Wchodzisz i wiesz

Dwóch młodych chłopaków zostało rannych w wyniku brutalnego ataku, do którego doszło na jednej z ulic Pasłęka w województwie warmińsko-mazurskim. Ofiary – w wieku 16 i 19 lat – z ranami kłutymi trafiły do szpitala. Aneta Malinowska

Litewska spółka Orlenu - Orlen Lietuva - kończy budowę pierwszej elektrowni słonecznej. Będzie ona dostarczała czystą energię do należącej do naszej spółki rafinerii.

Ostatnia niedziela wakacji, czyli 29 sierpnia, była niedzielą handlową – pierwszą od końcówki czerwca. Teraz czeka nas jeszcze dłuższa przerwa od niedzielnych zakupów. We wrześniu, październiku i listopadzie nie będzie ani jednej niedzieli handlowej. To najdłuższy okres w roku bez takiego dnia.

Kiedy najbliższa niedziela handlowa w 2025 roku?

Kolejna niedziela, w którą supermarkety, galerie handlowe i sklepy wielkopowierzchniowe będą otwarte, przypada 7 grudnia. Zakupy zrobimy także w dwie kolejne niedziele – 14 grudnia i 21 grudnia.

Aż trzy niedziele handlowe w grudniu to następstwo ubiegłorocznej nowelizacji obowiązującej od 2018 roku ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. Na jej mocy Wigilia została ustanowiona dniem wolnym od handlu. W zamian Polacy otrzymali trzecią niedzielę handlową w ostatnim miesiącu roku.

W efekcie niedziel handlowych w tym roku jest osiem, a nie – jak w poprzednich latach – siedem. 

Zobacz też: Mecz z Holandią wyjaśnił wiele. Oto sytuacja w „polskiej” grupie

Zakaz handlu w niedzielę, z wyjątkiem określonych niedziel handlowych, obowiązuje w Polsce od 2018 roku. To wtedy weszła w życie wspomniana ustawa.

Niedziele handlowe 2025 – lista 

26 stycznia 2025 r. – ostatnia niedziela stycznia (już za nami),  

13 kwietnia 2025 r. – Niedziela Palmowa, przed Wielkanocą (już za nami),  

27 kwietnia 2025 r. – ostatnia niedziela kwietnia (już za nami),  

29 czerwca 2025 r. – ostatnia niedziela czerwca (już za nami),  

31 sierpnia 2025 r. – ostatnia niedziela sierpnia (już za nami),  

7 grudnia 2025 r. – pierwsza z trzech ostatnich niedziel przed Wigilią,  

14 grudnia 2025 r. – druga niedziela przed Wigilią,  

21 grudnia 2025 r. – trzecia niedziela przed Wigilią. 

Czytaj także: Przerwa świąteczna jak ferie. Wolne dni w roku szkolnym 2025/26

OpenAI zapowiada własną platformę rekrutacyjną, która ma rywalizować z LinkedIn. OpenAI Jobs Platform wykorzysta sztuczną inteligencję do łączenia kandydatów z firmami i ma zostać uruchomiona w połowie 2026 roku.

Miecz świetlny został wykorzystany w filmach „Imperium kontratakuje” i „Powrót Jedi”. Wystawiono go na aukcji firmy Propstore, zajmującej się handlem pamiątkami filmowymi i przedmiotami kolekcjonerskimi, podczas Entertainment Memorabilia Live Auction: Los Angeles Summer 2025. Cena wywoławcza wyniosła 500 tys. dolarów.

„Używany przez Davida Prowse'a i kaskadera Boba Andersona miecz to główny rekwizyt do pojedynków, stworzony dla postaci Vadera w Imperium i Jedi („Imperium kontratakuje” i „Powrót Jedi” – przyp. red.)” – wskazano w opisie przedmiotu. „Był szeroko wykorzystywany podczas kręcenia obu filmów i jest jednym z najbardziej pamiętnych rekwizytów filmowych z oryginalnej trylogii”.

Miecz świetlny z kultowej trylogii „Gwiezdne wojny”

Miecz świetlny z czerwonym światłem lasera, który był używany w filmach George'a Lucasa z 1980 i 1983 roku, składających się na kultową, oryginalną trylogię „Gwiezdne wojny”, nosi widoczne niedoskonałości powstałe w wyniku kręcenia scen walki. Widoczne są pęknięcie, odpryski farby i zadrapania, które świadczą o jego używaniu.

Sprzedany rekwizyt nie ma natomiast ostrza, nawet nie świetlnego, ale żadnego. „Podczas kręcenia pojedynków użyto wielu ostrzy: wcześniej, w pojedynku w filmie „Imperium kontratakuje”, były one pokryte wysoce odblaskowym materiałem Scotchlite, co dawało czystą i jasną linię, którą mogli się zająć animatorzy. Później uznano to za zbędne, a ostrza wykończono prostą białą farbą. W tym zestawie nie ma ostrza i nie wiadomo, aby jakiekolwiek oryginalne ostrza śmigła zachowały się dzisiaj w prywatnych kolekcjach” – przyznała firma Propstore.

Czytaj więcej: Rekwizyty z odległej galaktyki sprzedane na aukcji za imponującą kwotę

Rekwizyt ten został wykorzystany między innymi w słynnych scenach galaktycznej bitwy między Lordem Vaderem i Luke'iem Skywalkerem. Użyto go w pamiętnej scenie, w której Vader mówi do Luke'a głosem nieodżałowanej pamięci Jamesa Earla Jonesa: „Jestem twoim ojcem” i odcina mu dłoń.

Na aukcji wystawiono również bicz Indiany Jonesa i kostium „Batmana” Michaela Keatona.

Nagroda Literacka „Nike” przyznawana jest za najlepszą książkę roku. Finałowe książki ogłoszono w piątek na łamach „Gazety Wyborczej”.

Listę otwiera biografia autorstwa Beaty Guczalskiej „Konrad Swinarski. Biografia ukryta” (Wydawnictwo Literackie, Kraków). Guczalska napisała biografię o polskim reżyserze teatralnym nie tylko dla teatromanów. Swoją pracą dokumentacyjną i reporterską odsłania też tajemnice życia artysty.

Ignacy Karpowicz został nominowany do nagrody za powieść „Ludzie z nieba” (Wydawnictwo Literackie, Kraków). To opowieść inspirowana historią życia lotników pilota Franciszka Żwirki i inżyniera Stanisława Wigury. Jej akcja rozpoczyna się w 1895 roku, gdy w Bieniakoniach na Wileńszczyźnie na świat przychodzą bliźnięta – Franciszek i Kora. Ich życie przebiega zgodnie z tradycją. Co odpowiada Franciszkowi, ale nie Korze. To piąta nominacja do Nike dla Karpowicza, którego książki były już w finale konkursu.

Wśród nominowanych znalazła się również Eliza Kącka. Autorka autobiograficznego eseju o byciu matką neuroatypowego dziecka „Wczoraj byłaś zła na zielono” (Karakter, Kraków). To opowieść o relacji matki i córki, w której autorka opisuje różne momenty ich wspólnego życia, zarówno te lepsze, jak i gorsze. To próba opisu doświadczenia wychowywania dziecka, które rozumie świat na swój własny sposób.

Nominację otrzymała również archeolożka i kulturoznawczyni Kora Tea Kowalska za literacki debiut „Patrz pod nogi. O zbieraniu rzeczy” (Karakter, Kraków). Autorka w eseju oprowadza czytelnika po własnych zbiorach, pokazuje tworzone przez siebie kolaże, opowiada o genezie znalezisk. Kowalska snuje rozważania nad tym, jak traktujemy przeszłość i jakie znaczenia nadajemy różnym przedmiotom.

Dorota Masłowska otrzymała nominację za „Magiczną ranę” (Karakter, Kraków). To zbiór dziesięciu opowiadań. Autorka tropi współczesne schematy i na nich buduje świat „Magicznej rany”. To szósta nominacja do Nagrody Literackiej „Nike” dla Masłowskiej – w 2006 roku otrzymała nagrodę za powieść „Paw królowej”.

Wśród siedmiorga finalistów znalazł się też zbiór opowiadań Pawła Sołtysa „Sierpień” (Czarne, Wołowiec). Narrator spaceruje po Warszawie i prowadzi czytelników w miejsca, które myśleli, że znają, i przypomina o rzeczach, o których nie wiedzieli, że je zapomnieli. „Sierpień” to druga książka Sołtysa nominowana do Nike. W 2018 roku do finału dostały się obsypane nagrodami „Mikrotyki” jego autorstwa.

Listę zamyka autor kilkunastu tomów wierszy, a także kilku zbiorów prozy i esejów Tomasz Różycki, który został nominowany swój najnowszy tom poezji „Hulanki & Swawole” (a5, Kraków).

Czytaj też: Giorgio Armani. Projektant, który ze skromności uczynił luksus

Zwycięzca zostanie wyłoniony 5 października 

Laureata bądź laureatkę nagrody poznamy w dniu wręczenia nagrody w niedzielę 5 października. Zwycięzca lub zwyciężczyni otrzyma 100 tys. zł i statuetkę zaprojektowaną przez Gustawa Zemłę. Swoją nagrodę przyznają też czytelnicy i czytelniczki „Gazety Wyborczej”, która wraz z Fundacją Nagrody Literackiej „Nike” jest współorganizatorem konkursu.

W ubiegłym roku Nike otrzymała Urszula Kozioł za tom poetycki „Raptularz”.

W jury tegorocznej nagrody zasiadają Justyna Jaworska jako przewodnicząca, Witold Bereś, Radosław Romaniuk, Katarzyna Sawicka-Mierzyńska, Krzysztof Siwczyk oraz debiutujący w tej roli Anna Arno, Bogdan Białek, Andrzej Brzeziecki i finalista nagrody w 2006 roku Zbigniew Mentzel.

Czytaj też: Wiedzieli, co kradną. „Skarby narodowe” za 9,5 mln euro zniknęły z muzeum

W sierpniu spółka KazTransOil dostarczyła do niemieckiej rafinerii PCK Schwedt ok. 190 tys. ton ropy. Surowiec z Kazachstanu transportowany jest przez Rosję, Białoruś i Polskę z wykorzystaniem infrastruktury Rurociągu "Przyjaźń".

- Nie ma planów dotyczących rozszerzenia tego obowiązku na wszystkie grupy wiekowe - zaznacza wiceminister infrastruktury Stanisław Bukowiec odnośnie nakazu jazdy w kasku e-hulajnogą i rowerem. Resort analizuje, jak podejść do sprawy w przypadku wypożyczalni.

Poszkodowani zostali przewiezieni do szpitala, gdzie udzielono im pomocy medycznej. Według pierwszych informacji ich życiu nie zagraża niebezpieczeństwo. 17-latek trafił do policyjnego aresztu. Jak informują funkcjonariusze, trwa wyjaśnianie szczegółowych okoliczności zdarzenia oraz motywów działania napastnika. Policja nie wyklucza, że w sprawie zostaną postawione zarzuty związane z narażeniem życia i zdrowia.

Zbliża się ważny termin dla tysięcy opiekunów. Już 15 września nastąpi wypłata świadczenia pielęgnacyjnego w wysokości 3287 zł miesięcznie. To transza pieniędzy, która ma na celu wesprzeć rodziny sprawujące opiekę nad osobami z niepełnosprawnościami. Wypłata nastąpi zgodnie z przepisami, które weszły w życie 1 stycznia 2025 roku. Weronika Papiernik

Premier Donald Tusk ostro zareagował na doniesienia o zatrzymaniu polskiego obywatela na Białorusi. Oskarżenia białoruskich służb o szpiegostwo, które miały dotyczyć zbierania informacji o rosyjsko-białoruskich ćwiczeniach wojskowych Zapad, nazwał "absurdalnymi". Zapewnił, że polskie służby "absolutnie wykluczają", by zakonnik miał zdobywać jakiekolwiek tajne materiały. Tusk ostrzegł, że jeśli sytuacja się nie zmieni, Polska przygotuje "środki odwetowe" wobec reżimu Aleksandra Łukaszenki. Olga Papiernik

Najwyższa Izba Kontroli prowadzi od maja kontrolę nadzoru nad obrotem lekami m.in. w resorcie zdrowia, Głównym Inspektoracie Farmaceutycznym i Wojewódzkich Inspektoratach Farmaceutycznych.

W piątek Izba poinformowała, że w toku niezakończonej jeszcze kontroli „ujawnili szereg istotnych ryzyk i nieprawidłowości dotyczących obszarów objętych kontrolą”.

– Dotychczasowe ustalenia kontrolerów wykazały większe nieprawidłowości niż przewidywano przed rozpoczęciem kontroli. Prezes NIK Marian Banaś skierował pismo do minister zdrowia Jolanty Sobierańskiej-Grendy z wnioskiem o podjęcie stosownych działań – powiedział rzecznik NIK Marcin Marjański.

Czytaj także: Braun będzie miał kłopoty po słowach o Auschwitz. Jest formalny wniosek

Zachowania zastraszające wobec kontrolerów

NIK przekazała też w komunikacie, że w trakcie trwania kontroli wobec kontrolerów NIK doszło do zachowań, które miały na celu zastraszanie i naruszenie niezależności konstytucyjnego naczelnego organu kontroli, jakim jest NIK. – W związku z tym w piątek prezes NIK złożył zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej Warszawa–Śródmieście o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez urzędnika Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego – przekazał Marcin Marjański.

Reakcja Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego

PAP zwróciła się do Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego o odniesienie się do informacji NIK. Rzeczniczka prasowa GIF Olga Sierpniowska zapowiedziała, że w piątek GIF opublikuje komunikat w tej sprawie.

Kontrola NIK obejmuje skuteczność i prawidłowość nadzoru GIF nad placówkami obrotu produktami leczniczymi oraz prowadzenia postępowań dotyczących tych placówek i ich działalności; skuteczność i prawidłowość monitorowania przez GIF dostępności produktów leczniczych oraz sytuacji wskazujących na nielegalny obrót tymi produktami. NIK sprawdza też skuteczność współpracy GIF z innymi organami i instytucjami w zakresie zwalczania nielegalnego obrotu produktami leczniczymi.

Czytaj także: Przewodnicząca komisji ds. pedofilii zrezygnowała. W tle nagroda



Apteka dla Aptekarza 2.0

Kiedy zaczynała się kontrola, rzecznik NIK informował, że sprawdzane będzie też funkcjonowanie tzw. ustawy Apteka dla Aptekarza 2.0 oraz sposób jej uchwalenia w ub. kadencji Sejmu oraz prześledzenie ścieżki wycieku z polskiego rynku za granicę leków. Efekty kontroli znane będą pod koniec roku.

Ustawa Apteka dla Aptekarza 2.0 wprowadziła zmiany uniemożliwiające przejmowanie kontroli, w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów, nad podmiotem prowadzącym aptekę ogólnodostępną przez osoby inne niż farmaceuci lub spółki z ich udziałem oraz przez podmioty, które już prowadzą, w sposób bezpośredni lub pośrednio, co najmniej 4 apteki ogólnodostępne.

Regulacje dotyczące obrotu lekami

Leki mogą być dystrybuowane tylko według ściśle określonych zasad, które umożliwiają kontrolę nad ich obrotem – najpierw hurtowym, a następnie detalicznym. Legalność obrotu lekami reguluje Prawo farmaceutyczne, a za jej przestrzeganie odpowiada Główny Inspektorat Farmaceutyczny. GIF może wycofać leki z obrotu, jeśli stwierdzi ich zanieczyszczenie, niespełnianie wymagań jakościowych lub inne naruszenia przepisów.

Czytaj także: Braun będzie miał kłopoty po słowach o Auschwitz. Jest formalny wniosek

Niby banał, ale... GEOGRAFIA. STOLICE EUROPY. Podejmiesz wyzwanie? Lena Ratajczyk

Papież Leon XIV przyjął w piątek na audiencji prezydenta Karola Nawrockiego z małżonką Martą. Do Watykanu para prezydencka przybyła z dwojgiem dzieci. Aneta Malinowska

Jan Urban zaliczył bardzo udany debiut w roli selekcjonera polskiej kadry. Jego drużyna niespodziewanie zremisowała na wyjeździe z faworyzowaną Holandią. Bramkę na wagę jednego punktu zdobył Matty Cash. Remis zdecydowanie przybliżył Polskę do gry w barażach o awans na mundial.

Tych nie przekreśli ani remis, ani nawet porażka, jednak oba te wyniki skomplikowałyby sytuację Polaków. Byłaby ona dużo lepsza, gdyby nie czerwcowa wpadka w Helsinkach. Reprezentacja Polski przegrała wówczas z Finlandią 1:2. Jedyną bramkę dla naszej reprezentacji strzelił Jakub Kiwior. To po tym meczu do dymisji podał się Michał Probierz.

Eliminacje MŚ: Polska – Finlandia. Transmisja na żywo w TVP

Mecz Polska – Finlandia zostanie rozegrany w niedzielę 7 września o godz. 20:45 na Superauto.pl Stadionie Śląskim w Chorzowie. Spotkanie to będzie można obejrzeć w TVP 1, TVP Sport aplikacji mobilnej i smart TV. Męcz będą komentować Dariusz Szpakowski i Grzegorz Mielcarski. Przedmeczowe studio poprowadzi Mateusz Borek. 

Zobacz też: O włos od tragedii. Brutalny atak na polską turystkę, pomógł... piłkarz

Tego samego dnia, o 18:00, Litwa podejmie u siebie Holandię. Trudno uwierzyć w to, że Litwini mogą urwać punkty liderowi grupy, ale takie rozstrzygnięcie otworzyłoby Polakom drogę do bezpośredniego awansu na mundial.

Kiedy Polska gra następny mecz?

Następne zgrupowanie reprezentacji Polski odbędzie się w październiku. W jego trakcie Biało-Czerwoni zagrają jeden mecz eliminacji – na wyjeździe z Litwą (12 października). Trzy dni wcześniej, 9 października, zmierzą się w spotkaniu towarzyskim z Nową Zelandią na PGE Narodowym w Warszawie.

Czytaj także: Lewandowski po powrocie do kadry. „Urban kupił mnie spokojem”

Donald Tusk przebywał w czwartek we Francji, gdzie spotkał się z kluczowymi europejskimi politykami. Premier między innymi rozmawiał w cztery oczy z prezydentem Emmanuelem Macronem. W mediach i sieci pojawiły się jednak informacje o rzekomym „pominięciu” Tuska przez francuskiego przywódcę podczas powitania. Sprawę wyjaśnił dla portalu TVP.Info rzecznik rządu Adam Szłapka.

Dorota Chotecka i Radosław Pazura pierwszy raz razem pojawią się na teatralnej scenie. Komedię kryminalną "Opiekunka na zabój", w której zagrają a dokładnie scenariusz do niej współtworzyła inna znana aktorka. O kim mowa? O czym jest spektakl? Kiedy i gdzie odbędzie się premiera? Marta Kawczyńska

Są konsekwencje negowania ludobójstwa w komorach gazowych niemieckiego obozu Auschwitz. Europoseł Grzegorz Braun, który publicznie zaprzeczał nazistowskim zbrodniom, może mieć uchylony immunitet – wniosek w tej sprawie właśnie został przekazany do Parlamentu Europejskiego. – Postępowanie zostało wszczęte z urzędu – oświadczyła prok. Anna Adamiak, rzecznik Prasowy Prokuratora Generalnego.

– Jeżeli komuś zależy na tym, żeby Polska była krajem stabilnie prowadzonym w tych na tych niespokojnych wodach, to powinniśmy szukać płaszczyzny porozumienia i konsensusu pomiędzy osobami, które na zewnątrz nas reprezentują i politykę zagraniczną prowadzą, współprowadzą, każdy na swoim poziomie. Politykę zagraniczną prowadzi rząd. Prezydent ma bardzo ważną rolę […]

– To już jest też odpowiedzialność pana prezydenta. Pan prezydent wie, kiedy obraduje Sejm, pan prezydent doskonale wie, jakie są terminy pracy Senatu, pan prezydent wie, ile ma czasu – stwierdził Szymon Hołownia na konferencji prasowej w Sejmie RP, pytany o terminy legislacyjne związane z ustawą o pomocy Ukraińcom. – […]