Wchodzisz i wiesz

Spór o instrukcje dla prezydenta

Donald Tusk zapowiedział, że spotka się z prezydentem przed jego wizytą 3 września w Waszyngtonie. Premier podkreślał, że to rząd prowadzi politykę zagraniczną i przygotowuje rekomendacje dla głowy państwa.

Marcin Przydacz, kierujący Biurem Polityki Międzynarodowej (BPM), ujawnił, że Kancelaria Prezydenta otrzymała od MSZ jedynie półtorej strony dokumentu dotyczącego całej wizyty, co – jego zdaniem – pokazuje ubogą treść rządowych propozycji.

CZYTAJ TEŻ: Rozbieżności po Radzie Gabinetowej i „jedna bardzo dobra wiadomość”

Relacje z USA i brak ambasadora

Szef BPM zaznaczył, że Karol Nawrocki „doskonale wie”, jakie kwestie są kluczowe w polsko-amerykańskich rozmowach. Podkreślił przy tym, że relacje obecnego rządu z USA są słabe, a Polska wciąż nie ma tam ambasadora – placówką kieruje Bogdan Klich jako charge d’affaires.

Przydacz dodał, że prezydent chce, by Polska utrzymała silną agendę w Waszyngtonie i deklaruje wsparcie także dla działań szefa MSZ Radosława Sikorskiego.

CZYTAJ TEŻ: Wymiana zdań prezydenta i premiera. „Weto będzie tutaj mało skuteczne”

Wiele z tych słów słyszymy codziennie. Często jednak są one źle używane. Bo tak naprawdę mają inne znaczenie niż to, które się przyjęło. Odrobina zastanowienia i można ominąć rafy językowe. Sprawdźcie się w naszym quizie. Beata Zatońska

Wiele z tych słów słyszymy codziennie. Często jednak są one źle używane. Bo tak naprawdę mają inne znaczenie niż to, które się przyjęło. Odrobina zastanowienia i można ominąć rafy językowe. Sprawdźcie się w naszym quizie. Beata Zatońska

Międzynarodowy przewoźnik kolejowy Leo Express wkracza na polski rynek, oferując mieszkańcom Warszawy nową, atrakcyjną alternatywę podróży. Od 1 marca 2026 roku uruchomione zostaną bezpośrednie połączenia do Krakowa oraz Pragi, z biletami dostępnymi już od 9 zł.

Minister infrastruktury, Dariusz Klimczak: Budowa CPK idzie w bardzo dobrym tempie. Będzie to najbardziej nowoczesne lotnisko w Europie.

„Oświadczenie Netanjahu dotyczące wydarzeń z 1915 roku jest próbą wykorzystania tragicznych wydarzeń z przeszłości do celów politycznych” – napisało w komunikacie tureckie MSZ. „Potępiamy i odrzucamy to oświadczenie, które jest niezgodne z faktami historycznymi i prawnymi” – dodano. Turcja od lat sprzeciwia się określaniu masowych przesiedleń i mordów na Ormianach w latach 1915–1917 mianem ludobójstwa. Władze w Ankarze nazywają je „tragedią”, w której – jak twierdzą – ofiary poniosły obie strony.

Historyczny spór

W latach 1915–1917 w imperium osmańskim życie straciło – według różnych szacunków – od 1 do 1,5 mln Ormian. Uznanie tych wydarzeń za ludobójstwo ogłosiło ponad 30 państw, w tym m.in. Polska, USA, Francja czy Rosja.

W tle Gaza

Turcja nie szczędzi też ostrych słów wobec samego Netanjahu. Ankara od miesięcy nazywa działania Izraela w Strefie Gazy „ludobójstwem”, a prezydent Recep Tayyip Erdogan porównywał izraelskiego premiera do Adolfa Hitlera. Według tureckich władz rząd Netanjahu jest „główną przeszkodą” w osiągnięciu pokoju na Bliskim Wschodzie.

Czytaj też: F-35 runął na ziemię. Pilot przez 50 minut rozmawiał przez telefon

Program LIFE to jedyny instrument finansowy Unii Europejskiej poświęcony wyłącznie współfinansowaniu projektów z dziedziny ochrony środowiska, w tym przyrody oraz ograniczenia wpływu człowieka na klimat i dostosowania się do jego zmian. Jego głównym celem jest wspieranie procesu wdrażania wspólnotowego prawa ochrony środowiska, realizacja unijnej polityki w tym zakresie, a także identyfikacja i promocja nowych rozwiązań dla problemów dotyczących środowiska i klimatu.

Kohabitacja (z definicji: współrządzenie organów władzy reprezentujących odmienne opcje polityczne) to szczególny rodzaj politycznej gry, w której mieszają się osobiste ambicje, doraźne interesy partyjne i konstytucyjna niejasność dotycząca podziału kompetencji między prezydentem a premierem.

Zaczęło się już w 1989 roku. Premier Tadeusz Mazowiecki zmuszony był do współpracy z wybranym chwilę wcześniej na prezydenta Wojciechem Jaruzelskim. Tym samym, który kilka lat wcześniej wprowadził w kraju stan wojenny. Tym samym, który mniej lub bardziej bezpośrednio doprowadził do internowania m.in. Mazowieckiego właśnie. 

Wszyscy, z premierem na czele, spodziewali się konfrontacji, problemów i walki na noże. Było jednak… zupełnie odwrotnie. Jaruzelski – dedukował później Bronisław Geremek w jednym z wywiadów – chciał zostać zapamiętany w Polsce nieco inaczej. Nie jako ten, który wprowadził stan wojenny, ale jako ten, który otworzył drzwi III Rzeczpospolitej. A jeśli nie „otworzył”, to przynajmniej nie przyciskał meblami, gdy wyważano wrota socjalizmu. 

Tak wprowadzono m.in. konstytucję, która radykalnie ograniczała jego wpływy i umacniała pozycję rządu, doprowadzając – niedługo później – do pierwszych wolnych wyborów. Już bez Jaruzelskiego. Marzenie o byciu zapamiętanym „dobrze” się oczywiście nie spełniło, ale mogło być przecież zdecydowanie gorzej.

Pierwsza afera III RP

Nieco mniej harmonii było we współpracy Lecha Wałęsy z premierami za rządów SLD i PSL. Gdy w 1993 roku postkomuniści doszli do władzy, prezydent za wszelką cenę chciał zaznaczyć swoją obecność i w możliwie największy sposób kontrolować sytuację. „Pacynką” miał być Waldemar Pawlak, którego Wałęsa nieustannie wychwalał, nazywał „pupilem”, licząc na to, że młody polityk Polskiego Stronnictwa Ludowego grzecznie mu się podporządkuje.

Tak jednak nie było. Wałęsa w ciągu niecałych dwóch lat zawetował 27 ustaw, jego ministrowie (na mocy tzw. małej konstytucji prezydent przez kilka lat miał spory wpływ na obsadę kilku resortów, w tym m.in. MSW) robili co mogli, by „odpowiednio” interpretować konstytucję, ale… rządzący niespecjalnie musieli się tym przejmować. Koalicja miała bowiem odpowiednią większość, by ignorować prezydenckie weto.

Wałęsa nie dawał jednak za wygraną i tuż przed walką o drugą kadencję z Aleksandrem Kwaśniewskim rozkręcił jedną z największych afer tamtych czasów: tzw. aferę Olina. Andrzej Milczanowski, ówczesny szef MSW, oskarżył premiera o współpracę z KGB. Prezydent oskarżenia poparł, po czym… odszedł z urzędu. Oleksemu niczego nie udowodniono, żadnych pozwów nie wniesiono, sam Wałęsa przyznawał w wywiadach, że „chyba nie był agentem”. Oleksy mówił wtedy, że cała sprawa odebrała mu kilka lat życia. Zmarł, pewnie nie tylko z tego powodu, w 2015 roku, w wieku 69 lat.

Utajony konflikt

W 1997 roku słowo „kohabitacja” znów odmieniano przez wszystkie przypadki. Prezydentem był już Kwaśniewski, a fotel premiera przypadł w udziale Jerzemu Buzkowi (lider AWS, Marian Krzaklewski, pozostał „w tle”, bo mierzył w prezydenturę trzy lata później; nie chciał sobie psuć wizerunku stając na czele rządu). Otwartych konfliktów między oboma panami nie było, bo… Kwaśniewski wiedział, że Buzek nie jest w tym układzie najważniejszą figurą. Pomimo tego: z prawa weta korzystał dość chętnie, chętnie też kłócił się o elementarne – jak twierdził – sprawy. Problemy dotyczyły m.in. reformy emerytalnej, powoływania ambasadorów (tak, już wtedy) czy tego, ile ma być w Polsce województw. AWS chciało zmniejszenia ich liczby z 49 do 12, kompromisem okazała się dzisiejsza liczba – 16. 

Gdy w 2001 roku do władzy ponownie doszło SLD, a na czele rządu stanął Leszek Miller, wydawało się, że między gabinetami zapanuje sielanka. Nic bardziej mylnego. Prezydent i premier walczyli bowiem o miano „tego pierwszego” we własnej frakcji. Pomiędzy małym i dużym pałacem rozgrywała się walka o wpływ w gospodarce, i to nie tylko o obsadę spółek Skarbu Państwa. „Po naszym trupie, tamci tego nie dostaną” – mówiły obie strony o ewentualnych ruchach kadrowych. – Otoczenie Millera bacznie obserwowało, kogo z biznesmenów bierze na pokład prezydenckiego samolotu Kwaśniewski. I takich osób w swoje podróże zagraniczne premier Miller już nie brał – ujawnia polityk SLD, cytowany przez „Rzeczpospolitą”. Kiedy ówczesny premier i prezydent zaczęli ze sobą walczyć, to razem pociągnęli lewicę w przepaść. Jak się okazało, przegrali obaj.

W 2004 roku doszło do sporu o to, kto ma reprezentować Polskę w Dublinie podczas uroczystości wciągnięcia na maszt polskiej flagi jako nowego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Ostatecznie do Irlandii pojechał i premier, i prezydent. „Tylko polska delegacja była dwuosobowa. Kiedy wstaliśmy (wraz z Kwaśniewskim) z krzeseł, aby odebrać polską flagę, ze strony naszych europejskich kolegów rozległ się cichy szmer rozbawienia” – wspominał Miller w rozmowie z Robertem Krasowskim.

Skazany na spór

Kulminacją sporów prezydencko-premierowskich był okres rządów Donalda Tuska i prezydentury Lecha Kaczyńskiego (2007–2010). Początkowa nić porozumienia szybko przerodziła się w otwartą wojnę, szczególnie w polityce zagranicznej. 

Symbolem stał się „spór o krzesło” na szczycie UE w 2008 roku, kiedy obaj rościli sobie prawo do reprezentowania Polski. Interweniować musiał Trybunał Konstytucyjny, orzekając, że politykę zagraniczną prowadzi rząd, a prezydent może uczestniczyć w szczytach wyłącznie w porozumieniu z Radą Ministrów (orzeczenie z 30 września 2009 r., sygn. Kpt 2/08). Publiczne docinki, jak śmiech Kaczyńskiego na konferencji z Condoleezzą Rice, tylko pogłębiały wizerunek politycznego chaosu. Tusk wykorzystywał każdą wpadkę prezydenta, a prawica mówiła o „przemyśle pogardy”.

W 2015 roku Platforma Obywatelska, już za kadencji Andrzeja Dudy, straciła władzę. Wróciła do niej, wraz z Donaldem Tuskiem, osiem lat później. I… Duda wciąż był w Pałacu. Na początku obie strony starały się tonować emocje. Tusk podkreślał, że chce współpracy „dla dobra państwa”, Duda mówił o „instytucjonalnym dialogu”. Szybko jednak okazało się, że w praktyce dominuje logika konfliktu. Prezydent wetował kluczowe ustawy, rząd narzekał na paraliż legislacyjny, a cała scena polityczna obserwowała kolejną odsłonę dobrze znanego sporu o to, kto naprawdę ma ster w ręku.

Zmienić to miały wybory w 2025 roku. Rafał Trzaskowski przez długi czas prowadził w sondażach, był faworytem, ale na ostatniej prostej wyprzedził go Karol Nawrocki. Zaprzysiężony na początku sierpnia, kilka razy jasno dał do zrozumienia, że „współpracę z premierem” rozumie po swojemu. I zdążył już dać temu wyraz, wetując m.in. ustawę o pomocy Ukraińcom. 

Środowa Rada Gabinetowa była zapowiedzią tego, jak mogą wyglądać najbliższe lata na szczytach władzy w Polsce. Czy będą to lata dwa, czy pięć, czy więcej – czas pokaże. Obaj tej wojny wygrać nie mogą. 

– Około godz. 12.30 w Trzciance, poza drogą publiczną, na drodze wjazdowej prowadzącej z ul. Sikorskiego na podwórko kamienicy, 47-letnia mieszkanka powiatu pilskiego, prowadząc auto marki Volkswagen, wyjeżdżając z podwórka, potrąciła 7-letnią dziewczynkę. Dziecko niestety nie przeżyło – przekazała asp. szt. Karolina Górzna-Kustra z KPP w Czarnkowie.

Dodała, że ze wstępnych ustaleń będących na miejscu policjantów wynika, że do potrącenia 7-latki doszło w momencie, kiedy dziewczynka bawiła się wraz z innymi dziećmi.

47-latka kierująca autem była trzeźwa. Na miejscu wypadku cały czas pracują policjanci pod nadzorem prokuratora.

Czytaj także: Koszmarny wypadek na S7 w Świętokrzyskiem. Zginęły cztery osoby

Politycy koalicji drwią z zapowiedzi prezydenckiego weta dla podwyższenia akcyzy na alkohol, konfederaci jej kibicują. Rząd tłumaczy, że te pieniądze są potrzebne na obronność, a podwyżka tylko wyjdzie na zdrowie.

LOT zaprezentował wizualizacje wnętrz samolotów airbus A220, które będą sukcesywnie dołączać do jego floty od 2027 roku. Ergonomiczne wnętrza, nowoczesne technologie i zaawansowane udogodnienia pokładowe znacząco poprawią komfort podróży – zapewnia przewoźnik.

Przedstawiciele związków zawodowych w Alior Banku zdecydowali się na otwarcie sporu zbiorowego w celu ochrony interesów ok. 6 tys. pracowników. W ocenie związkowców wyczerpały się możliwości prowadzenia dialogu z zarządem spółki.

Rada nadzorcza Orlenu odwołała dwóch członków zarządu spółki - podano w komunikacie. Dodano, że chodzi o Magdalenę Bartoś oraz Artura Osuchowskiego.

Sąd Apelacyjny potwierdził decyzję prezesa UOKiK z 2020 roku i utrzymał w mocy karę 40 mln euro nałożonych na rosyjski koncern. To pokłosie nieudzielenia przez rosyjską firmę potrzebnych urzędnikom informacji.

Posłowie PiS: Zbigniew Ziobro i Marcin Warchoł poinformowali, że w środę w Prokuraturze Okręgowej w Warszawie złożą zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez szefa MS Waldemara Żurka dot. "przekroczenia przez niego uprawnień poprzez bezpodstawne odwołanie prezesów sądów”. Weronika Papiernik

W Tarnowie przy ulicy Dojazd płonie hurtownia zniczy. Na miejscu akcji pracuje ponad 100 strażaków, a kolejne jednostki przybywają, aby pomóc w gaszeniu pożaru. Z powodu gęstego, toksycznego dymu, który wiatr kieruje nad miasto, strażacy apelują do mieszkańców o pozostanie w domach i pozamykanie okien. Olga Papiernik

Pod szumną nazwą „nacjonalizacja” rękami prokuratury i sądów skarb państwa przejął jeden z największych holdingów spożywczych Rosji i największą firmę połowu krabów. Powody? Właściciel holdingu ma „ekstremistyczne poglądy”, a krabowa firma jakoby winna jest państwu wielkie pieniądze.

Serial "The Bear", który opowiada historię młodego, utalentowanego szefa kuchni, Carmy'ego Berzatto, bije rekordy popularności. Zapowiedziano już produkcję piątego sezonu. Serial jest pełen smakowitych potraw. Podajemy przepis na jedną z nich. To braciole zrazy - wołowe po włosku. Danie to jest idealne na obiad, a mięso wprost rozpływa się w ustach. Beata Zatońska

Do połowy września pracodawcy z całego kraju – zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego – mogą ubiegać się o dofinansowanie projektów testujących skrócony tydzień pracy. Można otrzymać do 20 tys. zł na pracownika.

Czy Nawrocki, mówiąc do członków rządu, że chce "męskiej dyskusji", chciał wyłączyć kobiety z posiedzenia Rady Gabinetowej? Bo tylko męski głos ma znaczenie? Chodzi o to, by milczały?