Wchodzisz i wiesz

Poprzedni raport zatytułowany „Perspektywy światowej urbanizacji” został opracowany w 2018 roku. Liderem było wówczas Tokio, zaś Dżakarta zajmowała dopiero 33. pozycję. Analitycy wskazali, że w ciągu ostatniego ćwierćwiecza populacja stolicy Japonii rosła wolniej niż miało to miejsce w Dżakarcie i Dhace.

W ocenie ONZ obecny trend będzie się utrzymywał w kolejnych dekadach. Dżakarta pozostanie najludniejszym miastem świata, zdaniem ekspertów około roku 2050 wyprzedzi ją Dhaka.

Megamiasta w natarciu

Analitycy zwrócili uwagę na gwałtownie postępującą urbanizację i rosnącą liczbę megamiast, czyli miast liczących ponad 10 milionów mieszkańców. W 1975 roku było ich zaledwie 8, zaś obecnie jest ich 33, z czego 19 w Azji. Do 2025 roku do tego grona dołączą między innymi Addis Abeba (Etiopia), Dar-es-Salaam (Tanzania) i Kuala Lumpur (Malezja). W 2030 roku do pierwszej dziesiątki wskoczy stolica Pakistanu Karaczi, zaś w 2050 może stać się piątym najludniejszym krajem świata.

Skutkiem procesu urbanizacji jest spadek populacji na obszarach wiejskich, co może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa żywnościowego.

Z danych wynika, że już 45 procent z 8,2 miliarda mieszkańców Ziemi żyje w miastach. To znaczący wzrost w porównaniu z 1950 rokiem – wówczas jedynie 20 procent, spośród 2,5 miliarda żyjących, mieszkało w obszarach metropolitalnych. Obecnie tylko w 26 krajach ponad połowa ludności wciąż zamieszkuje obszary wiejskie, wśród nich są Bhutan, Eswatini, Laos czy Zimbabwe.

Czytaj także: Łódź straciła 30 tys. mieszkańców, Szczecin 13 tys. Alarm dla polskich miast

Galareta, znana również jako zimne nóżki, to danie, które było stałym punktem każdej polskiej imprezy w czasach PRL-u. Gościła na weselach i imieninach w latach 70. i 80. Dziś, choć popularność zyskały hummus czy guacamole, galareta wciąż ma swój urok. Jest prosta, autentyczna i dostarcza naturalnego kolagenu. Zrób ją na Andrzejki, a z pewnością zniknie ze stołu! Weronika Papiernik

Aktorka Ewa Gawryluk gościła w talk-show Kuby Wojewódzkiego. Padł temat jej domniemanego pokrewieństwa ze znaną dziennikarką Polsatu, Dorotą Gawryluk. "Często odbierałam telefony. (...) Do mnie, jako do Doroty" - powiedziała. Zdradziła też, czy naprawdę łączą je więzy krwi. Beata Zatońska

"Zakończenie wojny w Ukrainie do końca 2025 roku jest możliwe, choć rozmowy delegacji USA i Ukrainy w Genewie muszą być kontynuowane" – ocenił sekretarz generalny NATO Mark Rutte. Szef Sojuszu dodał, że Rosja będzie stanowić długoterminowe zagrożenie dla Europy nawet po zawarciu porozumienia pokojowego. Piotr Kozłowski

– Inwestycje w gospodarkę odpadową, możliwość lepszej selekcji, zagospodarowania, odzysku i recyklingu odpadów to nie tylko kwestia standardów ekologicznych, ale także ochrony przed znacznym wzrostem kosztów całego systemu dla miasta, z więc także jego mieszkanek i mieszkańców – komentuje prezydent Częstochowy Krzysztof Matyjaszczyk. – Nowy Punkt Selektywnego Zbierania, który ma powstać w przemysłowej strefie miasta, ułatwi mieszkańcom prawidłową segregację oraz pozwoli zwiększyć poziomy odzysku. Inwestycja w Sobuczynie poprawi efektywność instalacji zagospodarowania odpadów ważnej dla całego częstochowskiego subregionu.

Realizatorem obu projektów będzie miejska spółka Częstochowskie Przedsiębiorstwo Komunalne sp. z o.o.

Projekt „Kompleksowa modernizacja Zakładu Zagospodarowania Odpadów Częstochowskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o.o. w Sobuczynie” będzie dofinansowany z programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027 (w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego).

Szacowana wysokość kosztów kwalifikowanych w tym projekcie to blisko 47,7 mln zł, a wartość dofinansowania ma wynieść ok. 28,8 mln zł. Przewidywany koszt całej inwestycji – wraz z kosztami nie kwalifikującymi się do dofinansowania – to 59,5 mln zł brutto.

Projekt ma charakter strategiczny – zakłada kompleksową modernizację Zakładu Zagospodarowania Odpadów Częstochowskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp z o.o. w Sobuczynie poprzez wykonanie niezbędnych prac budowlanych oraz dostaw sprzętu i urządzeń w ramach następujących zadań:

• modernizacja kompostowni – hermetyzacja procesu dla odpadów zielonych i kuchennych, w tym: przebudowa istniejących napowietrzanych szarż kompostowych zabudowanych w hali w zamknięte bioreaktory wraz z modernizacją systemów napowietrzających;
• modernizacja sprzętowa placu kompostowego dla odpadów zielonych;
• modernizacja stacji remontowo-budowlanej z dostawą urządzeń;
• modernizacja sprzętu i infrastruktury instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów (MBP):
• dostawa sprzętu i urządzeń dla stacji dużych gabarytów (DG);
• montaż wagi najazdowej oraz instalacji fotowoltaicznej (off-grid) wraz z systemem magazynowania energii elektrycznej (w ramach infrastruktury towarzyszącej).

W zakresie projektu zaplanowano także kampanię, której przedmiotem będą działania informacyjno–edukacyjne dotyczące m.in. sposobów i zasad segregacji odpadów. Ma to zwiększyć świadomość w zakresie ekologii i zrównoważonej konsumpcji.

Projekt w sposób kompleksowy modernizuje i scala funkcjonującą infrastrukturę zagospodarowania odpadów w Sobuczynie, w tym w zakresie ciągów i procesów technologicznych, wzmocnienia elementów kluczowych (instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów, kompostowni, stacji odpadów remontowo-budowlanych oraz dużych gabarytów), a nowa infrastruktura towarzysząca zwiększy funkcjonalność i niezawodność systemu gospodarki odpadami. Inwestycja jest ściśle zintegrowana z całościowym układem gospodarki odpadami w regionie.

Przypomnijmy, że obecny Zakład Zagospodarowania Odpadów CzPK powstał w 2009 r. kosztem 23,7 mln zł, dzięki dofinansowaniu unijnemu ze Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR). Zrealizowano wówczas sortownię odpadów komunalnych, kompostownię, stacje rozbiórki odpadów wielkogabarytowych i rozdrabniania gruzu budowlanego oraz miejski punkt zbiórki odpadów niebezpiecznych.

W 2014 r., m.in. dzięki środkom europejskiego Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko możliwa była rozbudowa Zakładu Zagospodarowania Odpadów. Dzięki projektowi wartości ok. 53,8 mln zł, na który pozyskano dofinansowanie w wysokości 17,8 mln zł, powstał nowy zamknięty zakład kompostowy (z technologią kompostowania tlenowego w bioreaktorach żelbetowych), poddano rekultywacji kwaterę składową nr 1 o powierzchni 16,8 ha oraz zrealizowano I etap budowy kwatery składowej nr 2 o powierzchni użytkowej 2,6 ha.

Drugim projektem jest „Budowa Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych nr 2 w Gminie Miasto Częstochowa”. Ta inwestycja ma zostać dofinansowana w wysokości 1,7 mln zł z programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027 (w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego). Wartość kosztów kwalifikowanych to 2 mln, a przewidywana wartość całego projektu to ok. 7,2 mln zł.

Projekt zakłada budowę Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych nr 2 w Częstochowie wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną i wyposażeniem oraz prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych dotyczących gospodarki odpadami i funkcjonowania planowanego PSZOK.

Nowy PSZOK nr 2 ma poprawić efektywność i stanowić uzupełnienie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w mieście (obecny stacjonarny Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych dla mieszkańców Częstochowy funkcjonuje na terenie Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Sobuczynie). Nowy PSZOK będzie łatwiej dostępny dla mieszkanek i mieszkańców Częstochowy – zwłaszcza wschodniej części miasta.

Nowy PSZOK będzie wyposażony m.in. w kontenery do selektywnego gromadzenia odpadów komunalnych oraz magazyn na zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny z pojemnikami przeznaczonymi na odpady niebezpieczne. Przy najazdowej wadze samochodowej ma działać punkt informacyjny oraz punkt wymiany książek. PSZOK zostanie oznakowany tablicami dostosowanymi także dla osób z niepełnosprawnościami. Teren PSZOK zostanie zagospodarowany.

Planowana budowa Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) w Częstochowie wpisuje się m.in. w założenia Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2030”, która kładzie nacisk na poprawę warunków życia mieszkańców regionu poprzez działania proekologiczne i zrównoważony rozwój. Utworzenie nowoczesnego PSZOK przyczyni się do efektywniejszego zarządzania odpadami, co jest zgodne z celami strategicznymi zarówno samorządu województwa, jak i miasta dotyczącymi ochrony środowiska i promowania gospodarki o obiegu zamkniętym.

Źródło: UM Częstochowy

Oto Twój super-trudny test z 11-pytaniami z wiedzy ogólnej! Poziom trudności został podniesiony, by sprostać oczekiwaniom "tytanów intelektu". Weronika Papiernik

Przesuwa się w czasie termin kupna udziałów w spółce BPT Steel przez grupę Bowim, działającej na rynku dystrybucji wyrobów stalowych. Podpisano właśnie aneks przedłużający termin zawarcia umowy przyrzeczonej do 31 marca 2026 r.

Ostatnio głośno było o synu Kamili Baar i Wojciecha Błacha, który zagrał w filmie "Ministranci". Okazuje się, że nie tylko Bruno idzie śladami swoich rodziców. Podobnie jest w przypadku Nataniela Pągowskiego. Tak jak jego znana mama i ojczym postanowił związać swoją przyszłość z aktorstwem. Marta Kawczyńska

"W środę finalizowana jest kwestia zakupu trzech nowoczesnych okrętów podwodnych" – przekazał premier Donald Tusk przed na wstępie posiedzenia rządu. "Kontrakt ma obejmować inwestycje w polski przemysł stoczniowy, a także m.in. możliwość szybkiego rozpoczęcia szkoleń marynarzy" – podkreślił szef rządu. Piotr Kozłowski

W środę, 26 listopada, warszawskie indeksy rosną już trzeci dzień z rzędu. Wzrosty może nie są przesadnie okazałe, ale widać wyraźnie, że giełdowi gracze nieśmiało rozgrywają potencjalne zakończenie konfliktu na Ukrainie. Czy słusznie?

Do 3 grudnia 2025 r. został przedłużony termin składania ofert w przetargu PGE na zaprojektowanie i budowę, w formule pod klucz, szczytowej elektrowni gazowej o mocy ok. 600 MW w Gryfinie.

W Polsce w wielu miastach można korzystać z elektrycznych hulajnóg. W innych krajach Europy coś zaczyna się zmieniać. Florencja likwiduje usługi wynajmu elektrycznych hulajnóg od 1 kwietnia 2026 r. Decyzja ta wynika z trudnych do egzekwowania nowych przepisów oraz niewłaściwego korzystania z hulajnóg. Od stycznia nie będzie też wypożyczanych hulajnóg elektrycznych w Pradze.

Fani uniwersum "Gry o tron" mogą odetchnąć z ulgą. Czwarty sezon serialu "Ród Smoka" został oficjalnie potwierdzony. Nastąpiło to jeszcze przed premierą trzeciego sezonu, który będzie można oglądać w lato 2026 roku na platformie HBO Max oraz w telewizji HBO. A na kiedy planowana jest premiera sezonu czwartego? Piotr Kozłowski

W odpowiedzi na reportaż Michała Fui "Ksiądz rektor i pani Emilia" w TVN, w którym opisano okoliczności, w jakich rektor UKSW miał zostać właścicielem mieszkania starszej kobiety, ks. prof. dr hab. Ryszard Czekalski zapowiedział podjęcie kroków prawnych. Oświadczył, że podane informacje są nieprawdziwe. W związku z reportażem wyjaśnień od ks. Czekalskiego zażądali jego przełożeni. Agnieszka Maj

W porządku obrad rządu znajdą się dwie spraw, które dotyczą wielkich przedsięwzięć dotyczących naszego bezpieczeństwa – powiedział przed posiedzeniem rządu premier Donald Tusk.

W ubiegłym roku największa gospodarka Europy wpłaciła do wspólnego budżetu Unii Europejskiej o 13,1 mld euro więcej, niż z niego otrzymała – wynika z analizy Instytutu Niemieckiej Gospodarki (IW) w Kolonii.

Serwis Deutsche Welle przyznał, że słaba koniunktura w Niemczech daje jednak o sobie znać. W 2022 roku wpłaty netto wynosiły jeszcze 19,7 mld euro, zaś w 2023 roku 17,4 miliarda euro. Obecna wartość odpowiada mniej więcej średniej z lat przed brexitem (2014-2020), kiedy także Wielka Brytania nadal wpłacała do wspólnego budżetu.

Netto każdy obywatel Niemiec wpłacił w ubiegłym roku około 157 euro do budżetu UE – to również oznacza pierwsze miejsce, przed Irlandią (130 euro). Na drugim miejscu największych płatników netto UE znajduje się Francja, która w ubiegłym roku odprowadziła o 4,8 mld euro więcej, niż otrzymała. Trzecie miejsce zajmują Włochy z wkładem netto w wysokości 1,6 mld euro.

Grecja wyprzedziła Polskę

Największym beneficjentem netto jest natomiast Grecja (3,5 mld euro), przed Polską (2,9 mld euro) i Rumunią (2,7 mld euro). Jeszcze w 2023 roku Polska była tu zdecydowanym liderem z kwotą 8,1 mld euro.

„Budżet UE jest odzwierciedleniem układu sił gospodarczych w Europie” – wskazała ekspertka IW, Samina Sultan. Kraje o wysokim wzroście, takie jak Polska, otrzymują ostatnio mniej wsparcia. „Niemcy i Francja borykają się obecnie z problemami. Ich kryzys gospodarczy widać także w malejących wpłatach do budżetu UE” – tłumaczyła.

Z powodu utrzymującego się niskiego – w porównaniu z innymi krajami UE – wzrostu gospodarczego wkład Niemiec prawdopodobnie będzie nadal spadał – prognozuje IW.

Do 2020 roku Komisja Europejska sama publikowała statystyki dotyczące płatników i beneficjentów netto, ale obecnie z powodów politycznych z tego zrezygnowała. „Choć efektów integracji europejskiej nie można sprowadzać wyłącznie do pozycji netto państw członkowskich, ich obliczanie jest z punktu widzenia przejrzystości nadal istotne” – podkreśla koloński Instytut.

Czytaj także: Von der Leyen ostrzega. Europa nie może sobie pozwolić na opóźnienia

Czy naprawdę można „dokupić” sobie kilka lat życia jednym prostym nawykiem? Według najnowszych analiz zdecydowanie tak. I nie chodzi o specjalne diety, drogie suplementy ani ekstremalne treningi. Wystarczy ta przyjemna rutyna. Marzena Sarniewicz

Zarząd Jastrzębskiej Spółki Węglowej (JSW) jeszcze nie podjął decyzji, czy zostanie pracownikom spółki wypłacona Barbórka.

Kamil Stoch wylądował na 124 m i zajął dziewiąte miejsce w kwalifikacjach do środowego konkursu Pucharu Świata w skokach narciarskich w szwedzkim Falun. Wygrał Stephan Embacher. Austriak poszybował na 131 m. Michał Ignasiewicz