Wchodzisz i wiesz

Sprawdź się w quizie z pierwszego Dyktanda Krakowskiego. Część wyrazów, które są tu przykładami, bardzo rzadko pojawia się nawet w literackiej polszczyźnie. Wiesz jak powinna wyglądać ich poprawna pisownia? Powodzenia! Agnieszka Maj

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski zapowiedział w niedzielę, że ukraińska armia planuje nowe uderzenia w głąb Rosji i poinformował o rosyjskich stratach w regionie Doniecka. Beata Zatońska

Przywódca Rosji Władimir Putin postrzega Niemcy jako główny cel w Europie - powiedział w wywiadzie dla "Welt am Sonntag" wiceszef Federalnego Urzędu Ochrony Konstytucji (BfV) Sinan Selen. Do niemieckich służb ma zgłaszać się coraz więcej osób, które próbował werbować rosyjski wywiad. Beata Zatońska

Amerykańska linia lotnicza Spirit Airlines złożyła w piątek kolejny wniosek o ochronę przed upadłością, zaledwie kilka miesięcy po zakończeniu poprzedniej reorganizacji - poinformował portal CNN. Rosnące straty finansowe i kurczące się zasoby gotówki uniemożliwiły przewoźnikowi skuteczne wyjście z kryzysu.

Organizacja Futuro Vegetal – Przyszłość Warzyw – opublikowała w internecie nagranie, na którym widać policjantów zatrzymujących dwóch protestujących krzyczących „sprawiedliwość klimatyczna”. Działacze krytykują rząd Hiszpanii za brak skutecznych działań w walce ze zmianami klimatu oraz niewystarczającą reakcję na katastrofalne pożary, które kosztowały życie czterech osób.

To nie pierwsza akcja organizacji. W 2022 roku jej członkowie przykleili się do obrazu Francisco Goyi w muzeum Prado w Madrycie, protestując w podobny sposób przeciwko bierności władz wobec problemów środowiskowych.

Czyta też: Konwój humanitarny rusza dla Strefy Gazy. Greta Thunberg na pokładzie

Rusza nowa, bezpłatna usługa na portalu Ogłoszenia leśne BDL. Adresowana jest do właścicieli prywatnych terenów leśnych. Będą oni mogli oferować tam drewno na sprzedaż, czy poszukiwać wykonawców prac.

Polska dziękuje setkom tysięcy i milionom tych, którzy stanęli po dobrej stronie w rewolucji sierpnia roku 1980 – powiedział prezydent Karol Nawrocki w niedzielę w Sali BHP Stoczni Gdańskiej.

Wiaty śmietnikowe, altany, pojemniki należą do obiektów, które często są niszczone. W Lubaniu doszło nawet w ostatnich dniach do fali podpaleń pojemników.

"Nie możemy zapominać o tym, że Lech Wałęsa był przewodniczącym »Solidarności«, ale nikt nie zabroni nam opisywać rzetelnie i mówić prawdę o tym kim był Lech Wałęsa, i za to dziękuję Sławomirowi Cenckiewiczowi" - powiedział w niedzielę w Gdańsku prezydent Karol Nawrocki. Beata Zatońska

Ale potem będzie szybciej. PLK przeprowadza bowiem prace, które podwyższą prędkość między Częstochową a Opolem do 160 km na godz.

Telewizja Polska zareagowała na odmowę możliwości nadawania wydarzeń z obchodów 45. i oraz narzucenia obowiązkowego korzystania z sygnału transmisji jednej z prywatnych telewizji wraz z wymogiem specjalnego oznaczenia takiej audycji.

31 sierpnia uniemożliwiono Telewizji Polskiej bezpośredniego relacjonowania wydarzenia z udziałem Prezydenta RP Karola Nawrockiego w obchodach 45. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych i powstania NSZZ Solidarność.

Oświadczenie dyrektora Telewizyjnej Agenci Informacyjnej Grzegorza Sajóra

Z komunikatu umieszczonego na stronie internetowej Prezydenta RP wynika, że wszystkim innym mediom odmówiono możliwości transmitowania wydarzeń. Ponadto narzucono obowiązek korzystania z sygnału transmisji jednej z prywatnych telewizji wraz z wymogiem specjalnego oznaczenia takiej audycji. 

Telewizja Polska uważa, że uniemożliwienie transmisji uroczystości przez Telewizję Polską, było niedopuszczalne. „W takich sytuacjach dobrą praktyką jest zagwarantowanie czystego sygnału wizji i obrazu, bez jakichkolwiek logotypów, obowiązku umieszczenia podpisów dla wszystkich nadawców” – napisał w oświadczeniu dyrektor Telewizyjnej Agenci Informacyjnej Grzegorz Sajór.

„Taką praktykę przyjmuje Telewizja Polska. Przykładem może być realizacja sygnału z uroczystości zaprzysiężenie Pana Karola Nawrockiego na Urząd Prezydenta RP. W tym ważnym dla Polaków dniu Telewizja Polska zrealizowała sygnał z wszystkich uroczystości. Bezpłatnie oraz bez zobowiązania do jakichkolwiek oznaczeń przekazała ten sygnał wszystkich zainteresowanym podmiotom (nie tylko telewizyjnym, ale też nadawcom internetowym)” – dodał.

Czytaj także: Finał „Naszej Solidarności. A to nam się udało!”. Wyjątkowa lekcja historii

Droga ekspresowa S11 to wyczekiwana trasa, która umożliwi sprawne i szybkie dostanie się z Górnego Śląska na Pomorze Zachodnie. Będzie to możliwe za kilka lat. Część trasy jest gotowa, reszta na etapie projektowania lub przygotowań.

Ten tydzień upłynął pod znakiem politycznych napięć. W Polsce weta prezydenta Nawrockiego stają się coraz większym problemem, a rząd czeka rekordowy deficyt. Na arenie międzynarodowej prezydent Trump próbuje przejąć kontrolę nad amerykańskim bankiem centralnym. Co czeka nas w nadchodzącym tygodniu?

Podczas obchodów 45. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych i powstania NSZZ „Solidarność” w Sali BHP Stoczni Gdańskiej Nawrocki powiedział, że to święto jest o tych, „którzy zachowali się jak trzeba w roku 1980, a o których państwo polskie na wiele lat i na wiele dekad zapomniało”.

Jak dodał, to święto tych, którzy nie usłyszeli nigdy od Polski słów: „dziękuję za to, że w sierpniu byłeś w Stoczni Gdańskiej, w Stoczni Szczecińskiej i w całej Polsce, po to, aby walczyć o naszą wolność i niepodległość”.

Podziękowania

– Ja mogę żyć w wolnej Polsce dzięki wam i chcę wam za to podziękować, bohaterowie Solidarności – powiedział prezydent.

Nawrocki podkreślił, że takim ludziom w imieniu b. prezydenta Andrzeja Dudy – obecnego na uroczystości – przez ostatnie lata wręczał jako prezes Instytutu Pamięci Narodowej Krzyże Wolności i Solidarności.

– Wręczałem je tu, w sali BHP i w całej Polsce. Wręczałem je tym, którzy uciekli z wizji państwa polskiego na wiele dekad po roku 1989 – podkreślił prezydent, zapewniając, że będzie nadal upominać się o nich.

Nawrocki o Wałęsie

– W tej historii jest też przewodniczący „Solidarności” Lech Wałęsa, o którym nie możemy zapominać, bo poddalibyśmy się historycznej amnezji. Był przewodniczącym „Solidarności”. Ale nikt nie zabroni nam opisywać rzetelnie i mówić prawdy, kim był Lech Wałęsa i za to dziękuję Sławomirowi Cenckiewiczowi – powiedział Karol Nawrocki.

Po uroczystości w sali BHP prezydent Nawrocki ma złożyć kwiaty pod bramą nr 2 Stoczni Gdańskiej a o godz. 16 uczestniczyć w nabożeństwie w gdańskiej bazylice św. Brygidy.

Czytaj też: Tym politykom ufają Polacy. Drastyczny spadek „drugiej osoby” w państwie

Gdyby teraz odbyły się wybory parlamentarne, na scenie politycznej doszłoby do bardzo poważnych przetasowań. Najnowszy sondaż pokazuje niskie poparcie dla obecnych koalicjantów, czyli PSL i Polski 2050. Jakiego rządu chcą Polacy? Beata Zatońska

Marsze zorganizowała grupa „March for Australia”, która w internecie wzywała do „zakończenia masowej migracji”.

Organizatorzy przekonywali, że napływ imigrantów powoduje problemy z rynkiem pracy, mieszkalnictwem, służbą zdrowia i infrastrukturą.

Według danych ABC, w samym Sydney zebrało się od 5 do 8 tys. uczestników. W Melbourne również odbył się duży protest – tam policja użyła gazu pieprzowego wobec części demonstrantów.

CZYTAJ TEŻ: Konwój humanitarny rusza dla Strefy Gazy. Greta Thunberg na pokładzie

Rząd i kontrmanifestacje: „To podsycanie nienawiści”

Australijski rząd Partii Pracy zdecydowanie potępił manifestacje. – Nie popieramy wieców, których celem jest szerzenie nienawiści i dzielenie społeczności – powiedział minister Murray Watt w Sky News.

W kilku miastach odbyły się także kontrprotesty, organizowane m.in. przez Refugee Action Coalition.

– Nasze wydarzenie pokazuje obrzydzenie i gniew wobec skrajnie prawicowego programu – podkreślili organizatorzy.

Neonaziści pod lupą władz

Według rządu i ekspertów, w demonstracjach uczestniczyły także grupy neonazistowskie. W Australii obowiązują od tego roku przepisy zakazujące nazistowskiego pozdrowienia oraz używania symboli kojarzonych z organizacjami terrorystycznymi – to efekt serii ataków antysemickich, do których dochodziło po wybuchu wojny w Strefie Gazy w 2023 r.

Do marszów dołączyli również niektórzy politycy, m.in. Bob Katter, lider niewielkiej partii populistycznej. W Sydney głos zabrał Glenn Allchin, uczestnik wiecu, który mówił:

– Nasze dzieci walczą o domy, w szpitalach czeka się godzinami, drogi są zakorkowane. A rząd sprowadza coraz więcej ludzi.

CZYTAJ TEŻ: Pocisk z napędem jądrowym. „Latający Czarnobyl” Putina prawie gotowy

Meta bez zgody celebrytów, takich jak Taylor Swift, Scarlett Johansson, Anne Hathaway czy Selena Gomez, stworzyła dziesiątki uwodzicielskich chatbotów na swoich platformach społecznościowych, wykorzystując ich nazwiska i wizerunki - ustaliła Agencja Reutera.

Iga Świątek zapewniła sobie w nocy z soboty na niedzielę awans do czwartej rundy tenisowego turnieju US Open pokonując Rosjankę Annę Kalinską 7:6 (7-2), 6:4. To było ich trzecie spotkanie i druga wygrana Polki. W poniedziałek jej kolejną rywalkę będzie inna rosyjska tenisistka - Jekaterina Aleksandrowa. Beata Zatońska

21 sierpnia prezydent Karol Nawrocki odmówił podpisania ustawy zakładającej zamrożenie cen energii i jednocześnie zmianę przepisów dotyczących budowy farm wiatrowych. Powołał się właśnie na jej „wiatrakowy” komponent. – Ludzie nie chcą mieć przy swoich gospodarstwach domowych 150-metrowych wiatraków, a zmniejszenie odległości, odejście od zasady 10H, redukcja odległości do 500 m nie jest rzeczą akceptowalną społecznie – tłumaczył. Obecnie przepisy wymagają zachowania 700 metrów.

Prezydenckie weto wywołało olbrzymią dyskusję w mediach tradycyjnych i społecznościowych. Argumenty merytoryczne mieszały się z miałkimi wrzutkami o czysto politycznym charakterze. Obok ekspertów głos zajmowali lobbyści – zarówno energetyki wiatrakowej, jak i opartej na konwencjonalnych źródłach.

Jednocześnie w mediach społecznościowych pojawiły się fałszywe informacje i manipulacje z wiatrakami w roli głównej. Rozsyłali je przede wszystkim przeciwnicy ich budowania. Przedstawiamy pięć takich przekazów i wyjaśniamy, dlaczego wprowadzają w błąd.

FAŁSZ 1: „W Niemczech rezygnują z wiatraków, bo są nieopłacalne”

W ostatnich dniach na Facebooku i w serwisie X krążył nagłówek artykułu Money.pl z 6 marca: „Koniec pewnej epoki. Niemcy przed czasem rozbierają pierwszą morską farmę wiatrową”. Internauci udostępniali go jako dowód na nieopłacalność energetyki wiatrowej. „Marionetki Tuska z KO, PSL, III Drogi i Lewicy chcieli wciskać Polakom niemiecki złom!” – oburzał się 23 sierpnia jeden z użytkowników Facebooka. „Wiatraki są na tyle nieopłacalne w eksploatacji, że nadają się do wyburzania” – komentował 13 sierpnia użytkownik X.

Internauci pochopnie zinterpretowali te doniesienia. Chodzi o zamknięcie 15-letniej morskiej farmy wiatrowej Alpha Ventus na Morzu Północnym. W ostatnich miesiącach rzeczywiście rozważa się jej likwidację. Przypadek ten nie oznacza jednak systemowego odejścia od energetyki wiatrowej przez Niemców. Serwis fact-checkingowy FakeNews.pl wyjaśniał 18 sierpnia, że powstała w 2010 r. farma była pierwszym tego typu projektem w Niemczech. Była projektem doświadczalnym, w ramach którego testowano różne technologie starego typu. Przedstawiciele konsorcjum, które jest właścicielem konsorcjum, określają projekt jako udany. Co więcej, w jej sąsiedztwie są właśnie planowane kolejne podobne inwestycje.

W 2024 r. w Niemczech zatwierdzono licencje na 2,4 tys. nowych turbin wiatrowych o łącznej mocy ponad 14 GW – to wzrost o 85 proc. w porównaniu do 2023 r.. Zgodnie z ustaleniami raportu Niemieckiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej oraz stowarzyszenia inżynierów VDMA, w 2024 r. energia wiatrowa wygenerowała prawie 112 miliardów kilowatogodzin (kWh) energii elektrycznej, co czyni ją wiodącym źródłem pozyskiwania energii elektrycznej w Niemczech.

FAŁSZ 2: „Niechętni wiatrakom rolnicy biorą sprawy w swoje ręce”

W ostatnich dniach w mediach społecznościowych krążył film przedstawiający zaskakującą scenę – również z Niemcami w roli głównej. Widać na nim obalanie turbiny wiatrowej za pomocą lin i kilku ciągników. „Niemieccy rolnicy mają dość wiatraków i wzięli sprawy w swoje ręce” – komentował 22 sierpnia jeden z użytkowników X. Podobne przekazy rozsyłano i na innych profilach.



W artykule niemieckiego serwisu KreisZeitung.de można przeczytać więcej o niecodziennym przedsięwzięciu rolnika z gminy Krummhörn w Dolnej Saksonii. Wiatrak obalił 9 sierpnia tego roku. Według władz powiatu Aurich, pozwolenie na rozbiórkę budowli było wówczas nieważne. Rolnikowi nakazano uprzątnięcie odpadów i rekultywację gleby. Sprawę zgłoszono policji. Sam rolnik czuje się teraz ofiarą presji ze strony lokalnych władz i przekonuje, że wokół rozbiórki turbiny od dawna narastały nieporozumienia.

Nie jest więc prawdą, jakoby rolnicy „wzięli sprawy w swoje ręce”, bo mieli dość wiatraków. Takie stwierdzenie wprowadza w błąd.

FAŁSZ 3: „Wiatraki negatywnie wpływają na nasze zdrowie i jakość życia”

Politycy często przekonują, że farmy wiatrowe mają niekorzystny wpływ na zdrowie i jakość życia osób mieszkających w ich sąsiedztwie. Michał Wawer z Konfederacji przekonywał 24 sierpnia w TVN24, że wiatraki „szkodzą zdrowiu i komfortowi”. Dzień wcześniej jeden z polityków Konfederacji Korony Polskiej opublikował film nagrany wewnątrz jakiegoś mieszkania niedaleko turbiny wiatrowej. Mężczyzna, który trzyma telefon, zwraca uwagę na migające światło. „Dziadostwo” – komentuje towarzysząca mu kobieta. Nagranie obejrzało na X ponad 5 mln osób.

Komentujący film eksperci zwracali uwagę, że w przypadku takich mieszkań efekt migotania utrzymuje się przez kilkanaście minut dziennie w słoneczne dni. Użytkownicy takich lokali rzadko odbierają go jako uciążliwy. Jak czytamy na rządowej stronie gov.pl, nowoczesne turbiny obracają się z prędkością maksymalną 20 obrotów na minutę, a częstotliwość migotania nie przekracza 1 Hz. O szkodliwym dla człowieka efekcie stroboskopowym można dopiero mówić od częstotliwości 2,5 Hz.

Autor tekstu „Fakty i mity o elektrowniach wiatrowych”, opublikowanego na rządowych stronach internetowych w 2021 r., podnosi dalej temat często powtarzanych argumentów o dużym hałasie powodowanym rzekomo przez instalacje oraz o uciążliwych dla ludzi infradźwiękach.

Jak przekonuje, dźwięk turbiny staje się niesłyszalny już w odległości około 200 metrów. Osiąga poziom tła – wiatru i szeleszczących liści. Zwraca uwagę, że infradźwięki nie mogą mieć negatywnego wpływu na człowieka. „Są one zresztą emitowane również przez telewizory, silniki samochodów oraz przez wiatr, deszcz czy na przykład fale morskie” – przekonuje.

FAŁSZ 4: „Oblodzone łopaty turbin wiatrowych stwarzają zagrożenie dla Polaków”

Zbigniew Bogucki z Kancelarii Prezydenta mówił 24 sierpnia w TVN24: „500 metrów – wiatraki przy domostwach. Są opracowania naukowe, na przykład Uniwersytetu Warszawskiego, które wskazują na zagrożenia płynące z tego, na przykład oblodzenie. Te wiatraki mogą miotać – to jest głos naukowców – oblodzone… lodem naprawdę na wieleset metrów”.

Oblodzenie łopat turbin wiatrowych jest problemem elektrowni w Skandynawii. Istnieją systemy wykorzystujące fale ultradźwiękowe i fale o niskiej częstotliwości do zapobiegania oblodzeniu. Pozwala to minimalizować czas przestojów w niesprzyjających warunkach pogodowych. W 2019 r. na Wydziale Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej trwały prace nad technologią wytwarzania materiałów powstrzymujących osadzanie lodu.

W Polskich warunkach klimatycznych to jednak rzadko spotykany problem – czytamy w artykule serwisu globenergia.pl. W naszym kraju nie ma potrzeby stosowania specjalnych technologii powstrzymujących osadzanie się lodu. Jeśli już dojdzie do oblodzenia turbiny, jest ona wyłączana. W przeszłości w sieci krążyły informacje o rzekomym stosowaniu szkodliwych chemikaliów do oczyszczenia łopat. Okazały się nieprawdziwe.

Użytkownicy mediów społecznościowych przekonywali również, że energetyka wiatrowa wywołała blackout w Hiszpanii. Do rozległej awarii zasilania na Półwyspie Iberyjskim doszło 28 kwietnia tego roku. W ciągu kilku sekund utracono ponad 15 GW energii w systemie, co wywołało paraliż dworców, lotnisk czy linii alarmowej 112.

FAŁSZ 5: W Hiszpanii nabudowali wiatraków i skończyło się blackoutem

We wspomnianym programie z udziałem Michała Wawera i Zbigniewa Boguckiego padł jeszcze jeden mit dotyczący odnawialnych źródeł energii. „Skończymy jak Hiszpania, która nabudowała wiatraków i miała wielki blackout” – przekonywał rozmówców poseł Konfederacji.

Podobne stwierdzenie wcześniej powtarzali użytkownicy mediów społecznościowych, obarczając odpowiedzialnością za blackout wszystkie odnawialne źródła energii. „Blackout w Hiszpanii nastąpił z powodu nadprodukcji energii z fotowoltaiki, czyli odpowiada za to niestabilny i zależny od warunków atmosferycznych prąd z OZE!” – oburzał się 12 sierpnia jeden z użytkowników X.

Nie ma jednak wiarygodnych źródeł, które potwierdzałyby te tezy.

Według opublikowanego w połowie czerwca raportu hiszpańskiego rządu, winę za blackout ponosi jeden z operatorów sieci energetycznej, który błędnie obliczył odpowiednią mieszankę energii w systemie. Winą obarczono ponadto pracowników elektrowni na węgiel i gaz, a także elektrowni jądrowych. Według ekspertów to właśnie pracownicy elektrowni konwencjonalnych nie utrzymali odpowiednich poziomów napięcia w systemie. Blackout ujawnił poza tym takie problemy, jak niedoinwestowanie w infrastrukturę sieciową czy błędy w magazynowaniu energii.

Według hiszpańskiego rządu, jak również operatora obarczanego winą za zdarzenie, elektrownie bazujące na odnawialnych źródłach nie były bezpośrednią przyczyną blackoutu. Ich wysoki udział w miksie energetycznym podkreślił jednak potrzebę modernizacji sieci. Hiszpania jest jednym z największych europejskich producentów energii odnawialnej, przede wszystkim energii słonecznej.

Czytaj też: „Zero reakcji” na zadymiarzy i nękanie patriotów? Matecki mija się z prawdą