Wchodzisz i wiesz

Norweski gigant przemysłu obronnego zainwestuje na Pomorzu 250 mln zł, a docelowo nawet miliard złotych - donosi portal money.pl. Planowana inwestycja ma dotyczyć dwóch obszarów – lądowego i morskiego.

Supernowa to spektakularny koniec życia masywnej gwiazdy, jej inny rodzaj to wybuch zachodzący w specyficznym układzie dwóch gwiazd. W obu przypadkach mamy do czynienia z nagłym, znacznym pojaśnieniem obserwowanego obiektu. Astronomowie obserwowali już wiele supernowych, ale jeszcze nie wszystko wiedzą o mechanizmach wybuchu. Szczególnie trudno jest zebrać dokładne dane z samego początku przebiegu zjawiska.

CZYTAJ TAKŻE: Nowe źródło kosmicznego pyłu. Odkrycie z udziałem polskiego naukowca

Eksplozja supernowej SN 2024ggi

10 kwietnia 2024 roku wykryto eksplozję supernowej oznaczonej jako SN 2024ggi w galaktyce NGC 3621 w oddalonej od nas o 22 miliony lat świetlnych. Yi Yang z Uniwersytetu Tsinghua w Pekinie lądował wtedy w San Francisco w USA, po długim locie. Wiedział, że musi działać szybko. W ciągu 12 godzin wysłał wniosek obserwacyjny na teleskop VLT w Obserwatorium Paranal w Chile, należącym do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). ESO szybko przeprocesowało zgłoszenie i w zaledwie 26 godzin od wykrycia wybuchu, na obiekt skierowano duży, ośmiometrowy teleskop.

Obserwacje przy pomocy teleskopu VLT pokryły fazę, podczas której materia wystrzeliła przez powierzchnię gwiazdy. Przez kilka godzin można było obserwować zarówno geometrię gwiazdy, jak i wybuchu. Potem, gdy materia wyrzucona w trakcie eksplozji zaczyna oddziaływać z materią w przestrzeni wokół gwiazdy, traci się tę możliwość.

Tak umierają gwiazdy 

Prekursorką supernowej był rodzaj gwiazdy określany jako czerwony olbrzym, o masie od 12 do 15 mas Słońca i promieniu 500 razy większym niż promień naszej dziennej gwiazdy. Stanowi to typowy przykład wybuchu masywnej gwiazdy. Dokładne mechanizmy, stojące za wybuchami jako supernowe gwiazd masywnych, są nadal dyskutowane przez naukowców i stanowią jedno z podstawowych zagadnień we współczesnej astronomii.

Wiadomo, że w trakcie swojego istnienia gwiazda utrzymuje kształt sferyczny. Jest to skutek równoważnia się siły grawitacyjnej (która próbuje ściskać gwiazdę) oraz ciśnienia wytwarzanego przez jej jądrowy „silnik" (próbującego rozdymać gwiazdę). Gdy kończy się paliwo dla reakcji termojądrowych we wnętrzu gwiazdy, jej jądro zapada się.

Otoczka znajdująca się wokół spada na jądro i odbija się od niego. Odbita materia rozprzestrzenia się na zewnątrz, rozrywając gwiazdę. Kiedy fala uderzeniowa przebija się przez powierzchnię, uwalniane są ogromne ilości energii, to wtedy następuje gwałtowne pojaśnienie.

W obserwacjach VLT zastosowano technikę spektropolarymetrii, dzięki której po raz pierwszy udało się ustalić kształt wybuchu w tak wczesnej fazie supernowej.



Światło ma własność zwaną polaryzacją, która jest określeniem uporządkowania oscylacji światła względem kierunku rozchodzenia. Normalnie polaryzacja fotonów wewnątrz sferycznej gwiazdy znosi się i obserwujemy ją jako zerową dla całego obiektu. Gdy jednak uda się zmierzyć jej niezerową wartość, można wysnuć wnioski dotyczące kształtu obiektu emitującego światło – w tym przypadku supernowej.

Udało się określić, iż początkowy wyrzut materii miał kształt oliwki. Gdy potem wybuch rozprzestrzeniał się na zewnątrz i zderzał z materią wokół gwiazdy, kształt uległ spłaszczeniu, ale oś symetrii została zachowana. Uzyskane dane pozwolą odrzucić niektóre z modeli supernowych i uściślić pozostałe.

– Niniejsze odkrycie nie tylko zmienia nasze rozumienie gwiezdnych eksplozji, ale pokazuje też, co można osiągnąć, gdy nauka przekracza granice. To mocne przypomnienie, że ciekawość, współpraca i szybka reakcja mogą umożliwić uzyskanie głębokich spostrzeżeń dotyczących fizyki kształtującej nasz Wszechświat – podsumował Ferdinando Patat z ESO, współautor badań.

Publikacja przedstawiająca wyniki obserwacji i ich interpretację ukazała się w „Science Advances”.

Właściciel posesji może zapłacić nawet 10 tys. zł. Będzie tak, jeśli  domek na narzędzia lub szopa stoi w odległości mniejszej niż 1,5 m od granicy działki. Wtedy jest to samowola budowlana. Urzędnicy podczas kontroli mierzą centymetry.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie pozwolenia zintegrowanego dla nowej elektrowni gazowej PGE koło Gryfina. Wyrok nie wstrzymuje pracy elektrowni, ale oznacza konieczność ponownego rozpatrzenia sprawy przez resort klimatu.

Polski ambasador Krzysztof Krajewski został napadnięty w Rosji. Informację potwierdziło MSZ.

Czy Wigilia w 2025 roku będzie dniem wolnym od pracy dla wszystkich? W tym roku odpowiedź jest naprawdę istotna, bo zmieniły się przepisy. Ustawa uchwalona pod koniec 2024 roku wprowadziła ważną nowość - 24 grudnia ma stać się dniem ustawowo wolnym od pracy. Co to oznacza w praktyce i czy faktycznie nikt nie będzie wtedy pracował? Marzena Sarniewicz

Za palenie w piecu lub kominku plastikiem albo śmieciami grozi kara. To mandat do 500 zł lub grzywna do 5 tys. zł. Kontrole przeprowadzają m.in. urzędnicy gminni i straż miejska, także przy pomocy dronów.

Do incydentu doszło w niedzielę w Petersburgu. Krzysztof Krajewski, ambasador RP w Moskwie, został napadnięty przez grupę „aktywistów”.

– Do incydentu doszło na ulicy Newski Prospekt, jednej z głównych ulic Petersburga. Stała tam pikieta. Zaczęło się od ataku słownego, ale uczestnicy zdecydowanie dążyli do konfrontacji fizycznej. Musiała interweniować ochrona ambasadora – mówił w TVP Info Maciej Wewiór, rzecznik MSZ.

– Ten temat podnieśliśmy podczas spotkania z chargé d’affaire ambasady rosyjskiej w środę. Mieliśmy trzy główne tematy z przedstawicielem Rosji. Pierwszym było wręczenie noty cofającej zgodę na funkcjonowanie ostatniego konsulatu Rosji w Polsce. Drugi temat to wyrażenie naszej niezgody i sprzeciwu wobec usunięcia płaskorzeźb na cmentarzu w Katyniu. Trzeci temat to sytuacja z niedzieli – dodał Wewiór.

Rzecznik MSZ poinformował, że strona rosyjska przyznała, iż do takiej sytuacji nie powinno dojść i takie zdarzenia nie powinny mieć miejsca.

Czytaj także: Rosjanie mają opuścić swój ostatni konsulat w Polsce

W ramach szeroko zakrojonej strategii ożywienia międzynarodowej współpracy i turystyki, Chiny podjęły decyzję o przedłużeniu programu bezwizowego dla obywateli Polski oraz 44 innych państw. Ułatwienie to, pierwotnie wprowadzone w ubiegłym roku, zostało utrzymane i będzie obowiązywać aż do 31 grudnia 2026 roku. Weronika Papiernik

Powrót możliwości ustanawiania użytkowania wieczystego na cele mieszkaniowe - to jedno z istotnych rozwiązań, które w 2026 r. planuje wdrożyć resort rozwoju i technologii. Dla inwestorów jest to szansa na pokrycie jednorazowo niższych kosztów pozyskania gruntu pod realizację inwestycji mieszkaniowej, co ma przyspieszyć budowę nowych mieszkań.

Od września 2026 roku zmienią się zasady dotyczące frekwencji w szkołach. Zacznie wtedy obowiązywać wymóg 75 proc. obecności na lekcjach. MEN nie rozważa natomiast wprowadzenia opłat za nieobecność ucznia, co jest normą np. w Wielkiej Brytanii. - W Polsce nie ma takiej tradycji - powiedziała wiceszefowa MEN Katarzyna Lubnauer. Agnieszka Maj

Od września 2026 roku zmienią się zasady dotyczące frekwencji w szkołach. Zacznie wtedy obowiązywać wymóg 75 proc. obecności na lekcjach. MEN nie rozważa natomiast wprowadzenia opłat za nieobecność ucznia, co jest normą np. w Wielkiej Brytanii. - W Polsce nie ma takiej tradycji - powiedziała wiceszefowa MEN Katarzyna Lubnauer. Agnieszka Maj

Teleskop Jamesa Webba zaobserwował szybko rosnącą, supermasywną czarną dziurę, która powstała mniej niż 600 mln lat po Wielkim Wybuchu. Odkrycie rzuca nowe światło na teorie powstawania galaktyk i czarnych dziur w młodym Wszechświecie. Naukowcy podkreślają, że odkrycie jest naprawdę niezwykłe i otwiera nowe kierunki badań. Piotr Kozłowski

Paweł Moskalewicz, który po zmianie władzy odbudowywał TVP Info, odchodzi. Od 1 grudnia kanałem informacyjnym TVP będzie rządzić Jan Józefowski.

Włodzimierz Czarzasty (Lewica) został we wtorek wybrany na nowego marszałka Sejmu. Zgodnie z umową koalicyjną zastąpił na tej funkcji lidera Polski 2050 Szymona Hołownię, który od teraz będzie wicemarszałkiem Sejmu. Podczas wyboru Hołowni na wicemarszałka Czarzasty wstrzymał się od głosu.

„Po prostu się pogubiłem”

Na początku czwartkowych obrad Sejmu, Czarzasty powiedział, że nie zagłosował na Hołownię, ponieważ „w ogóle nie nacisnął przycisku”.

– Chciałem przeprosić Szymona Hołownię, w ostatnim głosowaniu jak wybieraliśmy go na wicemarszałka, nie zagłosowałem na niego, w ogóle nie nacisnąłem przycisku. Dlatego, że robiłem to po raz pierwszy i po prostu się pogubiłem, Szymon, przepraszam – powiedział Czarzasty.

Czytaj także: Sejm modernizuje Straż Marszałkowską. Nowe zadania i dodatki

Głosowanie w Sejmie

Za wyborem Hołowni głosowało 261 posłów, przeciw było 14, a od głosu wstrzymało się 162.

Szymona Hołownię poparło 153 posłów klubu KO (przeciw była Magdalena Filiks), 31 posłów PSL, 30 posłów Polski 2050 i 20 posłów Lewicy. Hołownię poparło też 12 posłów Konfederacji, 5 posłów koła Razem, 3 koła Wolni Republikanie oraz 2 posłów niezrzeszonych.

157 posłów PiS wstrzymało się od głosu, 5 posłów tej formacji poparło kandydaturę Hołowni (Zbigniew Chmielowiec, Maria Kurowska, Marek Suski, Wojciech Szarama, Robert Telus), przeciw było 13.

Natomiast 3 posłów koła Konfederacja Korony Polskiej i 2 posłów niezrzeszonych wstrzymało się od głosu.

Czytaj także: Posłowie zdecydowali. Wybrano nowego marszałka Sejmu

Na terenie Polski pojawiają się białe pojemniki i worki na odpady w takim kolorze. Co należy do nich wrzucać? Mieszkańcy mogą być zaskoczeni, ale muszą uważać.

20.11.2025 Czyli, jak Donald Trump wpadł na genialny pomysł, by oddać Putinowi w dzierżawę Wschodnią Europę Gdyby Donald Trump miał okazję osobiście negocjować pokój w Ukrainie, to zapewne próbowałby najpierw przekupić Zełenskiego dwoma pudełkami McNuggets i darmowym dostępem do Trump Tower. Ale skoro musiał to zrobić wysłannik, pan Witkoff, to efekt był równie absurdalny — tyle że ujęty w aż 28 punktach. To nie plan pokojowy. To lista zakupów Putina przed Gwiazdką. Oddajcie Donbas, uznajcie Krym, rozpuśćcie armię, zrezygnujcie z pomocy USA, przekażcie Rosji język, cerkiew i mapę kraju — a w zamian dostaniecie ciepłe słowo od Donalda i nieoficjalne

Władimir Semirunnij w Rosji jest uważany za zdrajcę. 23-letni łyżwiarz szybki uciekł z ojczyzny i przeniósł się do Polski. Sportowiec od kilku miesięcy legitymuje się polskim paszportem, który przyznał mu Karol Nawrocki. Prezydent długo nie zastanawiał się nad podjęciem takiej decyzji. Wystarczyło zaledwie 20 dni. Michał Ignasiewicz

Izraelska firma Rafael Advanced Defense Systems ogłosiła właśnie wprowadzenie na rynek L-Spike 1x, taktycznej amunicji krążącej w konfiguracji współosiowej z głowicą odłamkową, przeznaczonej do użytku na szczeblu kompanii.

W nadchodzącym horrorze SF "Skażenie" nominowany do Oscara Liam Neeson oraz znany ze "Stranger Things" Joe Keery mierzą się z zagrożeniem, które czyha głęboko pod ziemią. Jest niewidzialne gołym okiem, mutuje z każdą chwilą i... właśnie zaczyna się rozmnażać na niespotykaną skalę. Ujawniono nowy zwiastun i datę premiery dreszczowca o morderczym grzybie. Piotr Kozłowski