Wchodzisz i wiesz

W środę wieczorem resort sprawiedliwości poinformował, że sekretariat ministra sprawiedliwości otrzymał pismo z Kancelarii Prezydenta RP dotyczące odmowy powołania 46 sędziów, o czym tego samego dnia informował prezydent. Ministerstwo Sprawiedliwości wskazało, że w dokumencie brakuje uzasadnienia tej decyzji.

Nawrocki, pytany dziś o tę sprawę podczas konferencji prasowej, podkreślił, że decyzja ta nie wymaga formalnego uzasadnienia. – Uzasadnieniem jest to, że wszyscy sędziowie, którzy są nominowani przez prezydenta Rzeczypospolitej, są sędziami RP, mają zajmować się wydawaniem orzeczeń i wyroków, a nie zamienianiem sal sądowych w salę sejmową – to jest rzecz konstytucyjna i odnosząca się do prerogatyw prezydenta – podkreślił.

Według Nawrockiego „to bardzo smutne, że minister sprawiedliwości Waldemar Żurek nie zna konstytucji, która jasno określa kompetencje prezydenta RP w zakresie nominacji sędziów”. – Podwójnie smutne, że minister sprawiedliwości nie zna wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2012 r. – dodał. Prezydent ocenił też, że Waldemar Żurek w swojej „ekwilibrystyce prawnej” zaczął „powoli zjadać swój ogon”.

Czytaj też: Konflikt o nominacje sędziów. „Prezydent Nawrocki pełni destrukcyjną rolę”

Komisja Europejska przygląda się decyzji słowackiego rządu, który w tym roku zezwolił na odstrzał nawet 350 niedźwiedzi brunatnych – około jednej trzeciej całej populacji w kraju. Od początku roku zabito już ponad 200 osobników. Bruksela analizuje, czy działania te nie naruszają unijnych przepisów o ochronie przyrody.

Decyzja władz w Bratysławie, podjęta po serii śmiertelnych ataków niedźwiedzi na ludzi, wywołała falę krytyki ze strony organizacji ekologicznych. Greenpeace i inne grupy ostrzegają, że odstrzał może naruszać dyrektywę siedliskową UE oraz przepisy o strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko (SEA).

W ubiegłym tygodniu Greenpeace Polska złożyło do Komisji Europejskiej formalną skargę, wskazując, że działania Słowacji zagrażają również niewielkiej polskiej populacji niedźwiedzi brunatnych – liczącej około 130 osobników. Zwierzęta te regularnie przekraczają granicę, tworząc wspólną populację karpacką.

Organizacja podkreśla, że Bratysława nie przeprowadziła wymaganej oceny wpływu decyzji na środowisko, obejmującej całą transgraniczną populację.

Czytaj także: Nuklearny bombowiec USA 50 km od granicy z Rosją

Rzecznik Komisji Europejskiej potwierdził, że od kilku miesięcy analizowany jest dekret rządu słowackiego dotyczący odstrzału. – Słowacja odpowiada za zapewnienie zgodności wszelkich działań nadzwyczajnych z dyrektywą siedliskową – przypomniał.

Zgodnie z unijnym prawem, niedźwiedzie brunatne są ściśle chronione. Ich zabijanie może być dopuszczone jedynie w wyjątkowych sytuacjach, na przykład w celu ochrony bezpieczeństwa publicznego lub zapobiegania szkodom, i tylko wtedy, gdy nie istnieje alternatywne rozwiązanie.

Z decyzją rządu nie zgadza się również słowacka opozycja, w tym liberalna partia Postępowa Słowacja (PS). Jej europoseł Michal Wiezik uważa, że program odstrzału jest sprzeczny z unijnymi dyrektywami i z konwencją z Aarhus, która gwarantuje obywatelom prawo udziału w postępowaniach dotyczących środowiska.

Dodał, że podwójne zezwolenia – zarówno dla myśliwych państwowych, jak i prywatnych – są sprzeczne z dyrektywą siedliskową. – Jeśli Komisja potwierdzi naruszenia, może wszcząć postępowanie przeciwko Słowacji za uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego, co w konsekwencji może doprowadzić do sprawy przed Trybunałem Sprawiedliwości UE – powiedział Wiezik.

Słowacja przekazała Komisji Europejskiej raport dotyczący wdrażania dyrektywy siedliskowej w lipcu 2025 roku. Dokument analizuje obecnie Europejska Agencja Środowiska, a ostateczna ocena Brukseli ma zostać opublikowana w najbliższych miesiącach.

Czytaj także: Wyrok europejskiego trybunału dot. aborcji. „Polska naruszyła artykuł 8”

32-letnia kobieta z Japonii – przedstawiająca się jako Kano – przyjęła oświadczyny wirtualnego partnera „Klausa”. Ta nietypowa „para” zaczęła się ze sobą „spotykać”, po tym, jak Japonka zakończyła trzyletni związek z prawdziwym partnerem. Stwierdziła bowiem, że... sztuczna inteligencja rozumie ją lepiej.

Rozmowy z chatbotem miały przynieść jej ukojenie i pocieszenie po rozstaniu. Pomóc poradzić sobie ze złamanym sercem. W miarę upływu dni i kolejnych konwersacji, Kano zakochała się w swoim „rozmówcy”.

Podczas ceremonii panna młoda włożyła okulary AR i w ten sposób „wymieniła się” obrączkami ze swoim nowym, cyfrowym mężem.

Na portalu społecznościowym X pojawiło się nagranie ze ślubu. Według International Business Times, ceremonia ta odbyła się w mieście Okayama.

Czytaj także: Znani aktorzy głosem AI. Gwiazdy Hollywood powrócą w nowej formie

Choć wydarzenie to nie jest prawnie uznawane, wskazuje na rosnący trend w poszukiwaniu towarzystwa za pośrednictwem wirtualnej rzeczywistości w Japonii.

Bombowiec B-52H Stratofortress stworzony do przenoszenia ponad 30 ton różnego rodzaju broni: bomb, min, rakiet oraz bomb jądrowych, na co dzień stacjonuje w bazie lotniczej Morón w okolicach hiszpańskiej Sewilli.  

W ostatnich dniach pojawił się jednak na wschodniej flance NATO, przeprowadzając serię lotów szkoleniowych, symulujących działania „w środowisku wysokiego zagrożenia”.  

Amerykańskie dowództwo tłumaczy, że wielostronne ćwiczenia z sojusznikami z NATO pozwalają załogom bombowców strategicznych doskonalić taktykę szybkiego reagowania i stanowią swoisty „straszak” – demonstrując potencjał odstraszania wzdłuż wschodniej flanki i na Dalekiej Północy.  

Tym razem próbne ataki przeprowadzono nad poligonem Sotinpuro na wschodzie Finlandii. Następnie bombowiec wszedł w przestrzeń powietrzną Estonii i zbliżył się na odległość 50 km do granicy z Rosją.  

Niezależny serwis The Moscow Times przypomina, że pod koniec września, w ramach wzmacniania sił NATO na Morzu Bałtyckim, Stany Zjednoczone rozmieściły samoloty rozpoznawcze zdolne do wykrywania i niszczenia okrętów podwodnych oraz udziału w operacjach przeciwokrętowych w pobliżu granic Rosji. „Co najmniej trzy Boeingi P-8A Poseidon zostały rozmieszczone na Gardermoen, największym lotnisku Norwegii” – czytamy. 

Jeden z tych samolotów był już widziany nad Morzem Bałtyckim: w pobliżu obwodu królewieckiego, gdzie znajduje się jedna z baz rosyjskiej Floty Bałtyckiej.  

Zobacz także: „Groźny manewr”. Amerykański bombowiec niemal uderzył w dwa samoloty

W południe Narodowy Bank Polski opublikował tabelę średnich kursów krajowej waluty w stosunku do walut obcych: 

• Kurs euro opublikowany w czwartek 13 listopada 2025 roku przez NBP wynosi: 4,2304 zł. 

• Kurs dolara opublikowany w czwartek 13 listopada 2025 roku przez NBP wynosi: 3,6417 zł. 

• Kurs funta szterlinga opublikowany w czwartek 13 listopada 2025 roku przez NBP wynosi: 4,7909 zł. 

• Kurs franka szwajcarskiego opublikowany w czwartek 13 listopada 2025 roku przez NBP wynosi: 4,5779 zł. 

Euro zamiast złotówki? Plusy i minusy wspólnej waluty [WIDEO]

• Kurs hrywny ukraińskiej (UAH) wynosi 0,0866 zł 

• Kurs korony szwedzkiej (SEK) wynosi 0,3872 zł 

• Kurs korony norweskiej (NOK) wynosi 0,3625 zł 

• Kurs korony czeskiej (CZK) wynosi 0,1747 zł.

Odkrycia dokonał zespół z Centrum Archeologii Podwodnej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, we współpracy z Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.

Jezioro Lednickie od dziesięcioleci zaskakuje archeologów – wydobyto z niego imponującą kolekcję militarną z czasów Mieszka I i Bolesława Chrobrego liczącą ponad 280 egzemplarzy. Wśród nich znalazło się między innymi 145 toporów, 64 groty włóczni i 8 mieczy.

„Tegoroczne znaleziska, mimo że nieliczne, są wyjątkowe pod każdym względem. Nowo odkryte włócznie datowane są wstępnie na drugą połowę X i pierwszą połowę XI wieku, czyli okres, gdy w grodzie na Lednicy kwitło życie dworskie i religijne pierwszych Piastów” – wskazali naukowcy.

„Każda z czterech broni opowiada inną historię – od prostego oręża wojownika po kunsztownie zdobione dzieło rzemiosła, które mogło należeć do możnowładcy, a może nawet samego księcia” – podkreślili.

Właśnie bogato zdobiony egzemplarz włóczni ze skrzydełkami wzbudził największe emocje. Stalowy grot imponuje wykonaniem – został umieszczony na misternie zdobionej tulei. „Można powiedzieć, że tak wykute groty stanowią ówczesny najwyższy poziom technologiczny, stosowany w całej Europie” – zwrócili uwagę.

Znaczna część włóczni pokryta jest złotem, srebrem i brązem i innymi metalami, a jego powierzchnię zdobi misterna ornamentyka o motywach spiralnych i triskelionowych. Analizy chemiczne wykazały obecność aż sześciu metali: złota, srebra, miedzi, cyny, cynku i ołowiu oraz ich stopów. „To nie była zwykła broń. Włócznia ta mogła pełnić funkcję symbolu władzy, insygnium wojownika wysokiego rodu lub przedmiotu o charakterze rytualnym” – oceniono.

Nie wiadomo, dlaczego broń znalazła się na dnie Jeziora Lednickiego. Pierwsza hipoteza wiąże znaleziska z dramatycznymi wydarzeniami lat 30. XI wieku, gdy państwo Piastów było w kryzysie po śmierci Mieszka II. Czeski książę Brzetysław najechał wówczas kraj, rabując Gniezno, a najpewniej również grody w Poznaniu i na Ostrowie Lednickim. Część broni mogła wtedy wpaść do wody podczas walk.

Druga hipoteza zakłada, że broń została złożona w wodzie celowo – jako ofiara dla bóstw lub duchów. Takie praktyki znane są z wcześniejszych czasów z wielu miejsc Europy. Naukowcy wyjaśnili, że woda była postrzegana jako brama do świata zmarłych, a wrzucenie do niej cennego przedmiotu stanowiło gest o głębokim znaczeniu symbolicznym.

Czytaj także: Zasypali osadę z epoki kamienia. Deweloper ukarany

„W związku z wnioskami kierowanymi do Narodowego Banku Polskiego, mając również na względzie uzasadnione zainteresowanie publiczne, (…) prezentujemy dane dotyczące wynagrodzeń (z uwzględnieniem m.in. nagród i premii) osób wchodzących w skład Zarządu NBP” – czytamy w komunikacie instytucji.

Z informacji NBP wynika, że w 2024 r. najwięcej zarobił Paweł Szałamacha – jego wynagrodzenie przekroczyło 941,5 tys. zł w całym roku. Rafał Sura zarobił przeszło 930,6 tys. zł, a Rafał Pogonowski – ponad 922,6 tys. zł.

Poniżej granicy 900 tys. rocznego wynagrodzenia brutto znaleźli się Marta Gajęcka (zarobiła w 2024 r. prawie 837,6 tys. zł) oraz Artur Soboń (zarobił ponad 823,9 tys. zł).

Znacznie mniej od pozostałych członków zarządu NBP zarabia Paweł Mucha. Jego roczne wynagrodzenie brutto (wraz z nagrodami i premiami) w 2024 r. wyniosło nieco ponad 372,1 tys. zł.

NBP zwykle nie podaje szczegółowych danych o wynagrodzeniach poszczególnych członków zarządu, za to publikuje informacje o wynagrodzeniach członków zarządu ogółem. W 2024 r. – wg danych ze strony NBP – wynagrodzenie brutto ogółem członków zarządu wyniosło ponad 4,828 mln zł.

Z danych publikowanych przez NBP wynika także, że w 2024 r. prezes NBP zarobił prawie 1 mln 380 tys. zł, wiceprezes – pierwszy zastępca prezesa – nieco ponad 1 mln 138,8 tys. zł, a wiceprezes – prawie 1 mln 135,9 tys. zł.

CZYTAJ TEŻ: Wyższe ceny w październiku. Na święta będzie jeszcze drożej

18 listopada 2025 r. o godz. 12:45 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną dotyczącą prawa do ponownego przeliczenia emerytury.

Trybunał Konstytucyjny dokona kontroli zgodności art. 183 ust. 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1988 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna) w zakresie, w jakim „wyłącza osobom, otrzymującym tzw. emeryturę mieszaną, ustaloną na podstawie art. 26 i art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, prawo do ponownego przeliczenia emerytury (podstawy wymiaru emerytury), także na podstawie art. 111 w zw. z art. 109 ustawy o emeryturach i rentach z FUS”,
z art. 67 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 64 ust. 2 Konstytucji RP.

Skarżąca urodziła się 24 grudnia 1951 r. Decyzją z 2 marca 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ZUS), na podstawie art. 183 ust. 3 ustawy emerytalnej, przyznał jej emeryturę, której 55% było ustalone na podstawie art. 53 ustawy o FUS a 45% na podstawie jej art. 26. Po uzyskaniu prawa do świadczenia Skarżąca jeszcze 9 lat pracowała i odprowadzała składki. Od 2014 r. jej emerytura była przeliczana na podstawie art. 108 ustawy emerytalnej. W 2021 r. Skarżąca bezskutecznie wystąpiła o przeliczenie przez ZUS emerytury na podstawie art. 110a ustawy emerytalnej a sądy pierwszej i drugiej instancji utrzymały w mocy decyzję organu emerytalnego. W 2023 r. Skarżąca ponownie wystąpiła do ZUS o przeliczenie emerytury, tym razem na podstawie art. 111 w związku z art. 109a ustawy emerytalnej. Sąd okręgowy oddalił odwołanie Skarżącej a sąd apelacyjny oddalił jej apelację.

Zdaniem Skarżącej art. 183 ust. 6 ustawy emerytalnej jest niekonstytucyjny, albowiem pozbawia obywateli, pobierających tzw. emerytury mieszane możliwości przeliczenia emerytury na podstawie art. 111 w związku z art. 109 ustawy emerytalnej, z uwzględnieniem dalszej pracy, po osiągnięciu emerytury i odprowadzania składek, w części ustalonej na podstawie art. 53 tej ustawy. W efekcie w ocenie Skarżącej dochodzi do sytuacji, w której osoby młodsze, z mniejszym stażem i mniejszymi zarobkami uzyskują świadczenia emerytalne wyższe niż osoby starsze z dłuższym stażem i wyższymi zarobkami. Przepis art. 183 ust. 6 ustawy emerytalnej powszechnie jest interpretowany, że do takiego przeliczenia ma zastosowanie wyłącznie art. 108 ustawy emerytalnej. Takie stanowisko, będące wyrazem literalnej interpretacji, narusza, zdaniem Skarżącej, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. 
Zdaniem Skarżącej ograniczenie możliwości przeliczenia przysługującego jej świadczenia nie spełnia wymogów określonych w art. 31 ust. 1 Konstytucji. Biorąc pod uwagę treść wskazanego wzorca, niedopuszczalne są ograniczenia godzące w podstawowe prawa i wolności, nie wynikające wprost z ustawy oraz nie uzasadnione koniecznością realizacji przesłanek wskazanych w art. 31 ust. 3 Konstytucji. Takie podejście i interpretacja art. 183 ust. 6 ustawy emerytalnej jest sprzeczne z założeniem racjonalnego ustawodawcy oraz rażąco niesprawiedliwe – wskazuje Skarżąca. Skoro w art. 183 ust. 1-5 ustawy emerytalnej ustawodawca przewidział dwa sposoby ustalenia emerytury – na podstawie art. 53 i art. 26, to w ocenie Skarżącej nie można się zgodzić z ograniczeniem przeliczenia emerytury wyłącznie do art. 108 ustawy emerytalnej, mającym zastosowanie do emerytur, ustalanych na podstawie art. 26 tej ustawy. 
Podstawą przeliczenia emerytury na podstawie art. 108 ustawy emerytalnej jest wyłącznie przeliczenie składek, po dniu ustaleniu prawa do emerytury. Tymczasem, przeliczenie na podstawie art. 111 tej ustawy pozwala na ponowne przeliczenie podstawy wymiaru emerytury, w sposób najbardziej korzystny dla emeryta. W sytuacji, gdy część emerytury Skarżącej jest ustalona w 55 % na podstawie art. 53 ustawy, to tak też emerytura winna być przeliczana. Nie ma uzasadnienia prawnego, dla różnicowania Skarżącej tylko z uwagi na rok urodzenia. Takie różnicowanie stanowi zdaniem Skarżącej naruszenie równości wobec prawa i dyskryminację.
W ocenie Skarżącej art. 183 ust. 6 ustawy narusza prawo do zabezpieczenia społecznego, przewidziane w art. 67 ust. 1 Konstytucji. Jest również niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji ponieważ zaskarżony przepis różnicuje Skarżącą i jej podobne osoby, i nie pozwala na ponowne przeliczenie emerytury, a konkretnie podstawy jej wymiaru, to tym samym prawo do ochrony prawa majątkowego jest istotnie naruszone.

Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Stanisław Piotrowicz - przewodniczący, sędzia TK Jakub Stelina - sprawozdawca, sędzia TK Justyn Piskorski, wiceprezes TK Bartłomiej Sochański, prezes TK Bogdan Święczkowski.