędziego po osiągnięciu wieku 65 lat.
Wnioskodawca podkreśla, że z perspektywy art. 180 ust. 4, art. 65 ust. 1 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji sędziowie SN i sądów powszechnych mają tę samą cechę prawnie relewantną umożliwiającą porównywanie ich sytuacji. Zatem prawo do przejścia w stan spoczynku powinno być podobnie ukształtowane dla sędziów SN i sądów powszechnych.
Ponadto, data objęcia stanowiska sędziowskiego stanowi wyłączne kryterium zróżnicowania w obrębie grupy sędziów SN, co nie jest wystarczającym kryterium. Mianowicie, z art. 180 ust. 4 w związku z art. 67 ust. 1 i art. 65 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji wynika, że nie można arbitralnie ustanawiać wieku przejścia w stan spoczynku oraz bezwarunkowego obowiązku przejścia w stan spoczynku bez możliwości dalszego zajmowania stanowiska w SN po osiągnięciu tego wieku.
Wnioskodawca wskazuje także, że arbitralne jest kryterium różnicowania sędziów SN i sędziów sądów powszechnych co do możliwości dalszego zajmowania stanowiska po osiągnieciu 65 roku życia, które odnosi się jedynie do umiejscowienia stanowiska sędziowskiego w strukturze sądownictwa. Kryterium to narusza art. 67 ust. 1 w związku z art. 180 ust. 4 Konstytucji, a także art. 65 ust. 1 Konstytucji. Skutkiem jest to, że sędziowie SN mają obowiązek przejścia w stan spoczynku, podczas gdy sędziowie sądów powszechnych mają uprawnienie do przejścia w stan spoczynku. Wnioskodawca wskazuje, że ustawodawca nie wskazał przy tym żadnego interesu, któremu miałoby służyć to zróżnicowanie, ani też nie uzasadnił, czy jest ono proporcjonalne do wagi interesów, które narusza wprowadzone zróżnicowanie. Nie uzasadnił też zróżnicowania sędziów SN w zależności od daty powołania na stanowisko.

Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Krystyna Pawłowicz - przewodniczący, prezes TK Bogdan Święczkowski - sprawozdawca, sędzia TK Stanisław Piotrowicz, wiceprezes TK Bartłomiej Sochański, sędzia TK Andrzej Zielonacki.

Do wypadku doszło w środę około godziny 5 rano. Uciekający przed policją kierowca osobowego volkswagena uderzył z impetem w tramwaj, który się wykoleił. Trzy osoby zostały ranne. Jedną z poszkodowanych osób jest pasażer auta, ktory był przewożony w bagażniku – podała „Gazeta Wrocławska”.

Tramwaj utknął na środku skrzyżowania, częściowo na trawniku. Ściągnięto dźwigi, które mają postawić go z powrotem na tory.

Na miejsce wysłano dwa zastępy straży pożarnej. Pracuje też prokurator, ponieważ zdarzenie ma charakter kryminalny.

Utrudnienia na Hallera i Gajowickiej mogą potrwać kilka godzin ze względu na prowadzone oględziny. Skrzyżowanie jest zablokowane dla ruchu samochodów. Tramwaje linii 14 i 20 oraz autobusy linii 144, 136 i 127 jeżdżą objazdami.

Czytaj także: Sześć osób rannych po zderzeniu opla z autobusem. Kierująca w ciężkim stanie

W weekend 15-16 listopada na trasie Warszawa-Dorohusk doszło do dwóch aktów dywersji. W miejscowości Mika (woj. mazowieckie, pow. garwoliński) eksplozja ładunku wybuchowego uszkodziła tor kolejowy. Kilkanaście godzin później, w pobliżu stacji Gołąb (pow. puławski, woj. lubelskie), pociąg przewożący 475 pasażerów musiał gwałtownie hamować z powodu celowo uszkodzonej infrastruktury.

Prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie aktów dywersji o charakterze terrorystycznym, wymierzonych w infrastrukturę kolejową i – jak podano – mogących być działaniami prowadzonymi na rzecz obcego wywiadu. Postępowanie wyjaśniające rozpoczęła także Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych.

Aleksandra Pawlicka, prowadząca program „Gość poranka”, zapytała koordynatora służb specjalnych Tomasza Siemoniaka, czy pojawiają się sygnały o podobnych incydentach.

– Infrastruktura kolejowa i krytyczna jest objęta bardzo ścisłą kontrolą, więc takich sytuacji jak akt dywersji sprzed kilkunastu dni nie odnotowano – powiedział Siemoniak.

Pawlicka przypomniała jednak doniesienia mediów o zdarzeniu z minionego weekendu: w miejscowości Raczki na Podlasiu nieznani sprawcy ułożyli na torach przeszkodę z konarów i gałęzi.

– Jest bardzo dużo takich przypadków. Zdarzały się metalowe elementy pozostawione na torach. Przy blisko 20 tysiącach kilometrów linii kolejowych różne sytuacje się zdarzają. Nie wszystkie są aktami dywersji. Zdarzają się kradzieże, nieprzewidziane sytuacje. Po podniesieniu stopnia gotowości przez premiera infrastruktura kolejowa jest pod szczególnym nadzorem. Trwa policyjna operacja „TOR”, wojskowa – „Horyzont”, działają również służby specjalne – podkreślił.

Amerykański serwis Axios opublikował pełny 28-punktowy plan pokojowy dla Ukrainy, przygotowany przez administrację Donalda Trumpa. Dokument zakłada daleko idące ustępstwa ze strony Kijowa – m.in. zmiany terytorialne, ograniczenie potencjału militarnego i rezygnację z członkostwa w NATO. W zamian Ukraina miałaby otrzymać gwarancje bezpieczeństwa i wsparcie gospodarcze. W jednym z punktów pojawia się zapis, że „europejskie myśliwce” mogłyby zostać rozmieszczone w Polsce w ramach nowej architektury obronnej NATO.

– Premier przedstawił już nasze stanowisko: nic o nas bez nas. Tak samo – nic o Ukrainie bez Ukrainy. Mamy w pamięci porozumienia kończące II wojnę światową, kiedy ponad naszymi głowami ustalono co, jak i gdzie. Byłoby złą praktyką, gdyby porozumienie pokojowe ukraińsko-rosyjskie z udziałem Stanów Zjednoczonych przesądzało jakieś rzeczy dotyczące Polski czy innych państw – powiedział Siemoniak w „Gościu poranka”.

– Ukraińcy nie zaakceptują planu pokojowego, który będzie podważał suwerenność Ukrainy. Ten plan, o którym mówimy, trochę za wcześnie wyciekł do opinii publicznej, bo widać było, że miał charakter nieco roboczy – nie był doszlifowany dyplomatycznie w każdym punkcie. Ten przeciek spowodował ktoś, kto uznał, że dla niego będzie korzystne, że opinia publiczna się dowie, jak ten plan wygląda. Natomiast wydaje się, że ta droga jest dłuższa. Sam prezydent Trump wczoraj już napisał, że nie ma żadnego terminu, że to nie jest tak, że do jutra mają zapaść jakieś decyzje i porozumienia, więc jest więcej czasu – dodał.

– Wysłannicy prezydenta Trumpa rozjechali się po świecie i zobaczymy, co z tego będzie. Na pewno najbliższe dni będą bardzo intensywne i kluczowe będzie stanowisko Ukrainy i Rosji. Tego drugiego w zasadzie nie znamy, więc to też jest wielka niewiadoma – podsumował minister koordynator służb specjalnych.

Czytaj też: Zełenski: Rosja liczy się najbardziej z amerykańską siłą

Choć obowiązujące w Unii Europejskiej regulacje należą do najbardziej rygorystycznych na świecie, wciąż zdarza się, że niebezpieczne zabawki trafiają w ręce dzieci.

We wtorek posłowie Parlamentu Europejskiego zatwierdzili porozumienie z państwami członkowskimi w sprawie nowych zasad bezpieczeństwa zabawek.

Reforma ma wzmocnić ochronę zdrowia i wspierać prawidłowy rozwój dzieci, a także dostosować prawo do realiów współczesnego rynku.

Zaktualizowane przepisy zastępują dyrektywę z 2009 roku, uwzględniając rosnącą popularność zakupów internetowych – szczególnie tych obejmujących produkty spoza Unii – oraz szybkie upowszechnienie technologii cyfrowych. Państwa członkowskie oraz przedsiębiorcy otrzymają 4,5 roku okresu przejściowego na pełne wdrożenie nowych rozwiązań.

Czytaj także: „Zwierzęta leśne” groźne dla dzieci. Sieć sklepów szybko zareagowała

Wyraźnie rozszerzono katalog substancji zakazanych w produkcji zabawek. Obowiązujący dotychczas zakaz substancji rakotwórczych, mutagennych oraz wpływających negatywnie na rozrodczość uzupełniono o chemikalia uznawane za szczególnie szkodliwe dla dzieci. Obejmują one m.in. substancje zaburzające działanie układu hormonalnego, środki toksyczne dla dróg oddechowych, skóry oraz innych organów.

Wprowadzono również zakaz celowego stosowania substancji per- i polifluoroalkilowych (PFAS), a także najgroźniejszych typów bisfenoli.

W zabawkach przeznaczonych dla dzieci poniżej trzeciego roku życia oraz w produktach, z którymi dziecko może mieć kontakt ustny, nie będzie można stosować substancji zapachowych wywołujących alergie.

Czytaj także: Toksyczne substancje w większości artykułów z Temu i Shein

Zanim zabawka trafi do sprzedaży, producenci będą musieli przeprowadzać szeroką ocenę bezpieczeństwa, obejmującą potencjalne zagrożenia chemiczne, fizyczne, mechaniczne i elektryczne. Wymagane będą również testy palności oraz badania w zakresie higieny i radioaktywności.

Regulacje nakładają na producentów obowiązek uwzględniania specyficznych zagrożeń, którym mogą być szczególnie podatne dzieci.

W praktyce oznacza to m.in. konieczność zapewnienia, aby zabawki wykorzystujące technologie cyfrowe nie wywoływały ryzyka dla zdrowia psychicznego najmłodszych.

Czytaj także: Przemyt Labubu udaremniony. Tysiąc pluszaków zostanie spalonych

Jednym z kluczowych elementów nowych przepisów jest obowiązek wyposażenia każdej zabawki w cyfrowy paszport produktu. Dokument ten będzie zawierał informacje potwierdzające zgodność zabawki z wymaganymi normami bezpieczeństwa. Cyfrowy paszport zwiększy identyfikowalność produktów, usprawni kontrole celne oraz ułatwi nadzór rynku.

Konsumenci zyskają szybki dostęp do ostrzeżeń i danych dotyczących bezpieczeństwa poprzez proste narzędzia, np. skanowanie kodu QR znajdującego się na produkcie.

Czytaj także: Tysiące podrobionych zabawek w Centrum Handlowym w Wólce Kosowskiej

Nowe rozporządzenie wprowadza bardziej szczegółowe i wymagające obowiązki dla producentów, importerów, dystrybutorów i usługodawców.

Producenci będą zobowiązani m.in. do umieszczania ostrzeżeń w języku łatwo zrozumiałym dla użytkowników. W przypadku wykrycia zagrożeń związanych z zabawkami, firmy będą musiały bezzwłocznie podejmować działania naprawcze oraz powiadamiać o nich organy nadzoru i konsumentów.

Szczególne obowiązki nałożono na internetowe platformy handlowe, które odgrywają rosnącą rolę w sprzedaży zabawek. Platformy te będą musiały umożliwiać sprzedawcom publikowanie oznakowania CE, ostrzeżeń oraz cyfrowych paszportów produktów.

Treści dotyczące zabawek niezgodnych z normami bezpieczeństwa zostaną uznane za nielegalne na podstawie aktu o usługach cyfrowych.

Czytaj także: Pożądane przez dzieci i dorosłych. „Labubu to coś więcej niż zabawka”

Sprawozdawczyni Marion Walsmann (EPP, DE) podkreśliła znaczenie nowego prawa, mówiąc, że „nowe przepisy dotyczące bezpieczeństwa zabawek dają wyraźny sygnał: bezpieczeństwo nie może być pozostawione przypadkowi”.

Jak zaznaczyła, przepisy te są korzystne dla wszystkich: konsumentów, producentów i przyszłości naszych dzieci.

Czytaj także: Napadał na centra handlowe, by kraść limitowane Labubu

Unijne przepisy określają minimalne wymogi bezpieczeństwa, które muszą spełniać wszystkie zabawki wprowadzane na rynek UE, niezależnie od miejsca ich produkcji. Produkty muszą posiadać oznakowanie CE, które potwierdza zgodność z normami.

Według danych unijnego systemu wczesnego ostrzegania za ubiegły rok, zabawki stanowiły drugą największą grupę produktów zgłaszanych jako niebezpieczne – dotyczyło ich 15 proc.  wszystkich zgłoszeń.

Na pierwszym miejscu znalazły się kosmetyki (36 proc.). W prawie połowie przypadków zgłoszeń dotyczących zabawek głównym zagrożeniem były składniki chemiczne.

Czytaj także: „To dziecko jest konsumentem, a rodzic jedynie narzędziem”

Abp Marek Jędraszewski złożył rezygnację z urzędu metropolity krakowskiego w czerwcu 2024 roku, z powodu osiągnięcia wieku 75 lat. Franciszek, ówczesny papież, przyjął jego dymisję, ale poprosił go o pozostanie na stanowisku do czasu wyznaczenia następcy.

Wśród duchownych wymienianych jako potencjalni następcy abpa Jędraszewskiego są między innymi: biskup Sławomir Oder, pełniący obecnie funkcję biskupa gliwickiego oraz kardynał Grzegorz Ryś, obecny metropolita łódzki. Do chwili ogłoszenia decyzji papieża Leona XIV krakowska kuria, ani nuncjatura nie komentują żadnych doniesień, ani spekulacji.

Abp Jędraszewski pełnił funkcję metropolity krakowskiego od 2017 roku. Jego aktywność duszpasterska i medialna co jakiś czas wywoływała komentarze i dyskusje. Cieniem na jego posłudze kładły się między innymi jego konflikty księżmi z Kapituły Katedralnej na Wawelu.

Głośne stały się też jego wypowiedzi na temat par homoseksualnych, katastrofy smoleńskiej, aborcji, którą porównał do holokaustu, czy bieżących wydarzeń politycznych. Wielokrotnie w czasie kazań chwalił działalność polityczną prezydenta Lecha Kaczyńskiego oraz prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego. W czerwcu w katedrze na Wawelu dziękował Bogu za braci Kaczyńskich.

Czytaj także: Biskup słońce idzie na emeryturę. Kraków się cieszy