Wchodzisz i wiesz

Lewica chce przywrócenia "trzynastki" dla pracowników instytucji kultury od 1 stycznia 2026 roku. Grupa posłów tej formacji złożyła w Sejmie projekt ustawy w tej sprawie 18 listopada 2025 r. Minister rodziny, pracy i polityki społecznej zabrała głos w kwestii wypłat trzynastki.

„Planowana opłata reprograficzna oznacza dodatkowe obciążenie dla obywateli” – grzmi już w pierwszym zdaniu Kowalski. Dokładnie ten sam argument przeciwko rozszerzeniu opłaty reprograficznej na smartfony i tablety przedstawiają... ich producenci. Którzy przecież troszczą się bardziej o kieszenie konsumentów, niż o swoje własne.

Warto zauważyć, że Janusz Kowalski nie należy do sejmowej Komisji Kultury, która zajmuje się m.in. tematami związanymi z tantiemami, czy opłatą reprograficzną. Stąd większe zdziwienie, że poseł sam z siebie zainteresował się właśnie tą sprawą.

Lobbing środowiska producentów w tej sprawie nie jest zresztą tajemnicą. Największy w Polsce Związek Cyfrowa Polska zrzeszający m.in. producentów elektroniki niejednokrotnie publicznie poruszał temat rozszerzenia opłaty reprograficznej – oczywiście mówiąc stanowcze „nie”. Tak było teraz, jak również za poprzednich rządów. Adresatami byli ministrowie kultury, posłowie sejmowej Komisji Kultury, ale też posłowie i europosłowie niezwiązani ze sprawą. Chodziło o to, by było głośno.

Opłata reprograficzna to nie podatek

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, czym jest opłata reprograficzna i jaki jest jej cel.

Jak czytamy na stronie resortu kultury, opłata reprograficzna, zwana inaczej rekompensatą uczciwej kultury, to niewielka kwota (od 1 do 4 % ceny urządzenia) wypłacana z marży producentów sprzętu elektronicznego – służącego do darmowego dozwolonego użytku utworów chronionych – twórcom tych utworów. Opłata nie jest nową konstrukcją, funkcjonuje w Polsce od lat 90-tych XX wieku, podobnie jak w zdecydowanej większości krajów europejskich.

Od lat artyści apelowali o rozszerzenie opłaty reprograficznej na urządzenia, takie jak np. smartfony czy tablety. Ma to związek z tym, że dziś konsumenci odtwarzają utwory często właśnie na takich urządzeniach. Ta na mocy rozporządzenia wejdzie od 1 stycznia 2026 r.

„Opłata reprograficzna nie jest podatkiem. Nie wpływa do budżetu państwa ani samorządów terytorialnych. Przekazywana jest twórcom, gdyż darmowe odtwarzanie ich utworów zwiększa atrakcyjność i popyt na urządzenia elektroniczne takie jak smartfony, tablety czy laptopy, a jednocześnie zmniejsza wpływy twórców ze sprzedaży swoich utworów. Opłata znacznie poszerza też darmowy dostęp do dóbr kultury. To dzięki niej możliwe jest w pełni legalne darmowe odtwarzanie dla celów prywatnych, rodzinnych czy towarzyskich muzyki, filmów, książek czy obrazów chronionych prawem autorskim” – podkreśla ministerstwo. 

Według resortu, koncerny, które funkcjonują w cyfrowym świecie, mają możliwość wykazania społecznej odpowiedzialności biznesu poprzez wsparcie twórców. Stawki opłat zostały ustalone tak, aby były sprawiedliwe i minimalnie wpływały na konkurencyjność rynkową.

ZOBACZ TAKŻE: Ministerstwo dofinansuje polską kinematografię. Efekty widoczne lokalnie

„Artyści mają prawo do rekompensaty”

Entuzjastą tego rozwiązania był minister kultury w rządzie Zjednoczonej Prawicy Piotr Gliński. 

W 2020 roku podkreślał, że „w Polsce potrzebna jest utworzenie funduszu ubezpieczeń dla artystów”, czemu miałaby przysłużyć się rozszerzona opłata reprograficzna. 

– Z jednej strony te opłaty powinny iść na prawa autorskie, bo artyści mają prawo do rekompensaty za swoją pracę, a z drugiej strony na fundusz ubezpieczeń, tak, żeby w sposób solidarnościowy zaopiekować się biedniejszymi artystami. I to jest normalne. Natomiast absolutnie nie spodziewam się, żeby ceny urządzeń wzrosły – mówił wówczas minister Gliński w RMF FM. 

Wtedy poseł Kowalski, który zasiadał w rządzie Zjednoczonej Prawicy, nie protestował.

CZYTAJ TAKŻE: Artyści domagają się pieniędzy z sieci. Tracą grube miliony

Interpelacja Kowalskiego 

Interpelacje poselskie odgrywają ważną rolę w funkcjonowaniu demokracji parlamentarnej. Pytania, które przedstawił Janusz Kowalski, są ważne. Problem polega na tym, że polityk w swoim wpisie zamieścił pytania, odpowiedź i jednocześnie komentarz, w którym zawarł fałszywe twierdzenia.

Choć argumenty za, jak i przeciw rozszerzeniu opłaty reprograficznej na smartfony czy tablety od lat są takie same, poseł Kowalski staje dziś po stronie rzekomo konsumentów, ale też producentów, a przeciwko artystom.

Kowalski obawia się zwłaszcza o wpływ nowej opłaty na budżety rodzin, a w szczególności rodzin wielodzietnych i mniej zamożnych.

Jak podkreśla Ministerstwo Kultury, podobny system opłat obowiązuje w zdecydowanej większości państw UE, a często stawki opłat są tam znacznie wyższe. „Nie wskazuje się, aby w którymkolwiek z tych państw opłaty powodowały ograniczoną dostępność nowoczesnego sprzętu elektronicznego dla rodzin wielodzietnych. Na ceny tego sprzętu wpływa wiele czynników, w tym m.in. cła i podatek VAT” – odpowiada resort.

Kowalski alarmuje też, że rząd zdecydował się na rozwiązanie w formie rozporządzenia, a nie w drodze ustawy. „Oznacza to, że Sejm RP – miejsce debaty publicznej i wyrażania woli obywateli – został pominięty. Brak pełnej procedury ustawodawczej to poważne ograniczenie roli Sejmu RP, którego obowiązkiem jest kontrola i ocena tak istotnych decyzji” – napisał w mediach społecznościowych.

Najpoważniejszy zarzut posła dotyczy trybu, w jakim wprowadzono zmiany. Polityk jednak zdaje się nie dostrzegać, że dokonano tego dokładnie tak, jak określają obowiązujące przepisy. Artykuł 20. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych jednoznacznie wskazuje, że minister kultury wprowadza takie rozwiązania na drodze rozporządzenia. Poseł Kowalski jako prawnik powinien o tym wiedzieć. A nawet jeśli nie, to odpowiedź na interpelację wskazuje na to jednoznacznie.

Kowalski stwierdził również, że projekt nie był omawiany ze stroną społeczną. To nieprawda. Konsultacje – także z producentami sprzętu – trwały od lipca do września 2025 r. „Uwagi zgłaszały organizacje zbiorowego zarządzania, producenci i importerzy sprzętu, organizacje konsumenckie oraz instytucje publiczne. W raporcie z konsultacji Ministerstwo przedstawi stanowisko wobec zgłoszonych uwag” – napisał w odpowiedzi na interpelację wiceminister kultury Maciej Wróbel.

Istotnie, media informowały o trwających konsultacjach. Co więcej, takie informacje można również znaleźć na stronie ministerstwa.

Wpis Janusza Kowalskiego nie tylko zaskakuje, ale i w kilku aspektach dezinformuje. Trudno zrozumieć, jakie intencje przyświecały politykowi przy jego tworzeniu.

Masz nosa do słów? Kochasz bawić się językiem i potrafisz bez wahania wskazać właściwy synonim, nawet jeśli brzmi podchwytliwie? Ten quiz to wyzwanie stworzone właśnie dla Ciebie! Przed Tobą zestaw pytań, które sprawdzą nie tylko Twoją wiedzę, ale też wyczucie językowe. Sprawdź, czy faktycznie jesteś mistrzem polszczyzny i baw się przy tym świetnie! Gotowy? No to zaczynamy! Marzena Sarniewicz

Na ulicach, osiedlach, przy sklepach czy aptekach zaczynają się pojawiać czerwone pojemniki na odpady. Ich liczba będzie systematycznie rosnąć. Czerwone kontenery mają szczególne i ważne przeznaczenie.

"Bycie ofiarą jest częścią tożsamości narodowej Polaków. Oni są po prostu Afroamerykanami Europy" – oznajmił polityk AfD serwisie X. Fabian Keubel w serii wpisów nazwał Polskę "największym zagrożeniem dla Niemiec". Odniósł się także do aktów dywersji na kolei w Polsce, twierdząc, że Niemcy nie powinni okazywać Polakom solidarności. Słowa Niemca skomentował premier Donald Tusk. Piotr Kozłowski

Kamień w toalecie to problem, z którym zmaga się niemal każde gospodarstwo domowe. Nieestetyczny, twardy osad, gromadzący się zwłaszcza w miejscu styku wody z porcelaną, potrafi być wyjątkowo oporny. Często nawet drogie, specjalistyczne detergenty i wielokrotne szorowanie szczotką nie przynoszą satysfakcjonujących rezultatów. Mamy jednak dobrą wiadomość: istnieje zadziwiająco prosty, tani i niemal bezwysiłkowy sposób, by raz na zawsze pozbyć się tego uciążliwego nalotu. Sekret tkwi w niepozornym produkcie, który większość z nas ma już w swojej kuchni - tabletce do zmywarki. Weronika Papiernik

Radni z Komisji Rewizyjnej w Szczecinie badają decyzje dotyczące długotrwałego sporu sądowego z Mostostalem Warszawa, który kosztował miasto miliony złotych.

Sprawę rozpatrzył pełny skład Trybunału Konstytucyjnego pod przewodnictwem jego prezesa Bogdana Święczkowskiego. Sędzią sprawozdawcą była Krystyna Pawłowicz. Orzeczenie zapadło większością głosów.

Nowelizacja ustawy o KRS z lipca 2024 roku miała – zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Sprawiedliwości i koalicji rządzącej – rozpocząć uzdrawianie sądownictwa w Polsce, jednak w sierpniu tego samego roku do TK skierował ją – jeszcze przed podpisaniem – ówczesny prezydent Andrzej Duda.

Zgodnie z przepisami rozpatrzonej przez TK noweli o KRS obecnych 15 sędziów-członków Rady miałoby stracić mandaty, a nowi zostaliby wybrani do KRS przez wszystkich sędziów w Polsce, a nie – jak jest po zmianie przepisów w grudniu 2017 roku – przez Sejm. Nowelizacja zakładała też, że prawo do kandydowania na członka KRS nie będzie przysługiwało tym sędziom, którzy zostali nominowani po zmianie przepisów dotyczących KRS w 2017 roku (tak zwanych neosędziom).

Kolejny projekt nowelizacji

W ostatnim czasie resort sprawiedliwości przedstawił kolejny projekt nowelizacji ustawy o KRS, który również zakłada, że sędziów do KRS mieliby wybierać wszyscy sędziowie w Polsce. Jednak jedną ze zmian jest to, że tym razem kandydować do KRS będzie mogła część sędziów nominowanych z udziałem KRS w obecnym kształcie.

Na poprzedzającej wyrok rozprawie byli nieobecni przedstawiciele Sejmu i Prokuratora Generalnego.

W przyjętej jeszcze w marcu 2024 roku uchwale Sejm stwierdził, że „uwzględnienie w działalności organu władzy publicznej rozstrzygnięć TK wydanych z naruszeniem prawa może zostać uznane za naruszenie zasady legalizmu przez te organy”. Od tamtego czasu wyroki TK nie są publikowane w Dzienniku Ustaw. Od końca kwietnia bieżącego roku TK liczy 11 sędziów na 15 przewidzianych stanowisk sędziowskich. Dotychczas kluby sejmowe – poza PiS – konsekwentnie nie zgłaszają kandydatów na sędziów TK. 

Czytaj także: Nowa ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa. Zmieni się tryb wyboru sędziów

Potwierdziło się, że zdobywczyni nagród Emmy i Złotego Globu Rachel Brosnahan, gwiazda serialu "Wspaniała pani Maisel" i kinowego "Supermana", zagra główną rolę i będzie pełnić funkcję producentki wykonawczej w niecierpliwie wyczekiwanym drugim sezonie serialu prawniczego "Uznany za niewinnego". Gdzie będziemy mogli oglądać kontynuację hitu? Piotr Kozłowski

Policjanci z ruchu drogowego codziennie zwracają baczną uwagę na kierujących, którzy popełniają wykroczenia drogowe, zagrażając bezpieczeństwu pieszych. – Podczas prowadzonej przez mundurowych akcji „ Bezpieczny pieszy” 134 kierujących popełniło wykroczenia polegające na przekroczeniu dozwolonej prędkości w rejonie wzmożonego ruchu pieszych, wyprzedzaniu inny pojazd w obrębie przejścia dla pieszych, nieprawidłowe parkowanie na chodnikach oraz inne nieprawidłowe zachowania w stosunku do pieszych – mówi podkom. Barbara Poznańska, oficer prasowy Komendy Miejskiej Policji w Częstochowie. – Natomiast w 14 przypadkach, to piesi byli sprawcami wykroczeń. Najczęściej przechodzili przez jezdnię w miejscach niedozwolonych i nie stosowali się do sygnalizacji świetlnej na przejściach dla pieszych.

Policjanci z częstochowskiej drogówki będą cyklicznie prowadzić takie działania ukierunkowane na poprawę bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu drogowego.

Źródło: KMP Częstochowa

Proces ruszył dokładnie 20 listopada. Było to bezprecedensowe wydarzenie w dziejach prawa międzynarodowego. Po raz pierwszy przed sądem stanęli najwyżsi przywódcy państwa oskarżeni o zbrodnie przeciwko pokojowi, zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości.

Międzynarodowy Trybunał wojskowy

Utworzony przez aliantów Międzynarodowy Trybunał Wojskowy miał za zadanie osądzić tych, którzy współtworzyli aparat terroru III Rzeszy. Rozprawy odbywały się w norymberskim Pałacu Sprawiedliwości.

W trybunale zasiedli przedstawiciele czterech zwycięskich mocarstw: Wielkiej Brytanii – Geoffrey Lawrence (przewodniczący), USA – Francis Biddle, ZSRR – Iola T. Nikitczenko oraz Francji – Henri Donnedieu de Vabres. Po jednym przedstawicielu każde z tych państw miało też wśród oskarżycieli. 

Na miejsce procesu nieprzypadkowo wybrano Norymbergę. To tam odbywały się słynne zjazdy NSDAP i powstały ustawy norymberskie (1935), zakazujące m.in. małżeństw Żydów i nie-Żydów, będące podstawą prawną późniejszej polityki antyżydowskiej. Przeprowadzenie procesu w Norymberdze miało być symboliczną likwidacją ducha III Rzeszy.

Czytaj także: Wybory w Nowym Jorku. Faworytem socjalista-muzułmanin

Oskarżeni w Norymberdze

Przed sądem stanęło 22 czołowych nazistów – ministrowie, wysocy dowódcy wojskowi, kierujący propagandą i służbami. Oskarżano ich o planowanie agresji, prowadzenie wojny napastniczej, masową eksterminację ludności cywilnej, terror okupacyjny i współudział w Holokauście. 

W trakcie procesu przedstawiona została ogromna liczba dowodów, w tym dokumenty, zeznania świadków, nagrania filmowe ukazujące obozy koncentracyjne oraz dobrze udokumentowane rozkazy i raporty nazistowskiego aparatu państwowego.

Zobacz też: Robił pizzę dla Kim Dzong Ila. „Nie wiedziałem, dokąd mnie zabierają”

Proces w Norymberdze – skazani i wyroki

Główny proces trwał ponad dziesięć miesięcy. Wyroki ogłoszono w dniach 30 września – 1 października 1946 roku. Ostatecznie 12 oskarżonych skazano na śmierć. W tym gronie byli m.in. Hermann Göring, Joachim von Ribbentrop i Wilhelm Keitel. Trzy osoby usłyszały wyrok dożywocia, cztery – długoletniego więzienia. Uniewinniono trzech oskarżonych. Robert Ley, szef Niemieckiego Frontu Pracy, powiesił się w celi jeszcze przed rozpoczęciem procesu.

Dziesięciu ze skazanych na śmierć zostało straconych 16 października w Norymberdze. Egzekucje przeprowadził zawodowy kat z Teksasu, starszy sierżant John C. Woods. Göring popełnił samobójstwo tuż przed egzekucją. Martin Bormann, szef kancelarii Adolfa Hitlera, po wojnie nie został ujęty. Wiele lat później niemieckie władze oficjalnie uznały, że zginął 2 maja 1945 roku podczas ostatnich walk o Berlin. 

Trybunał uznał także SS, Gestapo i SD za organizacje zbrodnicze, co stanowiło podstawę rozliczania członków tych formacji.

Kolejne procesy norymberskie

Główny proces nie był końcem rozliczania nazistów z ich zbrodni wojennych. W latach 1946-1949 przeprowadzono w Norymberdze kolejnych 12 procesów. Na ławie oskarżonych zasiadali lekarze przeprowadzający pseudomedyczne eksperymenty, prawnicy tworzący represyjne prawo III Rzeszy, przemysłowcy wspierający nazistowski aparat wojenny oraz dowódcy wojskowi niższego szczebla.

Łącznie w toku procesów norymberskich skazanych zostało 90 ze 185 oskarżonych. Wyrok śmierci usłyszały 24 osoby, ale części z nich później karę załagodzono.

Czytaj także: Sprzedał wieżę Eiffla. Jak człowiek znikąd został genialnym oszustem

Zysk netto Allegro w trzecim kwartale wyniósł 396,2 mln zł i wzrósł w porównaniu do tego okresu ubiegłego roku o 105 proc. Polskie GMV (wartość sprzedaży brutto) przyspieszyło wzrost do 10,4 proc. r/r w trzecim kwartale, czyli rosło ponad dwukrotnie szybciej niż krajowa sprzedaż detaliczna.

Orlen spodziewa się, że dopiero za rok nastąpi rozstrzygnięcie w sprawie gazowej umowy z Venture Global LNG. Ostateczna decyzję sądu arbitrażowego możemy poznać jeszcze później, bo dopiero w 2028 roku.

To nie jest łatwy QUIZ. Dopasuj rzekę do kraju, przez który płynie. Już połowa zdobytych punktów będzie sukcesem. Powodzenia! Michał Ignasiewicz

Policjanci Komendy Miejskiej Policji w Częstochowie każdego dnia podejmują działania, aby osoby łamiące prawo poniosły konsekwencje swoich czynów. Codziennie zatrzymują osoby poszukiwane, które okrywają się przed organami ścigania. Część z nich często zmienia miejsce pobytu, unika kontaktu z rodziną, a nawet próbuje podszywać się pod inne osoby. Pomimo tych trudności, dzięki doświadczeniu i determinacji mundurowych, żaden z przestępców nie może czuć się bezkarnie i wcześniej czy później i tak trafi za kraty.

– Ostatnio podczas dwudniowych działań pn.”Poszukiwany” w ręce częstochowskich policjantów wpadło 8 osób, które poszukiwały sądy i prokuratury – informuje podkom. Barbara Poznańska, oficer prasowy Komendy Miejskiej Policji w Częstochowie. – Wśród zatrzymanych jest 1 osoba poszukiwana listem gończym, a pozostałe 7 osób, to zatrzymani wobec których sądy wydały nakazy doprowadzenia do aresztów śledczych lub zakładów karnych.

Źródło: KMP Częstochowa

Do 5 grudnia 2025 r. potrwa tegoroczna edycja Giełdy Wynalazczości w KGHM. To tylko jeden ze sposobów spółki na rozwój kompetencji i innowacyjności. W ramach inicjatywy można zgłaszać projekty wynalazcze tj. wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe oraz projekty racjonalizatorskie. Wydarzenie już na stałe wpisało się w kalendarz Polskiej Miedzi i z roku na rok przyciąga coraz większe grono pracowników z pasją do tworzenia nowych rozwiązań.

W ramach konferencji omówione zostaną m.in. potencjał produkcyjny i wymiana handlowa, sytuacja na kluczowych rynkach (wołowiny, cukru, soi i drobiu) oraz szeroko rozumiane uwarunkowania środowiskowe i wymagania jakościowe.

Wydarzenie ma stworzyć forum wymiany wiedzy i doświadczeń między naukowcami, administracją publiczną i sektorem prywatnym, umożliwiające pogłębioną dyskusję nad szansami i zagrożeniami dla sektora rolno-żywnościowego, prowadząc do wniosków i rekomendacji dla polityki rolnej oraz strategii przedsiębiorstw.

Szczegółowy program konferencji pod adresem Ue-mercosur.pl.

Na wydarzenie można zarejestrować się TUTAJ.

Czytaj także: Minister rolnictwa o umowie z Mercosur. „Trzeba zabezpieczyć rolników”

Prof. Sławomir Cenckiewicz, szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego, ostrzegł przed bardzo realnym zagrożeniem ze strony Rosji. Wymienił działania, które Polska powinna pilnie podjąć. Jego zdaniem należy przede wszystkim postawić na współpracę z USA, zamiast czekać na to, aż w 2035 roku UE będzie gotowa do obrony przez atakiem. Agnieszka Maj

Ambasador RP w Rosji Krzysztof Krajewski potwierdził w czwartek w rozmowie z PAP, że w minioną niedzielę padł ofiarą napaści w Petersburgu. "Najpierw grupa osób zaatakowała mnie słownie, wznosząc antypolskie i antyukraińskie okrzyki, a potem próbowała dokonać fizycznej napaści, ale zapobiegła temu moja ochrona" – relacjonował dyplomata. Piotr Kozłowski

– Władze Klubu dziękują trenerowi Falasce za dotychczasową pracę, zaangażowanie oraz wkład włożony w rozwój zespołu Steam Hemarpol Politechnika Częstochowa – przekazał klub w komunikacie. – Zarówno dzisiejszy trening, jak i najbliższy mecz PlusLigi z PGE GiEK Skrą Bełchatów poprowadzi dotychczasowy drugi trener, Roberto Cocconi, który został tymczasowo wyznaczony do pełnienia obowiązków pierwszego szkoleniowca.

O dalszych decyzjach dotyczących sztabu trenerskiego klub poinformuje w osobnym komunikacie.

Przypomnijmy, że pod wodzą Guillermo Falaski częstochowianie z sześciu dotąd rozegranych spotkań tylko raz wychodzili zwycięsko, wygrywając przed własną publicznością 3:2 ze Ślepskiem Malow Suwałki.

Źródło: KS Norwid Częstochowa