Wchodzisz i wiesz

2 grudnia 2025 r. o godz. 13:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna połączone pytania prawne  Sądu Rejonowego w Grudziądzu I Wydział Cywilny i Sądu Rejonowego w Brodnicy I Wydział Cywilny dotyczące zasad nabycia w drodze zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez przedsiębiorcę przesyłowego lub Skarb Państwa.

Połączone pytania prawne czy art. 292 Kodeksu cywilnego stosowany w związku z art. 285 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego (dalej: k.c.), rozumiany w ten sposób, ze umożliwiał nabycie przed wejściem w życie art. 3051 - 3054 kc w drodze zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu przez przedsiębiorcę przesyłowego lub Skarb Państwa, w sytuacji, w której nie wydano decyzji na podstawie art. 35 ust 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości, art. 70 ust 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 roku o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości (art. 75 ust 1 według oznaczenia w tekście pierwotnym ustawy) lub art. 124 ust 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, jest zgodny z art. 1 Protokołu dodatkowego numer 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności i art. 2, art. 21 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 2 i 3 oraz art. 64 ust. 2 i 3 Konstytucji RP.

W rozpoznawanych przez pytające sądy sprawach energetyczna spółka akcyjna wniosła o stwierdzenie, że nabyła, w drodze zasiedzenia, kilka służebności gruntowych o treści odpowiadającej służebności przesyłu. 
Spółki wywodzą, że linie energetyczne i gazociąg powstały w latach 60. i 70. XX wieku i stwierdzają, że zarówno one, jak i ich poprzednicy prawni byli posiadaczami służebności gruntowych w dobrej wierze i korzystali z nieruchomości w zakresie tych służebności, wykonując systematycznie prace eksploatacyjne, przeglądy i kontrole. Właściciele nieruchomości wnieśli o oddalenie wniosków o zasiedzenie, podnosząc zarzut braku istnienia ograniczonego prawa rzeczowego wskazanego we wnioskach. Ich zdaniem, służebność gruntowa o treści służebności przesyłu – wykreowana w drodze wykładni funkcjonalnej przez Sąd Najwyższy (dalej: SN), przed wprowadzeniem do polskiego systemu prawnego instytucji służebności przesyłu, czyli przed 3 sierpnia 2008 r. – nie była znana krajowemu porządkowi prawnemu. Nowa służebność mogłaby być wprowadzona jedynie przez ustawodawcę. Właściciele zarzucili, że dokonana przez SN interpretacja art. 292 w związku z art. 285 k.c. jest niezgodna z Konstytucją RP.

Pytające sądy stwierdzają, że orzecznictwo SN, począwszy od uchwały SN z 17 stycznia 2003 r., sygn. akt III CZP 79/02 (OSNC nr 11/2003, poz. 142), przez liczne kolejne orzeczenia, w tym m.in. uchwałę SN z 7 października 2008 r., sygn. akt III CZP 89/08 (Lex nr 458125), nie tylko wykreowało służebność gruntową odpowiadającą treścią służebności przesyłu (wprowadzonej do kodeksu cywilnego dopiero 3 sierpnia 2008 r., na mocy ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw; Dz. U. Nr 116, poz. 731), a dopuściło także możliwość zasiedzenia przez przedsiębiorstwo przesyłowe powyższej służebności gruntowej przed wejściem w życie art. 3051-3054 k.c. Jednolita praktyka stosowania prawa nadała kwestionowanym przepisom jednoznaczne treści, tak jakby uczynił to sam ustawodawca. Sąd Najwyższy, dopuszczając zasiedzenie służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, dostrzegł istotną potrzebę gospodarczą i dokonał twórczej wykładni przepisów. Pytające sądy podkreśliły, że analogia, jaką w istocie zastosował SN, w sferze prawa rzeczowego – gdzie obowiązuje zasada numerus clausus praw rzeczowych – powinna być stosowana wyjątkowo i niezwykle ostrożnie.
W opinii pytających sądów, SN pominął problematykę ochrony prawa własności oraz zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz zakaz retroakcji prawa. Przed 2003 r. ani przedsiębiorstwa przesyłowe, ani właściciele gruntów (na których znajdowały się urządzenia energetyczne) nie mieli świadomości istnienia jakiejkolwiek służebności o treści podobnej do treści służebności przesyłu.
W ocenie pytających sądów, zastosowana przez SN dynamiczna wykładnia na niekorzyść właścicieli nieruchomości, przez które przechodzą linie energetyczne wybudowane w ramach powszechnej elektryfikacji, oparta na wykładni celowościowej, a nie literalnej, prowadzi do naruszenia przepisów Konstytucji i art. 1 protokołu oraz deprecjonuje chronione tymi aktami prawo własności, którego ograniczenie może nastąpić tylko na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem (art. 64 ust. 2 w związku z art. 21 ust. 2 Konstytucji).
Pytające sądy wskazały także na naruszenie zasad zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz bezpieczeństwa prawnego obywateli, wywodzonych z art. 2 Konstytucji. Skoro zmiana interpretacji art. 292 k.c. nastąpiła radykalnie i dla rozsądnego człowieka kierującego się tekstem prawnym była nieprzewidywalna, to może mieć ona tylko moc prospektywną, czyli wiązać dopiero od momentu, gdy została we właściwy sposób opublikowana. Sprzeczne z zasadami konstytucyjnymi jest zdaniem sądów pytających nadawanie kwestionowanej interpretacji mocy wstecznej, bez możliwości przeciwstawienia się przez obywateli skutkom takiej wykładni.
W odniesieniu do zasady niedziałania prawa wstecz, pytające sądy wskazały, że wykładnia art. 292 w związku z art. 285 § 1 i 2 k.c. – oznaczająca w istocie wsteczną zmianę prawa i ograniczenie własności bez odszkodowania – nie została poparta odwołaniem się do żadnych wartości konstytucyjnych. Wprowadzona orzecznictwem SN, nie dała możliwości dostosowania się do niej właścicielom nieruchomości, przez które przebiegają urządzenia przesyłowe. Pytające sądy zwróciły też w tym kontekście uwagę na regułę przyzwoitej legislacji.
Pytające sądy wskazują, że żadne chronione konstytucyjnie wartości nie uzasadniają uprzywilejowania przedsiębiorstw przesyłowych kosztem właścicieli nieruchomości, co dzieje się na skutek dopuszczenia możliwości zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu w okresie, gdy instytucja służebności przesyłu była w Polsce nieznana.

Pełny skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: prezes TK Bogdan Święczkowski - przewodniczący, sędzia TK Krystyna Pawłowicz - sprawozdawca.

Piłkarska reprezentacja Polski mężczyzn ostatnie tegoroczne zgrupowanie ma już za sobą, natomiast kobieca kadra rozegra jeszcze dwa mecze. Podopieczne Niny Patalony od kilku dni przebywają w Gdańsku. To właśnie tutaj zmierzą się towarzysko najpierw ze Słowenią, a następnie z Łotwą. 

Zgodnie z zapowiedziami selekcjonerki w pierwszym z tych spotkań wystąpić mają podstawowe zawodniczki polskiej reprezentacji. W składzie znajdzie się zapewne Ewa Pajor, która ze względu na uraz opuściła październikowe zgrupowanie. Po kontuzji jest w świetnej formie – w lidze hiszpańskiej ma na koncie już dziewięć goli i prowadzi w klasyfikacji strzelczyń. Dwie bramki zdobyła w El Clasico.

Zobacz też: Liga Konferencji 2025/26. Terminarz polskich drużyn w fazie ligowej

Mecz towarzyski Polska – Słowenia odbędzie się w piątek 28 listopada na stadionie Polsat Plus Arena w Gdańsku. Początek o godz. 17:45. Transmisję będzie można oglądać od 17:15 w TVP Sport, TVPSPORT.PL, aplikacji mobilnej, Smart TV i HbbTV. Spotkanie skomentują Michał Zawacki i Joanna Tokarska.

We wtorek 2 grudnia Biało-Czerwone podejmą w Gdańsku reprezentantki Łotwy. Patalon zapowiedziała, że w tym sparingu szansę mają otrzymać zawodniczki rezerwowe i te mniej doświadczone.

Rok 2025 był historyczny dla kobiecego futbolu w Polsce. Nasza żeńska reprezentacja po raz pierwszy wzięła udział w mistrzostwach Europy. Trafiła tam do grupy śmierci – z Niemcami, Szwecją oraz Danią – i pozostawiła po sobie całkiem dobrze wrażenie. Dwa mecze co prawda przegrała, ale w swoim ostatnim turniejowym starciu pokonała faworyzowaną Danię.

Na debiut Polek na mundialu wciąż czekamy. W listopadzie Biało-Czerwone poznały rywalki w eliminacjach kolejnych mistrzostw świata. Będą nimi Francuzki, Holenderki i Irlandki.

Czytaj także: Liga Mistrzów 2025/26 – terminarz fazy ligowej i wyniki meczów

Dziewczyna pokazała funkcjonariuszom serię wiadomości, w których chłopak miał opisywać swoje zamiary. W jednej z nich pisał, że myśli o tym „od lat”, wymieniając potencjalne narzędzia i sposób działania. W innej, na pytanie „po co w ogóle to robić?”, odpowiedział krótko: „By zabić. Najlepsze uczucie”.

Następnego dnia policjanci weszli do mieszkania, w którym Maciej mieszkał z matką i dziadkiem. W pokoju chłopca funkcjonariusze odkryli zeszyt z fioletową okładką, a w nim spisaną „Listę osób do eksterminacji na 100 procent”. Znalazło się na niej sześć nazwisk uczniów, a także czterech nauczycieli. W zeszycie odczytali również zdanie zapisane po angielsku:

„Wkrótce ich wszystkich zabiję. Wszyscy umrą, bo ich nienawidzę. Sprawię, że przed śmiercią będziesz cierpieć. Ja, Ludzki Eksterminator”.

Zobacz również: Gangsterskie sceny w szkole. Sprzeczka rodziców skończyła się strzelaniną

W trakcie interwencji służby zabezpieczyły także pistolet startowy należący do dziadka chłopca. Jak ustalono, broń nie mogła oddawać ostrych strzałów, ale sędzia prowadząca sprawę uznała, że 14-latek „uzyskał dostęp do broni startowej” i podejmował czynności, by zdobyć kolejne narzędzia.

Sędzia rodzinna, która przejęła sprawę, zakwalifikowała działania nastolatka jako przygotowanie do zabójstwa co najmniej dziesięciu osób. W ocenie sądu lista ofiar, zaplanowanie daty, zapisy w zeszycie i rozmowy o zakupie narzędzi spełniają kryteria „karalnego przygotowania”. Co więcej, chłopak miał nawiązać discordową znajomość z Rosjaninem, z którym omawiał swoje plany i który doradzał mu w kwestii broni. Policyjnym informatykom nie udało się jednak odzyskać usuniętej korespondencji.

W toku postępowania wyszło na jaw, że nastolatek od dłuższego czasu był ofiarą przemocy w szkole. Dwa lata wcześniej wrócił do domu z krwawą raną na twarzy – jak później opowiedział matce, starszy uczeń przeciął mu policzek zgniecioną puszką. W jednym z wpisów na liście znalazło się jego nazwisko. Według zeznań chłopca część rówieśników miała go popychać, szturchać, bić, a inni wyśmiewać jego sytuację rodzinną. Czuli się bezkarni – szkoła, według relacji matki, miała nie reagować na zgłaszane incydenty.

Maciej już wcześniej przejawiał skłonność do zamykania się w sobie, nie szukał kontaktu z rówieśnikami i niemal całkowicie wycofał się z życia szkolnego. Psychiatryczne opinie wykonane dla sądu wskazały na „niedojrzałą strukturę osobowości”, „obniżony krytycyzm” oraz „nieadaptacyjne metody radzenia sobie ze stresem”. Lekarze zaznaczyli, że bez terapii „trajektoria rozwoju będzie potencjalnie niekorzystna”. Nastolatek, jak się okazało, fascynował się treściami dotyczącymi zamachów w Stanach Zjednoczonych oraz sylwetkami zabójców, zwłaszcza zamachowców. W galerii zdjęć chłopca ujawniono fotografie Adolfa Hitlera oraz ofiar strzelanin.

Podczas badania w klinice psychiatrii Maciej zaprzeczał, by jakkolwiek interesował się strzelaninami, więc lekarka zdecydowała się na celowe popełnienie błędu w nazwisku sprawy jednej z amerykańskich masakr: – Nazywał się Ed Harrison. Szkoła była w Teksasie – sprowokowała. – Nazywał się Eric Harris, a strzelanina była w Denver – poprawił ją nastolatek.

Matka chłopca wielokrotnie podkreślała, że nie wierzy, aby jej syn mógł zrealizować plany.

– Wiem, że Maciek nikogo by nie skrzywdził. Jest za delikatny. Gdy mija starszych chłopaków, spuszcza głowę i przyspiesza kroku – wyznała. Jej zdaniem syn działał pod wpływem emocji, a zeszyt miał być „wyładowaniem złości” po latach drwin i nękania. Kobieta twierdzi, że syn nie miał możliwości zdobycia broni ani pieniędzy na jej zakup, a jego aktywność w internecie była kontrolowana.

Mimo wniosków obrony o objęcie chłopca dozorem kuratora, sąd zdecydował o umieszczeniu 14-latka w zamkniętym ośrodku wychowawczym – odpowiedniku aresztu dla dorosłych. Maciej przebywa tam od kilku miesięcy i „zajmuje niską pozycję w grupie”, co może mieć dla niego negatywne konsekwencje. Decyzja o dalszym losie 14-latka zapadnie dopiero po zakończeniu postępowania. Szkoła, do której uczęszczał, już skreśliła go z listy uczniów. Matka zapowiada, że jeśli zostanie zwolniony, zapisze go do nowej placówki.

Czytaj też: Od miłości fanów do próby samobójczej. „Połknęłam 60 tabletek”

Do incydentu doszło w czwartek rano. Kabina serwisowa zawaliła się z nieznanej przyczyny po starcie statku kosmicznego Sojuz MS-28 – poinformował analityk startów rakietowych Gieorgij Triszkin. Stwierdził, że część konstrukcji platformy startowej zapadła się.

Witalij Jegorow, analityk kosmiczny, zauważył, że podczas transmisji startu Sojuza przez agencję Roskosmos okazało się, że „w spadochronie gazowym pod platformą startową znaleziono jakąś masywną metalową konstrukcję, której nie powinno tam być”.

W jego ocenie to „balkon serwisowy, który wysuwa się ze specjalnej wnęki pod platformą startową, gdy rakieta musi być przygotowana do startu, i jest chowany za pancerną ścianą, gdy rakieta startuje”.

Triszkin zwrócił uwagę, że 31. platforma startowa w kosmodromie Bajkonur jest jedyną lokalizacją dla rosyjskich misji załogowych lecących na Międzynarodową Stację Kosmiczną. W rozmowie z Meduzą wskazał, że starty rakiety Sojuz i statku Progress na ISS są odraczane na czas nieokreślony.

Państwowa Korporacja Państwowa ds. Działalności Kosmicznej Roskosmos potwierdziła, że doszło do incydentu. Zapewniła, że „wszystkie niezbędne części zamienne są dostępne”, a naprawa uszkodzeń zostanie przeprowadzona wkrótce. Nie podano jednak konkretnego harmonogramu naprawy.

Czytaj także: Coś poszło nie tak. Wybuch w ośrodku badawczym Roskosmosu pod Moskwą

– Światła zgasły mniej więcej minutę przed uderzeniem. Samolot gwałtownie opadł, potem poczułam silny wstrząs – opowiadała kolumbijskiemu dziennikowi „El Colombiano” stewardessa, która przeżyła katastrofę. – Ludzie wstali ze swoich miejsc, zaczęli krzyczeć. Włożyłem między nogi torbę i przyjąłem pozycję bezpieczną – wspominał drugi z członków załogi, któremu udało się ujść z życiem.

Nieliczni ocalali piłkarze pamiętali niewiele. Wspominali tylko, że nagle zrobiło się cicho i zgasły światła. Jeden z nich po wybudzeniu ze śpiączki miał dopytywać, kto wygrał finał. 

W piątek 28 listopada mija równo dziewięć lat od tragicznego wypadku samolotu linii LaMia, w którym zginęła niemal cała drużyna Chapecoense.

Zobacz też: Curaçao zagra na mundialu. To najmniejszy kraj w historii mistrzostw

Copa Sudamericana to południowoamerykański odpowiednik Ligi Europy. Chapecoense nigdy nie należało do brazylijskiej czołówki. Zaledwie dwa lata wcześniej po raz pierwszy od wielu dekad awansowało do najwyższej ligi. Czołowe rozgrywki na kontynencie i krajowy co najwyżej średniak – przekładając to na realia europejskie, klub z Chapeco można porównać na przykład do hiszpańskiego Leganes, włoskiego Sassuolo albo angielskiego Southampton. 

Dla takich zespołów sam awans do europejskich pucharów byłby ogromnym sukcesem. Tymczasem Chapecoense sensacyjnie dotarło do finału podobnych rozgrywek.

Finał Copa Sudamericana rozgrywany był wówczas w formie dwumeczu. Chapecoense 30 listopada miało zmierzyć się w Medellin z miejscowym Atletico Nacional. Rewanż w Brazylii zaplanowany był na 7 grudnia. Chapeco to mniej więcej 200-tysięczne miasto w stanie Santa Catarina na południu kraju. Drużyna nie leciała do Kolumbii bezpośrednio stamtąd. Niespodziewani finaliści najpierw udali się do Sao Paulo, gdzie grali ostatni ligowy mecz w sezonie. 

To z Sao Paulo 28 listopada lecieli samolotem Avro RJ85 obsługiwanym przez boliwijskie linie lotnicze LaMia do Medellin, ze śródlądowaniem w Santa Cruz de la Sierra w Boliwii. Druga część lotu miała trwać niecałe cztery godziny.

Przed godz. 22:00 czasu miejscowego piloci zgłosili, że mają problemy z paliwem. Nie była to jeszcze dramatyczna sytuacja. Maszyna znajdowała się w standardowej kolejce do lądowania, ponieważ w tamtym czasie ruch na lotnisku był duży. Zgodnie z procedurą kontrolerzy polecili pilotom poczekać kilka minut. 

Nagrania z czarnych skrzynek wykazały, że w kokpicie narastało napięcie. Sytuacja stawała się coraz poważniejsza. Gdy maszyna była już niedaleko lotniska, a w kolejce wciąż znajdowały się inne samoloty, załoga zgłosiła stan awaryjny. Zrobiła to jednak zbyt późno, by uzyskać priorytet lądowania. W pewnym momencie zarejestrowano alarmy elektryczne. Piloci zgłosili całkowitą awarię systemów. Maszyna straciła napęd i zaczęła opadać.

Czytaj także: Dreamlinerowi zdarzały się awarie, ale dotąd kończyło się na strachu

Ostatnie chwile lotu były dramatyczne. Samolot schodził coraz niżej, a piloci próbowali znaleźć jakiekolwiek miejsce do awaryjnego lądowania. Według zapisów z kokpitu, ostatnią rzeczą, którą słyszała załoga, była informacja o „całkowitej utracie zasilania”. Kilka sekund później samolot spadł na zbocze górskie w okolicy miasta La Unión. Siła uderzenia była ogromna, ale wrak nie zapalił się. Paradoksalnie kilka osób przeżyło prawdopodobnie właśnie dlatego, że maszyna nie miała już paliwa.

Według relacji ratowników, którzy jako pierwsi dotarli na miejsce, panowała tam zupełna ciemność. W górach padał deszcz, było ślisko i zimno. Dopiero po kilkudziesięciu minutach służby ratunkowe dotarły do wraku. Początkowo ratownikom wydawało się, że nie ma żadnych ocalałych. Potem usłyszeli słabe wołania o pomoc. Okazało się, że sześć osób przetrwało katastrofę.

Ratownicy pracowali w bardzo trudnych warunkach. Część osób było zakleszczonych w szczątkach maszyny, inni mieli ciężkie obrażenia. Ocalałych przetransportowano do pobliskich szpitali. Jednym z nich był bramkarz c, który żył, gdy wydobywano go z wraku. Jego stan szybko się pogarszał. Zmarł w szpitalu nad ranem. 

Zobacz też: Pożar zabił ponad 50 osób, setki wciąż są poszukiwane

Wśród ocalałych znaleźli się piłkarze Alan Ruschel, Neto i Jakson Follmann, dziennikarz sportowy Rafael Hanzel oraz dwoje członków załogi. Jeden z nich, boliwijski mechanik pokładowy Erwin Tumiri – to on wspominał krzyki na pokładzie – wciąż pracuje w zawodzie i regularnie lata. Unika mediów, nie lubi wspominać tamtego dnia. W 2021 roku znów cudem uniknął śmierci. Wyszedł niemal bez szwanku z wypadku autobusu na autostradzie w Boliwii, w którym zginęło ponad 20 osób.

Jego rodaczka stewardessa Ximena Suarez Otterburg przyjęła zupełnie inną postawę. Udzielała wielu wywiadów, przyjmowała zaproszenia do programów telewizyjnych, promowała się w mediach społecznościowych, napisała książkę. Stała się gwiazdą.

Tylko jeden z trzech ocalałych graczy Chapecoense wciąż zawodowo gra w piłkę – to lewy obrońca Alan Ruschel. Na boisko wrócił niecałe dziesięć miesięcy po katastrofie – zagrał w barwach Chapecoense na Camp Nou w meczu towarzyskim z Barceloną. W ciągu minionej dekady grał w kilku brazylijskich klubach – zarówno z drugiej, jak i pierwszej ligi. Na najwyższym poziomie rozgrywkowym utrzymuje się zresztą do dziś, w wieku 36 lat, jako zawodnik Juventude.

Krótko po katastrofie, w rozmowie z brazylijskimi mediami, Ruschel powiedział, że przeżył, bo tuż przed startem zamienił się z kimś miejscami. – Dyrektor klubu Cadu Gaucho poprosił mnie, żebym usiadł gdzie indziej, żeby z tyłu mogli razem usiąść wszyscy dziennikarze. Na początku nie chciałem, ale potem Jackson Follmann namówił mnie, żebym usiadł tuż za nim. Tylko Bóg potrafi wyjaśnić, dlaczego przeżyłem. Dał mi drugą szansę – mówił piłkarz.

Do profesjonalnej piłki wrócić próbował też środkowy obrońca Neto. To on po wybudzeniu ze śpiączki pytał miał pytać lekarzy o wynik meczu. Po katastrofie długo przechodził rehabilitację kręgosłupa, miał też problemy z chodzeniem. Powrotu do sprawności nie ułatwiał jego stan psychiczny – długo zmagał się z powypadkową traumą, mówił o tym otwarcie w wywiadach. Na boisko ostatecznie wrócił, ale w żadnym oficjalnym meczu już nie zagrał. Obecnie jest kierownikiem drużyny Chapecoense.

Neto wyznał po wyjściu ze szpitala, że kilka dni przed tragedią miał niepokojący sen. Śniło mu się, że był na pokładzie samolotu, który nagle zaczął spadać. Dlatego w dniu wylotu był wyjątkowo zestresowany. Prosił żonę, by się za niego modliła.

Czytaj także: Samolot LOT miał problemy z lądowaniem. Ewakuacja pasażerów

W przypadku Jaksona Follmanna o powrocie na boisko nie było mowy. On w katastrofie stracił nogę. Pocieczenie znalazł w muzyce. Został wokalistą, gra koncerty, wygrał telewizyjne talent show. O piłce nie zapomina – czasem występuje jako ekspert w brazylijskiej telewizji.

Dziennikarz Rafael Henzel wydał książkę o tym, co się stało – o tytule „Żyj tak, jakbyś jutro miał umrzeć”. Komentował też mecze Chapecoense, został mówcą motywacyjnym. Zmarł w 2019 roku na zawał serca.

Nie żyje także reżyser serialu dokumentalnego o katastrofie i jej następstwach, który w 2023 roku był nawet nominowany do nagrody Emmy. Luiz Ferraz we wrześniu 2025 roku zginął w… katastrofie lotniczej.

Wracając do listopada 2016 roku – śmierć w tragicznym wypadku samolotu Avro RJ85 poniosło 71 osób, w tym 19 piłkarzy i 18 członków sztabu Chapecoense. Zespół składał się w większości z zawodników mających za sobą głównie występy w krajowej lidze. Kilku zaliczyło jednak parę lat wcześniej krótkie epizody w Europie. Największą gwiazdą w drużynie był kapitan, 35-letni wówczas Cleber Santana. W latach 2007-2010 grał w Atletico Madryt.

W składzie był jeden obcokrajowiec – Argentyńczyk Alejandro Martinuccio. On do Kolumbii nie poleciał z powodu kontuzji. W domu został też m.in. rezerwowy bramkarz Marcelo Boeck. 

Śledztwo w sprawie katastrofy wykazało szereg błędów, które doprowadziły do tragedii. Jako jej przyczynę wskazano brak paliwa w maszynie. Zgodnie z przepisami samolot powinien być zatankowany tak, by benzyny wystarczyło na lot przynajmniej o 30 minut dłuższy niż planowany. Bak Avro RJ85 tamtego dnia zalano „na styk”. Maszyna była też nadmiernie obciążona. Piloci rozważali wylądowanie w położonej bliżej Santa Cruz Bogocie, ale ostatecznie uznali, że dolecą do Medellin.

Nastąpił też nieszczęśliwy zbieg okoliczności – samolot nie dostał zgody na lądowanie przy pierwszym podejściu, bo sytuację awaryjną zgłosił kilka sekund po innej maszynie, której też kończyło się paliwo. O pierwszeństwie decydowała kolejność zgłoszenia.

Zobacz też: Blisko nieszczęścia. Dron zakłócił lądowanie samolotu pasażerskiego

Duże kontrowersje wzbudził fakt, że za sterami samolotu siedział Miguel Quiroga, będący jednocześnie współwłaścicielem linii LaMia. Członkowie rodzin zmarłych piłkarzy wielokrotnie podkreślali później, że nie powinno dojść do takiej sytuacji. Bo przecież ktoś bezpośrednio odpowiadający za bezpieczeństwo pasażerów nie może mieć osobistego interesu w cięciu kosztów. To właśnie Quiroga został uznany za głównego winowajcę.

Bezpośrednio po katastrofie aresztowano innych współwłaścicieli linii i kilku jej pracowników. Usłyszeli zarzuty, ale nie ma żadnych informacji o wyrokach. Boliwijski urząd lotnictwa cofnął liniom LaMia zgodę na wykonywanie lotów. Firma została zamknięta. Zarzuty miały zostać postawione również boliwijskiej kontrolerce lotów, która była w kontakcie z samolotem Avro RJ85. Kobieta szybko uciekła do Brazylii. Aresztowano ją dopiero w 2021 roku. Sprawa wciąż się ciągnie, podobnie jak walka rodzin piłkarzy o odszkodowania.

Odpowiedzialności nie poniosły władze klubu. Mniej więcej rok po katastrofie ogłoszono, że śledztwo nie wykazało dowodów niedbałego czy nierozważnego postępowania z ich strony.

Czy rzeczywiście tak było? Na pewno wybór boliwijskich linii miał związek z chęcią zaoszczędzenia – usługi brazylijskiego przewoźnika były wyraźnie droższe. Klub wydał oświadczenie, w którym podkreślono, że Chapecoense latało z LaMia już wiele razy i nie miało do tej firmy żadnych zastrzeżeń. Później wyszło jednak na jaw, że podczas wcześniejszych lotów dochodziło do drobnych awarii. Wydało się też, że linie nie miały ważnego ubezpieczenia na loty do Kolumbii.

Odbudowa klubu nie była łatwa. Trzeba było stworzyć nową drużynę od podstaw. Ligowi rywale bezpłatnie wypożyczyli do niej swoich zawodników. Dodatkowo brazylijska federacja objęła Chapecoense ochroną – w trzech kolejnych sezonach drużyna ta niezależnie od wyników sportowych nie mogła spaść z ligi. Z Serie A pożegnała się od razu po utracie parasola ochronnego. Wróciła tam jednak po zaledwie roku spędzonym na zapleczu.

Tyle że w kolejnym sezonie znów spadła do drugiej ligi. Przez następne trzy lata nawet nie liczyła się w walce o awans, bliżej jej było do strefy spadkowej.

Teraz, kilka dni przed rocznicą katastrofy, klub wciąż naznaczony tamtą tragedią sprawił swoim kibicom najlepszy możliwy przedświąteczny prezent. Zajął trzecie miejsce w drugiej lidze, tym samym wracając po pięciu latach do brazylijskiej elity. 

Największym sukcesem w historii Chapecoense pozostaje triumf w Copa Sudamericana w feralnym 2016 roku. To nie pomyłka. Formalnie tytuł przyznano im – na prośbę niedoszłego rywala w finale – kilka dni po katastrofie. 

Czytaj także: Lotne szajki włamywaczy. Przylatują na robotę do Europy z Ameryki Płd.