Wchodzisz i wiesz

Dziś i jutro na antenie polskojęzycznej telewizji będzie można obejrzeć dwie części kultowej komedii przygodowo-familijnej "Noc w muzeum" z Benem Stillerem w roli głównej, które w kinach na całym świecie zarobiły blisko miliard dolarów. Gdzie i o których godzinach będzie można oglądać uwielbiane filmy? Piotr Kozłowski

Zbigniew Cybulski był wielką gwiazdą polskiego kina. Jego role w takich filmach jak "Popiół i diament", "Do widzenia, do jutra" czy "Pokolenie" przeszły do historii. Prywatnie aktor był ojcem Maćka i mężem Elżbiety Chwalibóg. Jakim ojcem był znany aktor? Do czego miał słabość? Dlaczego jego syn został "największym łobuzem"? Gdyby żył skończyłby 98 lat. Marta Kawczyńska

Według szacunków agencji Reutera rosyjskie wpływy z eksportu ropy i gazu spadły we wrześniu o około 23 proc. rok do roku z powodu niższych cen surowców i umocnienia rubla. Spadek przychodów następuje w czasie, gdy Władimir Putin wraz z doradcami gospodarczymi opracowuje budżet na 2026 rok. Ma on uwzględniać najwyższe wydatki wojskowe od czasów zimnej wojny.

Tajfun dotarł do archipelagu filipińskiego w poniedziałek tuż przed północą, uderzając we wschodnie wyspy Dinagat. We wtorek przemieszczał się nad centralnymi wyspami Cebu i Negros, przynosząc już słabszy wiatr wiejący z prędkością 150 km/godz., w porywach do 185 km/godz.

Tajfun Kalmaegi uderzył w Filipiny

Służby obrony cywilnej poinformowały o dwóch ofiarach śmiertelnych: mężczyzna został przygnieciony przez drzewo w prowincji Bohol, a starsza osoba utonęła w prowincji Leyte.

Z zagrożonych terenów ewakuowano łącznie 387 tys. osób. Sytuacja jest dramatyczna zwłaszcza w Cebu, gdzie ulice zamieniły się w rzeki. Według lokalnych władz błyskawiczne powodzie zalały nawet niektóre centra ewakuacyjne.

Przymusowo ewakuowano także setki osób zmuszonych do opuszczenia namiotów po niedawnym potężnym trzęsieniu ziemi o magnitudzie 6,9.

Filipiny nawiedza rocznie około 20 burz i tajfunów. Krajowe służby meteorologiczne ostrzegają, że z powodu zjawiska La Niña do końca roku archipelag może nawiedzić jeszcze od trzech do pięciu kolejnych cyklonów tropikalnych.

Czytaj też: Chiny otwarte na Polaków. Dobre wieści dla turystów

W tym quizie z geografii pytamy o miejsca mało znane. Jeśli lubicie podróżować palcem po mapie czy globusie to na pewno je znacie albo coś o nich słyszeliście. Sprawdźcie się w naszym quizie i odpowiedzcie na te pytania. Marta Kawczyńska

Patryk M., znany jako Wielki Bu do końca roku trafi do Polski. Sprawę ekstradycji znajomego prezydenta Nawrockiego skomentowali w mediach społecznościowych politycy koalicji rządzącej.

Sieć Auchan poinformowała o wycofaniu ze sprzedaży dwóch produktów spożywczych. Decyzja podyktowana jest stwierdzeniem przekroczenia dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów. Nie należy spożywać wskazanych partii. Paula Nowak

Przed zimą ośrodki narciarskie, hotele i restauracje w Austrii pilnie poszukują pracowników na terenie całej Unii Europejskiej, w tym Polski. Wakaty są także w Wiedniu, Salzburgu i innych miastach chętnie odwiedzanych przez turystów. Atrakcyjnej pensji często towarzyszą benefity, takie jak np. darmowe zakwaterowanie. Agnieszka Maj

W poniedziałkowe popołudnie zaczęły pojawiać się doniesienia o poważnej awarii systemu płatności BLIK. Operator potwierdził, że faktycznie mierzy się z problemami. Okazało się, że za to wszystko odpowiada "zewnętrzny atak typu DDoS". Przemysław Paterek

W artykule opublikowanym na łamach „Science” czytamy, że naukowcy od ponad dwóch dekad budują układy równań, mające na celu symulację niektórych procesów zachodzących w komórkach. Teraz poszli o krok dalej – do replik opartych na AI, które przetwarzają ogromne ilości danych, aby uczyć się samodzielnie. 

CZYTAJ TAKŻE: Sztuczna inteligencja sprawnie wykrywa raka piersi. AI zastąpi lekarzy?

Debiut ChatGPT przed trzema lat wzbudził zainteresowanie twórców wirtualnych komórek. Badaczka sztucznej inteligencji w Instytucie Allena Kasia Kedzierska podkreśliła w rozmowie z „Science”, że ludzie czekali ma taki moment w biologii. 

Niezwykłe możliwości AI

Kiedy nastąpi – pozostaje zagadką. Ale wirtualne komórki, wiernie naśladujące swoje żywe odpowiedniki, byłyby dobrodziejstwem dla wielu dziedzin badań. 

Szybka ocena dużej liczby leków bez konieczności kosztownych eksperymentów, wykorzystanie w inżynierii komórkowej, dobór odpowiednich lekarstw, badania nad nowotworami – to tylko niektóre z potencjalnych zastosowań. 

ZOBACZ TAKŻE: Kolejne zastosowanie sztucznej inteligencji. Chodzi o in vitro

„Zainspirowani postępem w dziedzinie obliczeń, naukowcy rozpoczęli próby tworzenia wirtualnych komórek około 25 lat temu. Po raz pierwszy zastosowali metody obliczeniowe oparte na dużych zestawach równań, aby odtworzyć metabolizm, syntezę białek, duplikację DNA i inne procesy komórkowe” – czytamy. 

Krzemową wersję Mycoplasma genitalium, czyli pierwszy model całej komórki, zaprezentowali naukowcy z Uniwersytetu Stanforda w 2012 roku. Wybór tego mikrobiomu był najłatwiejszym ze względu na to, że miał on najmniejszy genom spośród wszystkich znanych wówczas bakterii.

Ale operacja i tak była skomplikowana. Aby odtworzyć metabolizm organizmu, model obliczył stężenia ponad 700 metabolitów w trakcie 1100 reakcji chemicznych. Dzięki reprezentacjom chromosomu i organelli syntetyzujących białka, znanych jako rybosomy, komórka ersatzowa odzwierciedlała część struktury wewnętrznej swojego rzeczywistego odpowiednika.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Rewolucja w polskiej onkologii? AI pomaga w radioterapii

Nadzieja na przyszłość

Kolejne modele powstają sukcesywnie. Jednak szanse na rozwój, jakie daje AI, są ogromne. 

Modele odzwierciedlają nadzieje na sukces. Zamiast nienaruszalnych równań, uczą się one zasad działania komórek samodzielnie, z ogromnych ilości danych z biologii komórki uzyskanych eksperymentalnie. 

To przyszłość medycyny, która jawi się coraz wyraźniej na horyzoncie zdarzeń.

Kibice Ruchu Chorzów nie mogą się doczekać, kiedy zasiądą na trybunach nowego stadionu swojego klubu. To na razie odległa perspektywa, ale właśnie pojawiła się informacja dotyczące pojemności obiektu, na którym w przyszłości "Niebiescy" będą rozgrywali mecze w roli gospodarza. Wiadomo już też, ile pieniędzy pochłonie budowa. Michał Ignasiewicz

Pomocnik dyżurnego Komendy Miejskiej Policji w Częstochowie otrzymał informację od osoby postronnej, że mężczyzna kierujący fiatem ducato potrzebuje pilnej pomocy ze względu na silny ból brzucha. Mając jedynie szczątkowe informacje na temat dokładnego miejsca zdarzenia (dane współrzędne), sierżant sztabowy Marcin Mędrek od razu zaczął działać.

– W pierwszej kolejności sprawdził za pośrednictwem aplikacji dokładną jego lokalizację. Ustalił, że osoba potrzebująca natychmiastowej pomocy znajduje się w pojeździe marki Fiat Ducato na terenie Niemiec w odległości około 60 kilometrów od granicy z Polską. Natychmiast skontaktował się z Biurem Międzynarodowej Współpracy Policji i przekazał swoje ustalenia – informuje podkom. Barbara Poznańska, oficer prasowy Komendy Miejskiej Policji w Częstochowie. – Sierżant Mędrek również nawiązał kontakt telefoniczny z tym mężczyzną, który skarżył się na silny ból w okolicy brzucha i pleców. Mundurowy polecił mu oczekiwać na przyjazd służb, które już zostały zaalarmowane.

Okazało się, że niemieckie służby odnalazły pojazd, a w nim nieprzytomnego mężczyznę. Dzięki udzielonej poszkodowanemu pierwszej pomocy, mężczyzna odzyskał przytomność i trafił do szpitala.

Źródło: KMP Częstochowa

Niemcy zmienili stanowisko i obecnie opowiadają się za wykorzystaniem zamrożonych w Europie rezerw walutowych Rosji na wsparcie Ukrainy. Wcześniej obawiano się, czy taki krok będzie w pełni zgodny z prawem międzynarodowym oraz czy nie osłabi zaufania inwestorów do UE i jej instytucji finansowych.

Zgodnie z komunikatem chińskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, posiadacze paszportów zwykłych z krajów objętych programem mogą przebywać w Chinach do 30 dni bez wizy.

Dotyczy to podróży w celach biznesowych, turystycznych, odwiedzin u krewnych i przyjaciół, wymiany lub tranzytu.

Dłużej bez wizy do Chin

Rzeczniczka MSZ Mao Ning poinformowała również, że od 10 listopada 2024 do 31 grudnia 2026 z przywileju bezwizowego wjazdu będą mogli korzystać także obywatele Szwecji.

Spośród państw uczestniczących w programie najliczniejszą grupę stanowią kraje europejskie – aż 32, w tym Polska, która została objęta ruchem bezwizowym w lipcu 2023 roku. Do listy należy również sześć krajów azjatyckich, pięć z Ameryki Południowej oraz Australia i Nowa Zelandia.

Pekin podkreśla, że decyzja wpisuje się w strategię większego otwarcia Chin na świat oraz ma ułatwić współpracę międzynarodową i rozwój turystyki. Nadal jednak podróżni, których wyjazd nie spełnia warunków programu, muszą ubiegać się o wizę w standardowym trybie.

Czytaj też: F-16 za jedno euro. Rumunia korzysta ze wsparcia od Holandii

16-latka ma 173 cm wzrostu, waży ok. 73 kg, ma czarne, farbowane włosy. W chwili zaginięcia ubrana była w czarne spodnie, biało-czarne buty sportowe, czarną, długą bluzę z kapturem.

Każdy, kto zna miejsce pobytu zaginionej, lub w ostatnim czasie widział Alicję Okrajni proszony jest o pilny kontakt z częstochowskimi policjantami lub z najbliższą jednostką policji.

Źródło: KMP Częstochowa

Bielenie drzew owocowych to prosty, ale bardzo ważny zabieg, który chroni pnie przed pękaniem, mrozem i chorobami kory. Wiele osób wykonuje go zimą, choć najlepiej zacząć już pod koniec listopada. Sprawdź, po co bielić drzewa, czym to zrobić i jakie błędy najczęściej popełniają ogrodnicy. Marzena Sarniewicz

Alternatywa dla amerykańskich systemów płatniczych

Według EBC cyfrowe euro ma stanowić strategiczną alternatywę dla prywatnych, zdominowanych przez USA środków płatniczych, takich jak karty kredytowe czy tzw. stablecoiny – cyfrowe waluty powiązane z dolarem.

Bank podkreśla, że w czasach narastających napięć geopolitycznych oraz rywalizacji gospodarczej, zapewnienie autonomii i odporności finansowej Europy ma znaczenie fundamentalne dla jej suwerenności ekonomicznej.

Czytaj także: Europarlament określa kierunki dla unijnego budżetu po 2027 roku

Cztery lata przygotowań i plan pilotażu

Po czterech latach analiz i prac przygotowawczych EBC ogłosił, że jest gotów przejść do etapu pilotażowego, który pozwoli na testowanie cyfrowego euro w praktyce.

Zgodnie z planem pierwsze transakcje testowe mogłyby odbyć się już w połowie 2027 roku, a pełne wprowadzenie nowej waluty cyfrowej byłoby możliwe około 2029 roku.

„Ćwiczenia pilotażowe oraz pierwsze transakcje mogłyby rozpocząć się w połowie 2027 roku. Cały Eurosystem powinien być wtedy gotowy na potencjalne pierwsze emisje cyfrowego euro w 2029 roku” – podano w oświadczeniu EBC.

Czytaj także: Niekorzystne zmiany w budżecie UE. Szefowa KE szykuje reformę

Warunek: zgoda unijnych ustawodawców

Realizacja projektu zależy jednak od tego, czy instytucje UE – Parlament Europejski, Rada i Komisja – uchwalą odpowiednie przepisy prawne w 2026 roku.

Proces legislacyjny napotyka jednak trudności.

Część posłów i rządów państw UE wyraża obawy, że wprowadzenie cyfrowego euro mogłoby osłabić pozycję tradycyjnych banków, zmniejszając ich depozyty i generując znaczne koszty uruchomienia systemu.

Czytaj także: Skandale, korupcja i miliardy euro. Unijne instytucje w ogniu krytyki

Koszty i korzyści dla sektora finansowego

EBC szacuje, że łączny koszt dla sektora finansowego wyniesie od 4 do 5,8 miliarda euro, uwzględniając potencjalne oszczędności i efekty synergii wynikające z nowego systemu płatności.

Bank centralny zapewnia, że nadal będzie ściśle współpracować z ustawodawcami i rządami krajów UE, aby znaleźć kompromis między innowacją a stabilnością finansową.

Czytaj także: Bułgarzy kręcą nosem na euro. Premier robi co może, by ich uspokoić

Ostateczna decyzja należy do państw członkowskich

Ostateczne słowo w sprawie uruchomienia cyfrowego euro należeć będzie do rządów państw członkowskich Unii Europejskiej.

To one zdecydują nie tylko o samym wprowadzeniu waluty, ale również o limitach jej posiadania przez obywateli, co ma zapobiec destabilizacji systemu bankowego.

Czytaj także: Ukraina rozważa porzucenie dolara. „To ma sens”

Mimo zakazu ziemia rolna trafiała w zagraniczne ręce, nie tylko do polskich rolników – wynika z danych Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa na przestrzeni ostatnich lat. KOWR miał zapobiegać tego typu transakcjom. Ostatnio ujawniono jego niejasne działania wobec sprzedaży działek pod CPK i nie skorzystania z prawa kupna działek w okolicy elektrowni atomowej, na czym skorzystała rodzina Daniela Obajtka.

Do zdarzenia doszło w miniony piątek, 31 października w rejonie ul. Kopernika. Strażnicy miejscy podjęli interwencję wobec mężczyzny, który ukradł towar w jednym z marketów, a następnie dopuścił się rozboju na pracowniku ochrony. Sprawca został przekazany częstochowskim policjantom. Teraz musi liczyć się z odpowiedzialnością.

Źródło: Straż Miejska w Częstochowie

Połączenie ceł, wysokiej inflacji, rosnących stóp procentowych i osłabienia dolara tworzy groźną sytuację, która może wywołać kryzys finansowy przewyższający ten z 2008 roku ostrzega Peter Schiff. Jednocześnie wzywa do przygotowania się na nadchodzące wyzwania gospodarcze.