Wchodzisz i wiesz

Piątek sprzyja cierpliwym rozwiązaniom i spokojnemu dopinaniu ważnych spraw. To dobry moment, aby zadbać o relacje i wprowadzić porządek tam, gdzie od dawna panował chaos. Odwaga i wytrwałość w małych krokach. Helena Tarotis

W latach 2020-2024 w podziemnych zakładach górniczych zaistniało 48 wypadków śmiertelnych i ciężkich, których przyczyną było nieprzestrzeganie przepisów w zakresie eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji technicznych lub niezgodny z dokumentacją ich stan techniczny.

Rząd ma plan budowy schronów i pod tym kątem modyfikuje także niektóre projekty kolejowe. Ale nadające się do celów ochronnych podziemia obecnego dworca w Częstochowie zostaną stracone za sprawą prowadzonej obecnie przebudowy.

W czwartek wieczorem doszło do pożaru w czteropiętrowym bloku mieszkalnym w Ząbkach, w powiecie wołomińskim. Ogień objął poddasza dwóch połączonych budynków o łącznej długości 80 metrów. Zgłoszenie wpłynęło do straży pożarnej o godzinie 19.27. Jak poinformował późnym wieczorem oficer prasowy PSP Jan Sobków, sytuacja została opanowana. Aneta Malinowska

Prezydent USA Donald Trump powiedział dziennikarzom, że przeprowadził rozmowę telefoniczną ze swoim rosyjskim odpowiednikiem Władimirem Putinem. Jak podkreślił, "nie jest zadowolony" z wojny w Ukrainie. Aneta Malinowska

Od piątku 4 czerwca grozi 2000 zł kary za naruszenie przepisów, które wprowadzają ograniczenia dotyczące tysięcy kierowców. Tego dnia zmieniają się zasady obowiązujące na drogach. To szczególnie ważne dla osób jadących w dłuższą trasę... Tomasz Sewastianowicz

Głos w sprawie późnej aborcji w Oleśnicy zabrała Międzynarodowa Federacja Ginekologii i Położnictwa (FIGO). - Zastrzyk może być konieczny, w celu zapewnienia, że płód nie zostanie urodzony z oznakami życia - czytamy.

Zbrodni dokonali młodzi członkowie milicji Imbonerakure, powiązanej z partią rządzącą. Lokalny urzędnik, który rozmawiał z AFP powiedział, że do linczu doszło w poniedziałek.  

– Zginęło wówczas sześć osób. Dwie z nich spalono żywcem. Pozostali zostali pobici na śmierć pałkami lub ukamienowani dużymi kamieniami rzucanymi w ich głowy. To było przerażające, niewypowiedziane barbarzyństwo – ujawnił przedstawiciel lokalnej władzy.

Władze prowincji i policja o zbrodni zostali poinformowani dwa dni później, co tłumaczyli izolacją górzystego terenu, do którego „bardzo trudno dotrzeć”.

Za używanie czarów premier skazany na dożywocie

Już wcześniej kilka instytucji broniących praw człowieka, w tym Human Rights Watch, oskarżyło Imbonerakure o zabicie i torturowanie kilkudziesięciu osób, szczególnie pod autorytarnymi rządami byłego prezydenta Pierre'a Nkurunzizy, sprawującego władzę od 2005 do 2020 roku.

Gubernator prowincji Bużumbura Desire Nsengiyumva poinformował, że w związku z zabójstwem aresztowano już 12 osób.

Zobacz także: Wypili miksturę, żeby udowodnić, że nie są czarownikami. Dziesiątki ofiar

Burundi, choć w przeważającej mierze jest krajem chrześcijańskim, ma bardzo silnie zakorzenione tradycyjne wierzenia w czary. W grudniu ubiegłego roku sąd skazał byłego premiera Alain-Guillaume Bunyoniego na dożywocie za używanie czarów, które miały zagrozić życiu prezydenta Evariste Ndayishimiyego.

Masz 13 punktów karnych? To idziesz na kurs. Nie wyrobisz się ze szkoleniem w terminie lub nie dostarczysz zaświadczenia? Tracisz prawo jazdy. Ostrzejsze przepisy dla kierowców na 2025 rok gotowe. Już na pierwszy rzut oka widać, że zmotoryzowanych czeka mocne przykręcenie śruby. Oto lista zmian... Tomasz Sewastianowicz

W piątek, 4 lipca 2025 roku, w większości Polski będzie słonecznie. Na południowym wschodzie i lokalnie na północy mogą wystąpić przelotne opady deszczu i burze. Noc będzie spokojna, z możliwością mgły w niektórych rejonach i niewielkich opadów nad morzem. Oto prognoza pogody. Anna Kot

822 tys. zł. w 2024 r. zarobiła szefowa jednej z poznańskich spółek komunalnych. Podobnych wynagrodzeń jest więcej, również w innych spółkach. Prezydent Jacek Jaśkowiak, że nawet Rafał Trzaskowski w rozmowie z nim był zaskoczony takimi stawkami. Jaśkowiak uważa jednak, że warto ponieść ten koszt (także wizerunkowy), bo spółki są efektywne i przynoszą oszczędności miastu.

Wang Yi zaszokował ponoć europejskich urzędników na spotkaniu w Brukseli w środę (2 lipca), kiedy bez ogródek powiedział, że inwazja Rosji na Ukrainę jest błogosławieństwem dla Chin.

Tajne stanowisko Pekinu

Chiński szef MSZ zachwalał trzyletnią wojnę jako sposób na skupienie uwagi USA na Ukrainie, twierdząc, że gdyby konflikt się zakończył, Waszyngton skupiłby całe swoje zainteresowanie na Pacyfiku i mógłby wejść w spór z Chinami.

Wang Yi rozmawiał w Brukseli z wysoką przedstawicielką UE ds. polityki zagranicznej Kają Kallas. Jego stanowisko nie zostało wspomniane w żadnym z oficjalnych komunikatów. O zdarzeniu poinformował jedynie wydawany w Hongkongu i będący własnością Alibaba Group „South China Morning Post”, powołując się na nieoficjalne źródła w kręgach chińskiej dyplomacji.

Zobacz także: „Rosja stała się wasalem”. To on może usadzić Putina

Zgodnie z oficjalnym oświadczeniem na spotkaniu z Yi, Kaja Kallas wezwała Chiny „do natychmiastowego zaprzestania wszelkiego materialnego wsparcia, które podtrzymuje rosyjski kompleks militarno-przemysłowy” oraz wsparcia pokoju na Ukrainie.i

Chiny nie potępiły ataku na Ukrainę

Pekin od początku utrzymuje, że nie udzielił Rosji żadnego wsparcia militarnego podczas jej inwazji na Ukrainę, jednak urzędnicy UE twierdzą, że chińskie firmy przekazały Moskwie wiele niezbędnych komponentów potrzebnych do budowy dronów i broni wykorzystywanej w tej wojnie.

Chiny były jednak też jednym z krajów, które nie potępiły inwazji Moskwy na Ukrainę w 2022 r., a prezydent Xi Jinping jest sojusznikiem swojego rosyjskiego odpowiednika Władimira Putina.

Zobacz także: Mięsne szturmy. Oszukany przez Rosjan Chińczyk nie chciał iść na rzeź

Choć Xi nigdy publicznie nie pochwalał rosyjskich działań wojennych, to już wcześniej stwierdził, że ich partnerstwo „nie ma granic” i zrzucił winę za inwazję na agresję Zachodu.

Xi Jinping szachuje świat metalami ziem rzadkich

Podczas środowego spotkania w Brukseli Unia Europejska zwróciła się również do Chin z żądaniem zniesienia ograniczeń na eksport minerałów ziem rzadkich, które, jak ostrzega Europa, mogą zagrozić globalnemu łańcuchowi dostaw.

Chiny nałożyły ograniczenia eksportowe na siedem rzadkich minerałów i magnesów — w tym samar, gadolin, terb, dysproz, lutet, skand i itr — które są niezbędne dla światowego sektora obronnego, energetycznego i motoryzacyjnego.

Zobacz także: Przyłapani na gorącym uczynku. Ukraina po raz pierwszy otwarcie oskarża Chiny

Spotkanie miało stanowić podstawę do zaplanowanego na przyszły miesiąc szczytu między przywódcami UE i Chin.

W czwartek Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił w całości pozew złożony przez Michała Adamczyka. Dziennikarz kwestionował w nim prawidłowość tzw. uchwał likwidacyjnych TVP z dnia 27 grudnia 2023 roku. Dotyczyły one rozwiązania spółki i ustanowienia likwidatora. 

Emitel, operator naziemnej telewizji i radia, we współpracy z Telewizją Puls rozpoczął w Warszawie testową emisję sygnału w technologii 5G Broadcast. To pierwszy tego typu projekt w Polsce, w którym wykorzystano naziemną infrastrukturę nadawczą do przesyłu sygnału telewizyjnego w trybie jednokierunkowym (broadcast) – bez udziału sieci komórkowej, bez potrzeby logowania do internetu i bez użycia karty SIM. 

Google udostępnił w Polsce Veo 3, swój najnowocześniejszy model generowania wideo z dźwiękiem. Będzie on dostępny w aplikacji Gemini dla subskrybentów Google AI Pro. Dzięki temu narzędziu każdy użytkownik sztucznej inteligencji w Polsce może tworzyć profesjonalne wideo. 

Amerykańska Deklaracja Niepodległości z 4 lipca 1776 roku nie była uniwersalną proklamacją wolności, jak powszechnie się wierzy, lecz dokumentem, który otwarcie definiował, kto ma prawo do bycia człowiekiem. Już w samym tekście, bezpośrednio po słynnych słowach o równości wszystkich ludzi, znajdujemy fragment dehumanizujący rdzennych Amerykanów jako „bezlitosnych indiańskich dzikusów, których znaną regułą wojny jest bezkrytyczne niszczenie wszystkich wieku, płci i stanów”.

Ta charakterystyka nie była przypadkowa – stanowiła ideologiczne uzasadnienie dla przyszłej ekspansji terytorialnej i systematycznego wyniszczania ludności tubylczej. Jak zauważa historyk Nick Estes z uniwersytetu w Minnesocie, „wolność”, którą zasłaniali się amerykańscy koloniści, była „nieodłącznie związana z wywłaszczeniem ludów rdzennych”. A prawdziwa wolność, której naprawdę pragnęli, to była wolność do „etnicznego oczyszczania bez pozwolenia”.

Nawet usunięty z pierwotnej wersji Deklaracji fragment o niewolnictwie – w którym Thomas Jefferson oskarżał brytyjskiego króla o narzucenie tego systemu koloniom – zniknął nie z troski o prawdę, ale z obawy przed polityczną kompromitacją. Bo kolonie w niewolnictwie uczestniczyły dobrowolnie i z zyskiem.

Rewolucja czy kontrrewolucja?

Historycy stawiają tezy radykalne, ale udokumentowane: rewolucja amerykańska była tak naprawdę kontrrewolucją – ruchem obronnym w obliczu rosnącego zagrożenia ze strony brytyjskiego abolicjonizmu.

Już w 1772 roku brytyjski sąd orzekł, że niewolnictwo jest sprzeczne z prawem Anglii. Trzy lata później królewski gubernator Wirginii ogłosił, że niewolnicy rebeliantów mogą uzyskać wolność, jeśli przyłączą się do wojsk brytyjskich. To była kropla, która przelała czarę goryczy. Południowi koloniści wpadli w panikę – na wiele mogli sobie pozwolić, ale na pewno nie na to, by stracić niewolników. 

Dla wielu liderów kolonialnych to właśnie „prowokacja” Dunmore’a – jak nazwali ją George Washington i Edward Rutledge – była ostatecznym dowodem, że korona nie stoi już po ich stronie. To nie idea wolności pchnęła ich do rewolucji. To strach przed jej pełnym zastosowaniem.

Głos z kajdan

Najbardziej przejmujący akt oskarżenia wobec amerykańskiej hipokryzji padł 5 lipca 1852 roku z ust byłego niewolnika, Fredericka Douglassa. Przemawiając w Rochester, przed liczącą około 600 osób publicznością, zapytał wprost: „Co mam ja, lub ci, których reprezentuję, wspólnego z waszą narodową niepodległością?”

„Bogate dziedzictwo sprawiedliwości, wolności, dobrobytu i niepodległości, przekazane przez waszych ojców, jest dzielone przez was, nie przez mnie. Słońce, które przyniosło wam życie i uzdrowienie, przyniosło mnie bicze i śmierć. Ten Czwarty Lipca jest wasz, nie mój. Wy możecie się radować, ja muszę płakać” – mówił. 

Dla Douglassa świętowanie 4 lipca przez białych Amerykanów, podczas gdy miliony Afroamerykanów pozostawały w niewoli, było „nieludzką kpiną i świętokradczą ironią”. Jak wyjaśniał: „Przeciągnąć człowieka w kajdanach do wspaniałej, oświetlonej świątyni wolności i wzywać go, by przyłączył się do radosnych hymnów, to nieludzka kpina i świętokradzka ironia”.

Jego słowa do dziś rezonują – zwłaszcza w kraju, który dopiero w 2021 roku uznał Juneteenth, dzień faktycznego końca niewolnictwa, za święto federalne.

„Szlak łez”

Historia 4 lipca jest również historią systematycznego wyniszczania rdzennych narodów Ameryki. Populacja rdzennych Amerykanów spadła z około 5 milionów na końcu XV wieku do zaledwie 250 tys. na początku XX wieku – to spadek o 95 proc., który historycy określają jako jeden z największych przypadków ludobójstwa w historii ludzkości.

Amerykańska rewolucja oznaczała dla ludności tubylczej początek systematycznego procesu odbierania ziem, niszczenia kultur i fizycznej eksterminacji. W 1830 roku prezydent Andrew Jackson podpisał Indian Removal Act, który zmuszał rdzennych Amerykanów do przeniesienia się z ziem na wschód od rzeki Missisipi na rezerwaty wyznaczone na zachodzie. Podczas tej migracji, nazwanej „Szlakiem łez”, a nadzorowanej przez armię amerykańską, całe narody zostały zdziesiątkowane. Rząd Stanów Zjednoczonych odebrał rdzennym narodom ponad 90 milionów akrów ziemi. I zrobił to w majestacie prawa.

Ojcowie Hipokryci

Hipokryzja Ojców Założycieli w kwestii niewolnictwa nie była przypadkowa, lecz wynikała z fundamentalnych sprzeczności w amerykańskim projekcie politycznym. Thomas Jefferson, autor słów „wszyscy ludzie są stworzeni równi”, był właścicielem ponad 600 niewolników w ciągu swojego życia. George Washington posiadał 317 niewolników w Mount Vernon w momencie śmierci, z czego 123 było jego własnością.

Jefferson w prywatnych listach wyrażał opinię, że niewolnictwo jest niesprawiedliwe i szkodzi nawet charakterowi właściciela. Jednak przez całe życie nie tylko nie uwolnił swoich niewolników, ale aktywnie uczestniczył w systemie, który… oficjalnie potępiał. Po śmierci uwolnił jedynie pięciu. Nieco bardziej łaskawy był Washington, który w testamencie nakazał uwolnienie wszystkich niewolników – ale dopiero po śmierci żony. 

Dla współczesnych badaczy ta hipokryzja nie była wynikiem osobistych słabości, lecz systemowych sprzeczności gospodarczo-politycznych. Jak wyjaśnia historyk Mickey Craig: „Jefferson rozumiał, że niewolnictwo było złe, a pokolenie założycielskie wierzyło, że niewolnictwo było złe. Ale nie wiedzieli, jak rozwiązać ten problem natychmiast i w sposób kompletny”. 

Coraz mniej dumni

Dziś, prawie 250 lat po Deklaracji Niepodległości, amerykańskie społeczeństwo wciąż zmaga się z konsekwencjami tego selektywnego charakteru proklamowanej wolności. 

W ciągu ostatnich kilku miesięcy liczba osób „niezwykle dumnych" z bycia Amerykaninem spadła do historycznego minimum – 58 proc.. Najgłębszy spadek odnotowano wśród Demokratów – z 62 proc. w 2024 roku do zaledwie 36 proc. w 2025 roku. 

Współczesne ruchy społeczne coraz częściej domagają się, by 4 lipca był dniem refleksji, a nie bezkrytycznego świętowania. Zwłaszcza, że o czarnych stronach historii w Ameryce nie mówi się albo wcale, albo bardzo ściszonym głosem. 

Rafał Durlik dołącza do zespołu sprzedażowego Grupy Iberion. To już kolejny były menadżer Wirtualnej Polski, który trafił do tego wydawnictwa. Tych na przestrzeni ostatnich miesięcy i lat jest wyjątkowo sporo. 

Koncern Microsoft poinformował, że zredukuje liczbę zatrudnionych o ok. 4 proc. W wyniku tej decyzji pracę ma stracić ok. 9,1 tys. osób. To największe cięcia w firmie od ponad 2 lat. 

Dariusz Matecki, poseł Prawa i Sprawiedliwości skomentował w social media opinie dziennikarza Tomasza Terlikowskiego dotyczące działań Ruchu Obrony Granic. Potem na dziennikarza spłynęła fala hejtu. – Od kilku godzin dostaje życzenia gwałtów analnych, sugestie, że jestem esbekiem, zdrajcą, szują, świnią itd. – napisał prowadzący rozmowy w RMF FM.