Wchodzisz i wiesz

Polskę na spotkaniu reprezentować będzie wiceminister klimatu Krzysztof Bolesta.

Wciąż brak wystarczającego poparcia

Jak informują unijni dyplomaci, nie ma pewności, czy uda się uzyskać tzw. większość kwalifikowaną, konieczną do przyjęcia dokumentu.

Aby decyzja została zatwierdzona, propozycję musi poprzeć co najmniej 15 krajów, które razem reprezentują 65 proc. ludności UE. Jeszcze w piątek nie było takiego układu sił.

Jednak przed głosowaniem możliwe jest dalsze modyfikowanie zapisów – określane przez dyplomatów jako kolejne „rozwadnianie” celu. Poprawki zgłoszone w miniony weekend mają odpowiadać na postulaty m.in. Francji i Włoch, zwłaszcza te dotyczące pochłaniania dwutlenku węgla oraz wykorzystania kredytów węglowych.

Czytaj także: Zmiany klimatyczne to również nowe zagrożenia dla ludzkiego zdrowia

Kontynuacja ścieżki klimatycznej UE

Nowy cel ma stanowić rozszerzenie już obowiązujących przepisów klimatycznych. Obecnie Unia Europejska zobowiązuje się do:

• zmniejszenia emisji o 55 proc. do 2030 r.,

• osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r., czyli równoważenia emisji pochłanianiem CO₂.

Cel na 2040 r. miał początkowo zostać przyjęty we wrześniu, jednak wiele stolic wyraziło zastrzeżenia i postulat przesunięcia dyskusji na wyższy szczebel polityczny.

Czytaj także: Kraina... ropą płynąca? Nowe odkrycie może być przełomem dla Polski

Klauzula rewizyjna jako warunek kompromisu

Sprawa została omówiona podczas październikowego unijnego szczytu w Brukseli. Wówczas liderzy zgodzili się, że cel musi zostać zabezpieczony mechanizmem jego możliwej korekty. To rozwiązanie, nazwane klauzulą rewizyjną, było jednym z kluczowych postulatów Polski.

Premier Donald Tusk podkreślił, że taka możliwość zmiany celu uczyni go „mniej bolesnym i bezpieczniejszym także dla Polski”.

W najnowszej wersji dokumentu Komisja Europejska zostałaby zobowiązana do okresowej oceny wpływu realizacji celu na:

• ceny energii,

• konkurencyjność gospodarki europejskiej,

• postęp technologiczny,

• sytuację przemysłową państw członkowskich.

Co dwa lata KE przedstawiałaby raport z możliwością przedłożenia propozycji korekty celu na 2040 r.

Czytaj także: Nowy cel klimatyczny UE. Niektóre rządy mają wątpliwości

Dyskusja o ETS2 i kredytach węglowych

W negocjacjach pojawił się także temat uruchomienia systemu ETS2, obejmującego emisje z transportu i ogrzewania od 2027 r. Niektóre państwa – w tym Polska – wskazują, że należy zmienić zasady jego wdrażania. W ocenie premiera Tuska może to umożliwić opóźnienie wejścia ETS2 w życie.

Spory budzą również kredyty węglowe, które pozwalałyby liczyć do redukcji emisji inwestycje w rozwiązania ekologiczne poza granicami UE.

Dania proponuje, by stanowiły one 3 proc. wysiłku redukcyjnego w 2036 r., ale część państw domaga się podwyższenia tego pułapu do 5 proc. Krytycy podkreślają, że rynek kredytów węglowych nie działa obecnie w sposób stabilny, więc rozwiązanie mogłoby faktycznie osłabić realną skalę redukcji.

Pochłanianie CO₂ – rola technologii i ograniczenia

We wnioskach kompromisowych znalazły się również zapisy ograniczające nadmierne poleganie na przyszłych technologiach wychwytywania dwutlenku węgla. Francja wskazywała, że ich masowe zastosowanie nie jest jeszcze pewne, więc cele klimatyczne muszą być ostrożnie formułowane.

Czytaj także: Rewolucja w przemyśle. UE sypie miliardy na zielone technologie

Głosowanie przed COP30

Spotkanie odbywa się na kilka dni przed otwarciem globalnego szczytu klimatycznego COP30 w Brazylii, gdzie UE i inne państwa powinny przedstawić zaktualizowane cele wynikające z Porozumienia Paryskiego.

Do przyjęcia tych zobowiązań w UE wymagana będzie jednomyślność, a ta – podobnie jak w przypadku celu na 2040 r. – jest niepewna.

Unijni przedstawiciele jednak podkreślają, że Europa nadal pozostaje liderem działań klimatycznych:

Czytaj także: Dwa biliony dolarów wydamy na odnawialne źródła energii

Rosyjski budżet wojenny dostaje kolejny cios. Po tym, jak Stany Zjednoczone nałożyły sankcje na Rosnieft i Łukoil – dwa największe koncerny naftowe w Rosji – Pekin znacząco ograniczył import rosyjskiej ropy. Co więcej, podobne decyzje podjęły Indie i Turcja, dotąd kluczowi odbiorcy tego surowca. Lena Ratajczyk

Polscy plantatorzy tytoniu boją się o przyszłość. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) chce zakazać upraw tej rośliny w Unii Europejskiej ze względów zdrowotnych. Rolnicy manifestowali w Warszawie swoje niezadowolenie. Sprawą zajął się także resort rolnictwa.

Choć Ukraińcy wciąż dominują wśród obcokrajowców pracujących w Polsce, coraz szybciej przybywa pracowników z innych państw. Na prowadzenie wysuwa się jedna grupa, która rośnie w imponującym tempie.

Tuje to popularny wybór wśród osób, które chcącą osłonić swój ogród przed wzrokiem sąsiadów. Gęsty i wysoki żywopłot prezentuje się bardzo efektownie, jednak może też prowadzić do sporów sąsiedzkich - zwłaszcza wtedy, gdy zacienia działkę lub zasłania widok. Dlatego warto znać przepisy określające dopuszczalną wysokość nasadzeń, by uniknąć nieporozumień.

Nowa Toyota Aygo X Hybrid już dostępna w Polsce. Najtańszy model japońskiej marki zmienił styl, jest dłuższy i lepiej wyciszony. Jednak największa zmiana zaszła pod maską - silnik 1.0 zastąpiła 1,5-litrowa hybryda. Stąd auto jest mocniejsze i szybsze. Ceny? Tomasz Sewastianowicz

Ceglany kiosk przy peronie 1, pamiątka po początkach kolei warszawsko-wiedeńskiej, przetrwał rozbiórkę w latach 70. historycznego dworca w Częstochowie. Czy rozpadający się obiekt uda się uratować?

17 listopada w Genewie ma rozpocząć się debata na temat przyszłości tej branży. Rolnicy czekają na nią z niepokojem. Uprawa tytoniu to dla wielu polskich gospodarstw główne źródło utrzymania, szczególnie tych z mniej żyzną glebą. 

W poniedziałek w Warszawie przed Kancelarią Prezesa Rady Ministrów zebrała się – jak informowali ze sceny organizatorzy – grupa około 600 osób, głównie przedstawicieli plantatorów tytoniu, którzy ostrzegali przed potencjalnymi następstwami rekomendacji WHO w sprawie upraw tytoniu.

„Pomysł WHO to likwidacja miejsc pracy”

– Chodzi o pomysł WHO dotyczący wygaszania upraw, likwidacji miejsc pracy, uderzenia w gospodarkę suwerennego kraju, czyli Polski. Komisja Europejska niestety (...) przyklaskuje tym wszystkim pomysłom, a my się sprzeciwiamy – wskazał Przemysław Noworyta z Polskiego Związku Plantatorów Tytoniu. Według niego, w miejsce polskiego tytoniu „przyjdzie import z takich krajów jak Indie”, gdzie jakość upraw jest niższa.

– WHO chce, żeby mniej osób paliło, a uderza się w plantatora, który pracuje, utrzymuje rodzinę i z tego żyje, a nie konsumenta – tego, który pali – mówił TVP Info Krzysztof Konieczny, prezes Ogólnopolskiego Związku Plantatorów Tytoniu.

Czytaj także: Rolnicy zarabiają mniej. UOKiK: Nie ma zmowy cenowej na rynku

Polska jest trzecim producentem tytoniu w Europie – zaraz po Włoszech i Hiszpanii – z roczną produkcją sięgającą nawet 21 tysięcy ton. Jednocześnie nasz kraj jest też największym producentem wyrobów tytoniowych w Unii Europejskiej i czołowym na świecie. Roczne wpływy do budżetu państwa w związku ze sprzedażą wyrobów tytoniowych sięgają 40 miliardów złotych.

Stefan Krajewski, minister rolnictwa i rozwoju wsi, zapewnił, że resort „walczy o przyszłość polskich plantatorów tytoniu”. – Dyrektywy unijne i prace, które prowadzi Światowa Organizacja Zdrowia, nie mogą nam zamknąć produkcji tytoniu. Mamy w Polsce 3 tys. plantatorów, 9 tys. hektarów (upraw) i 22 tys. ton (surowca), które są przetwarzane i jesteśmy jednym z większych eksporterów tytoniu. Rozumiemy kwestie zdrowotne, ale musimy też zrozumieć potrzeby plantatorów. Uczestniczymy w rozmowach, które toczą się w Brukseli – zaznaczył.

Badaczki na Uniwersytecie Sakarya w tureckim mieście Serdivan pracują nad ponownym wykorzystaniem odpadów i produktów ubocznych żywności. Okazało się, że ciasta doskonale wychodzą na roślinnym zamienniku jaj – sproszkowanych pestkach czerwonych winogron wspomaganych ultradźwiękami. To rozwiązanie jest interesujące nie tylko dla wegan. Wskazano, że jest to ważny krok w kierunku zarówno zrównoważonej produkcji żywności, jak i możliwości ograniczenia jej marnowania.

Czytaj także: Łatwy sposób na zdrowsze życie. Pomóc może kakao

W Rosji trwa fala aresztowań i tajemniczych zgonów, jakiej nie notowano od dekad. Kreml, który przez lata tworzył system oparty na lojalności i korupcji, dziś sam rozmontowuje jego fundamenty. Od dymisji Siergieja Szojgu w maju 2024 roku ruszyła bezlitosna operacja czyszczenia szeregów. W jej ogniu znaleźli się generałowie, urzędnicy, oligarchowie i partyjni notable. Lena Ratajczyk

4 listopada 2000 r. TVP pokazała pierwszy odcinek serialu "M jak miłość". Od tamtego czas serial cieszy się wielką popularnością. Z okazji jubileuszu przygotowaliśmy quiz dla fanów "M jak miłość". Sprawdźcie się. Beata Zatońska

Gość Mariusza Piekarskiego mówił, że w przypadku CPK „nikt nie pomyślał o tym, żeby włączyć tarczę antykorupcyjną”.

– Weźmy pod uwagę atmosferę rządu dwutygodniowego i wyścig po ostatnie decyzje – wskazał, dodając, że „CBA zajmowało się Brejzą i pluszakami, bo Brejza podpadł władzom PiS-u”. 

ZOBACZ TAKŻE: „Pisowskie deale” w KOWR: 15 milionów za... sprzątanie magazynów

Prowadzący program pytał Siemoniaka o to, czy na czele KOWR-u powinien stać poseł, jak ma to miejsce obecnie. 

– Są posłowie zawodowi i są posłowie, którzy pracują w różnych miejscach. Przepisy to umożliwiają – powiedział. Wyraził przekonanie, że powinno się ograniczać obecność posłów w innych instytucjach niż te, które bezpośrednio są związane z polityką.

– Poseł to jest full-time job (praca na pełen etat – red.) – stwierdził Siemoniak.

„Mit CPK”

Pytany o to, jaki wpływ na PiS będzie miała afera CPK, wskazał, że „PiS z CPK zrobił sztandar do wymachiwania i atakowania obecnego rządu”.

– Mit CPK stał się narzędziem politycznym PiS. (...) Dziś się okazuje, że nie wielka idea, lecz różne interesy napędzały polityków PiS – podkreślił. 

CZYTAJ TAKŻE: „Sprzedaż działki pod CPK nie była uczciwa”. Tak twierdzi większość badanych

Politycy Prawa i Sprawiedliwości twierdzą, że próba osadzenia Zbigniewa Ziobro w areszcie stanowiłaby próbę jego fizycznej eliminacji. 

Koordynator służb specjalnych w ostrych słowach skrytykował te wypowiedzi.  Jego zdaniem takie słowa „podważają działania wymiaru sprawiedliwości, są ludzie cierpiący na różne choroby, którzy odbywają kary”.

– Takie oskarżenia wobec funkcjonariuszy są absolutnie haniebne – podkreślił. 

Barter ponownie staje się istotny w rosyjskim handlu zagranicznym - po raz pierwszy od lat 90. Firmy, próbując obejść zachodnie sankcje, wymieniają m.in. pszenicę na chińskie samochody czy nasiona lnu na materiały budowlane.

Jeśli sprawę CPK objęto by tarczą antykorupcyjną, to by działało nawet ówczesne CBA – powiedział w programie „Gość poranka” na antenie TVP Info minister koordynator służb specjalnych Tomasz Siemoniak. Polityk dodał, że „CBA miało zamknięte oczy na rzeczy, które robili ministrowie rządu PiS”.

Nastąpiła wyczekiwana premiera serialu "Wszystko dozwolone". Produkcja z gwiazdorską obsadą odkrywa historie silnych, niezależnych kobiet, które w świecie pełnym rywalizacji i wyzwań wyznaczają własne zasady gry. Opowieść o najlepszych prawniczkach od rozwodów na długo przed premierą budziła wielkie zainteresowanie. Gdzie można oglądać serial? Piotr Kozłowski

„Ministerstwo obrony podpisało dziś umowę na zakup 18 samolotów F-16 Fighting Falcon i powiązanego sprzętu od rządu Królestwa Niderlandów. To ważny krok w rozwoju Europejskiego Centrum Szkolenia F-16 w Fetesti, które stało się regionalnym ośrodkiem szkolenia pilotów NATO i państw partnerskich” – napisał minister w poniedziałek w serwisach społecznościowych, cytowany przez portal Romania Journal.

Rumunia i Holandia podpisały umowę na F-16

„F-16 oznacza bezpieczeństwo, współpracę i krok bliżej do następnego etapu: integracji samolotów F-35 z rumuńskimi siłami powietrznymi” – dodał szef resortu.

Jak podkreślił, jest to „mądra inwestycja w szkolenia, współpracę i przyszłość”, która „odzwierciedla zaufanie naszych holenderskich partnerów i uznanie dla profesjonalizmu rumuńskich sił powietrznych”.

Ambasadorka Holandii w Rumunii Willemijn van Haaften oświadczyła, że oba państwa ściśle współpracują w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony – przekazał portal rumuńskiej sekcji Radia Wolna Europa, Europa Libera Romania. – Jesteśmy partnerami w NATO i współpracujemy na rzecz odstraszania i bezpieczeństwa na wschodniej flance (Sojuszu). Zarówno Holandia, jak i Rumunia są oddanymi partnerami we wspieraniu Ukrainy. Europejskie Centrum Szkolenia F-16 jest jednym z przykładów doskonałej współpracy – powiedziała.

Czytaj też: Europejskie mikrochipy w rękach Kremla. Znów omijają sankcje

Stoen Operator, dostawca energii w Warszawie i ościennych gminach, otrzymał przedłużenie koncesji na dystrybucję energii elektrycznej.   Decyzją Urzędu Regulacji Energetyki nowa koncesja jest ważna do 31 grudnia 2040 r.

Stoen Operator, dostawca energii w Warszawie i ościennych gminach, otrzymał przedłużenie koncesji na dystrybucję energii elektrycznej.   Decyzją Urzędu Regulacji Energetyki nowa koncesja jest ważna do 31 grudnia 2040 r.

Ukraina wielokrotnie apelowała do państw Unii Europejskiej o zaostrzenie kontroli nad handlem technologiami, które mogą zostać wykorzystane przez Rosję do celów militarnych.

Dziennikarze RTL Nieuws przeanalizowali ponad pięć tysięcy komponentów elektronicznych wydobytych przez ukraiński wywiad ze szczątków rosyjskich dronów, rakiet i innego uzbrojenia. Wśród nich znaleziono 379 chipów wyprodukowanych w Holandii, co stanowi około 7,3 proc. wszystkich zidentyfikowanych elementów. Część z nich powstała mniej niż rok temu, a z komponentów z określoną datą produkcji aż 44 proc. wyprodukowano po 24 lutego 2022 roku, czyli po rozpoczęciu wojny.

Ukraina alarmuje: europejskie technologie wciąż w rosyjskich rakietach

Z danych RTL Nieuws wynika, że Holandia zajmuje czwarte miejsce na świecie pod względem liczby części elektronicznych wytworzonych po rozpoczęciu inwazji, które trafiły do rosyjskiego uzbrojenia. Spośród 32 chipów holenderskiej produkcji o znanej dacie produkcji, dwie trzecie powstało już w czasie wojny. Dla porównania – w przypadku Niemiec tylko jeden z dziewięciu podobnych komponentów został wyprodukowany po 2022 roku.

Na doniesienia zareagowało Ministerstwo Spraw Zagranicznych Holandii, które nazwało obecność krajowych mikrochipów w rosyjskim sprzęcie wojskowym „skrajnie niepożądaną”. Resort zapewnił, że pozostaje w kontakcie z władzami Ukrainy i „zdecydowanie dąży do uniemożliwienia obchodzenia sankcji”. Rząd zapowiedział też zwiększenie środków na kontrolę eksportu o 36,5 mln euro.

Eksperci z Instytutu Clingendael i organizacji PAX tłumaczą, że nie chodzi o celowe działania producentów, lecz o niewystarczalną kontrolę nad globalnymi łańcuchami dostaw. Jak podkreślają Maike Okano-Heijmans i Frank Slijper, problemem jest odsprzedaż przez Chiny i inne państwa tranzytowe, które ułatwiają Rosji dostęp do zakazanych komponentów. Zdaniem ekspertów nawet niewielka liczba holenderskich chipów w rosyjskiej broni świadczy o poważnych lukach w systemie nadzoru sankcyjnego.

Holenderskie komponenty w uzbrojeniu Kremla

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski od miesięcy apeluje do krajów Zachodu o wzmocnienie kontroli nad przepływem technologii. Zwraca uwagę, że Rosja nadal korzysta z europejskich komponentów do produkcji dronów i rakiet. W październiku Zełenski poinformował, że podczas jednego z ostatnich zmasowanych ataków Rosja użyła ponad 500 pocisków i dronów, zawierających dziesiątki tysięcy importowanych części.

– 102 785 komponentów zagranicznej produkcji – firm z USA, Chin i Tajwanu, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Szwajcarii, Japonii, Republiki Korei i Niderlandów. W użytych dronach bojowych znajdowało się około 100 688 części zagranicznych, w Iskanderach – około 1500, w Kinżałach – 192, a w Kalibrach – 405 komponentów – przekazał Zełenski.

Podczas październikowej sesji Zgromadzenia Parlamentarnego NATO prezydent Ukrainy ponownie wezwał do większej presji na firmy, które – nawet pośrednio – dostarczają Rosji komponenty elektroniczne. Podkreślił, że rosyjska broń nie mogłaby działać bez zagranicznych elementów, pochodzących nie tylko z Azji, ale także z Europy.

Czytaj też: Ukraina otworzy ośrodki sprzedaży broni. Pierwsze w Berlinie i Kopenhadze