Wchodzisz i wiesz

Rezygnacja z obowiązku uchwalania planu miejscowego zgodnie z nieaktualnymi strategiami rozwoju gmin i wydłużenie terminu rozszerzenia zakresu danych tworzonych dla planów miejscowych o 3 lata. To niektóre z licznych zmian w ustawie o planowaniu przestrzennym, które znalazły w opublikowanym właśnie projekcie.

„Egzekucje w armii mają masowy charakter. Żołnierze są rozstrzeliwani bez sądu przez własnych towarzyszy broni lub dowódców” – informuje portal Verstka, powołując się na relacje wojskowych i dane rosyjskiej prokuratury wojskowej. Zjawisko to określane jest mianem „obnulenia” (w tłumaczeniu na język polski – „zerowania”).

Makabryczne szczegóły z funkcjonowania armii Putina

W relacjach świadków pojawiają się makabryczne szczegóły – od egzekucji w wykonaniu tzw. „strzelców egzekucyjnych”, po przypadki zabijania rannych żołnierzy z dronów, by upozorować ich śmierć w walce. Z relacji wynika także, że część żołnierzy była więziona w dołach przykrytych kratami, polewana wodą i bita godzinami. Niektórych zmuszano do walki między sobą „na śmierć i życie” – na nagraniu z maja 2025 r. widać, jak dwóch rosyjskich żołnierzy jest do tego przymuszanych, a w tle słychać głos komentujący: „kto zabije drugiego, ten wychodzi”.

Informacje o torturach i egzekucjach pojawiają się od początku pełnoskalowej wojny z Ukrainą. Początkowo rozstrzeliwano żołnierzy za pijaństwo lub odmowę wykonania rozkazu. „W 2025 roku takie przypadki stały się częstsze” – informuje Verstka.

„Mięsne szturmy”

Obecnie główną przyczyną przemocy ma być odmowa płacenia łapówek dowódcom przez szeregowych żołnierzy. W efekcie trafiają oni na tzw. „mięsne szturmy” ukraińskich pozycji – bez broni i wyposażenia. Odmowa udziału w takim ataku kończy się egzekucją na własnych pozycjach. Częste są też przypadki tortur, pobicia i innych form znęcania się ze strony dowódców różnych szczebli, nawet brygady lub dywizji. Według jednego z rozmówców portalu tylko w jednym batalionie w 2023 r. w ten sposób zginęło 20 żołnierzy, a w 2024 r. – już 40.

Od 2022 r. do rosyjskiej prokuratury wojskowej trafiło ponad 12 tysięcy skarg dotyczących znęcania się nad żołnierzami. Mimo to Kreml konsekwentnie zaprzecza doniesieniom o przemocy i chaosie w szeregach armii, utrzymując, że problemy dyscyplinarne występują po stronie ukraińskiej.

Czytaj też: Rosja atakuje Europę. Ważna deklaracja Waszyngtonu

Ponad 800 milionów złotych zapłaci wojsko za prawie 250 terenowych karetek do przewozu czterech lub pięciu pacjentów każda. W czwartek Agencja Uzbrojenia podpisała umowę z prywatną firmą AMZ-Kutno. - To jest największa umowa tego typu w Wojsku Polskim - powiedział minister obrony i wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz.

Rule of Law Index obejmuje 143 państwa i opiera się na danych z 215 tys. gospodarstw domowych oraz opiniach 4100 ekspertów. Celem badania jest uchwycenie, jak obywatele postrzegają i doświadczają rządów prawa w codziennym życiu.

Analitycy biorą pod uwagę osiem kluczowych obszarów:

·      trójpodział władzy,

·      poziom korupcji,

·      otwartość instytucji publicznych (prawo do informacji i działania społeczeństwa obywatelskiego)

·      przestrzeganie praw podstawowych (równe traktowanie i brak dyskryminacji, prawo do życia i sprawiedliwego procesu, wolność słowa, wyznania i zgromadzeń, brak nadmiernej ingerencji w prywatność, prawa pracy),

·      porządek i bezpieczeństwo (przestępczość pod kontrolą, ograniczanie konfliktów wewnętrznych i przemocy),

·      skuteczność wdrażania prawa,

·      funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych i karnych.

Czytaj także: Siły specjalne na turnieju w tenisa. Zawodnicy ustawieni pod ścianą

Polska w środku unijnej stawki. Lekko się poprawia

Państwa oceniono w skali od 0 do 1, gdzie 0 to całkowity brak rządów prawa, a 1 to praworządność bez żadnych zarzutów.

Polska zajęła 32. miejsce w globalnym zestawieniu z wynikiem 0,66. To pozycja w środku tabeli – wyżej niż Włochy, Słowacja czy Grecja, ale wciąż daleko od europejskiej czołówki.

Najwyższy wynik w indeksie uzyskały państwa skandynawskie: Dania (0,9), Norwegia (0,89), Finlandia (0,87) i Szwecja (0,85). Dalej uplasowały się Nowa Zelandia, Niemcy i Luksemburg (po 0,83), Irlandia, Holandia i Estonia (po 0,82).

W drugiej dziesiątce zestawienia z państw UE znalazły się Austria (12. miejsce), Belgia (17. miejsce), Litwa (18. miejsce) i Czechy (20. miejsce), a w trzeciej – Łotwa (21. miejsce), Francja (22. miejsce), Hiszpania (25. miejsce), Słowenia (26. miejsce), Portugalia (29. miejsce) i Cypr (30. miejsce). Przed nami jest jeszcze Malta (31. miejsce).

Za nami spośród państw UE znalazły się: Włochy, Słowacja, Rumunia, Chorwacja, Grecja, Bułgaria i Węgry, które zajęły 79. miejsce – najgorsze w Unii Europejskiej.

Choć do liderów wciąż nam daleko, Polska zanotowała niewielką poprawę – o 0,4 proc. w stosunku do ubiegłego roku. To oznacza, że po okresie spadków i stagnacji wskaźniki zaczynają rosnąć.

Największy postęp odnotowały w tym roku Dominikana (+2,1 proc.), Senegal (+1,6 proc.), Sierra Leone (+1,4 proc.) i Bangladesz (+1,3 proc.).

Czytaj także: Armia USA wraca do napędu... parowego. Trump: Wydałem rozkaz

Rosja i Węgry – symbole odwrotu od prawa

Wśród krajów, gdzie sytuacja pogorszyła się najbardziej, znalazły się Rosja (-4,9 proc.), Sudan (-4,4 proc.), Mozambik (-3,9 proc.) i Togo (-2,9 proc.). W Europie negatywne zmiany odnotowano również w Gruzji, na Słowacji rządzonej przez Roberta Ficę, na Węgrzech Viktora Orbána oraz w Serbii.

Te dane potwierdzają, że część regionu zmierza w stronę autorytaryzmu – z ograniczaniem niezależności sądów, wolności mediów i praw obywatelskich.

Światowy dół rankingu

Najniższe wyniki w światowym zestawieniu uzyskały: Wenezuela (0,26), Afganistan (0,31) i Kambodża (0,31). To państwa, w których zasady prawa ustępują miejsca arbitralnym decyzjom władzy, a obywatele pozbawieni są skutecznych mechanizmów ochrony.

Polska między stabilizacją a wyzwaniami

Choć wynik Polski nie jest zły w skali globalnej, pozostaje wyzwaniem dla instytucji państwa. Praworządność, podobnie jak demokracja, nie jest stanem danym raz na zawsze – wymaga stałej kontroli, niezależności sądów i przejrzystości decyzji władzy.

Raport WJP pokazuje, że Europa staje się kontynentem dwóch prędkości – z jednej strony stabilne kraje Północy, z drugiej – państwa, w których rządy prawa coraz częściej ustępują miejsca politycznym kalkulacjom.

Czytaj także: Szpiegowali na rzecz Rosji. Trzech mężczyzn usłyszało wyroki

Na celowniku oszustów znalazły się przede wszystkim osoby odpowiedzialne za cyberbezpieczeństwo w Jednostkach Samorządu Terytorialnego. Wiadomości pochodzą z nieprawdziwej domeny govministry.pl. 

CZYTAJ TAKŻE: Krajowy system cyberbezpieczeństwa. Rząd zaostrza przepisy

Należy pamiętać, że ministerstwa ani żadne inne instytucje publiczne, czy też służby nigdy nie proszą o podawanie haseł ani innych poufnych danych drogą mailową, telefoniczną lub przez wiadomości w mediach społecznościowych.

Pod żadnym pozorem nie należy klikać w podejrzane linki ani otwierać załączników w takich wiadomościach. 

ZOBACZ TAKŻE: Polska na celowniku hakerów. „Numer jeden w Europie”

W przypadku ministerstw należy zawsze dokładnie sprawdzać, czy wiadomość pochodzi z oficjalnego kanału resortu, np. z domeny zakończonej na .gov.pl. 

18-latkowie, którzy otrzymają bilety z okazji ustanowienia w Europie swobody przemieszczania się, będą mogli podróżować za darmo przez 30 dni w okresie od 1 marca 2026 r. do 31 maja 2027 roku.

Młodzi podróżnicy będą mogli korzystać też z karty rabatowej na transport, wstęp do muzeów, a nawet pokrycie kosztów wyżywienia i zakwaterowania w 36 krajach.

Warunkiem otrzymania biletu jest rozwiązanie quizu na temat UE. Wnioski można składać od czwartku do 13 listopada do godz. 12.

Darmowe przejazdy są częścią programu DiscoverEU, który KE uruchomiła, by przybliżać młodym Europejczykom dziedzictwo kulturowe Europy. Od czasu uruchomienia programu w 2018 roku rozdano już 391 tys. biletów.

Strefa Schengen została formalnie ustanowiona w 1985 roku. Obejmuje obecnie 29 państw.

Układ z Schengen podpisało 14 czerwca 1985 roku pięć państw: Niemcy, Francja i kraje Beneluksu. Nie zniesiono wówczas kontroli na granicach, lecz je istotnie ograniczono. Lądowe przejścia graniczne zniknęły w 1995 roku.

Czytaj także: Koniec z pieczątkami w paszportach. UE uruchamia nowy system dla turystów

Polska stała się uczestnikiem układu z Schengen wraz z wejściem do UE w 2004 roku. Pełnoprawnym członkiem strefy swobodnego przemieszczania się została 21 grudnia trzy lata później. Wówczas umożliwiono Polakom przekraczanie granic z innymi krajami należącymi do Schengen bez przechodzenia kontroli granicznych.

Czy jesteś gotów zmierzyć się z pytaniami o I wojnę światową, które wykraczają poza podstawową wiedzę? Prawdziwi miłośnicy historii wiedzą, kto stał za Planem Schlieffena i kiedy Ameryka weszła do gry. Przygotowaliśmy 10 pytań, na które poprawnie odpowie tylko elita znawców. Sprawdź, czy zasługujesz na miano eksperta i spróbuj zdobyć 10/10! Weronika Papiernik

Fani białoruskiego tenisa mogli się nie lada zdziwić, gdy podczas transmisji meczów na kort weszli zamaskowani ludzie z długą bronią. Mężczyźni błyskawicznie ustawili sędziów i zawodników pod ścianą i aresztowali.

Jak podają białoruskie portale była to zorganizowana akcja sił specjalnych w jednym z mińskich klubów tenisowych.

Zobacz także: Rosyjski generał aresztowany. Powód inny niż oszustwa i korupcja?

Fikcyjne mecze na Białorusi

Według ustaleń portalu Biełsat, służby uderzyły w „fikcyjny turniej zorganizowany przez bukmacherów”. Wyniki takich zawodów znane są z góry wśród osób wtajemniczonych, a ich obstawianie pozwala oszustom czerpać zyski z oszukiwania widzów i graczy.

Oszuści działają za pomocą strony internetowej 1XBET od 2021 r., gdzie można obejrzeć „fikcyjne” mecze tenisa i koszykówki na żywo i obstawić wynik. Według Biełsatu, spotkania odbywają się przez całą dobę w zamkniętych halach bez udziału publiczności, a uczestnicy ubrani są w stroje znanych drużyn, aby stworzyć iluzję prawdziwej rywalizacji. 

Zobacz też: FIFA nie zawiesi Izraela. „Nie rozwiążemy problemów geopolitycznych”

Władze Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK) podpisały w czwartek, 30 października, umowę z konsorcjum Vanderlande Logistics i Vanderlande Logistics na zaprojektowanie, wybudowanie i serwisowanie systemu bagażowego na lotnisku. Jak przekonywał pełnomocnik rządu ds. CPK Maciej Lasek, polskie firmy nie dysponują technologią do obsługi tak dużego portu.

Niemiecki producent artykułów sportowych Puma zanotował kolejną, trzecią z rzędu kwartalną stratę w wysokości 62,3 mln euro. Przychody wyniosły 1,96 mld euro co oznacza rdr. spadek o ponad 15 proc. Sytuacja w spółce staje się coraz trudniejsza.

Netflix ujawnił pełny zwiastun piątego i zarazem ostatniego sezonu swojego sztandarowego hitu serialowego "Stranger Things", za którym stoją bracia Dufferowie. Po dziewięciu latach od premiery pierwszego odcinka powracamy do Hawkins, gdzie mroczne siły znów wyłaniają się spod powierzchni, a bohaterowie stają do ostatecznej walki, która zadecyduje o losach ich świata. Kiedy wielki finał? Piotr Kozłowski

Coraz bliżej finał "Tańca z gwiazdami". W niedzielę, 2 listopada, zobaczymy 8. odcinek tanecznego show. W grze zostało sześć gwiazd. Jedną z nich jest Barbara Bursztynowicz. W wywiadzie zagadnięto aktorkę o rezygnację z programu. To odpowiedziała. Beata Zatońska

Według polskiej straży granicznej, od początku września tego roku prawie 100 tys. ukraińskich mężczyzn w wieku od 18 do 22 lat przekroczyło granicę z Polską. To dwa razy więcej niż w poprzednich miesiącach. Znaczący wzrost liczby młodych Ukraińców odnotowano także w Niemczech. Agnieszka Maj

28 października pod nadzorem Prokuratury Regionalnej w Łodzi przeprowadzono zsynchronizowane działania na terenie aż 10 województw – łódzkiego, małopolskiego, wielkopolskiego, dolnośląskiego, mazowieckiego, lubuskiego, zachodniopomorskiego, śląskiego, pomorskiego i podlaskiego. Zatrzymano kobiety w wieku od 30 do 70 lat. Wśród podejrzanych są dyrektorki niepublicznych liceów, szkół policealnych, a także podstawowych i gimnazjów dla dorosłych. Zarzuty dotyczą lat 2017 – 2023 i udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, poświadczania nieprawdy w dokumentach i wyłudzenia dotacji przyznawanych przez gminy, w łącznej kwocie co najmniej 39,5 mln zł.

– Zebrane dowody dały podstawy do przyjęcia, że podejrzane uczyniły z przestępczego procederu stałe źródło dochodów. Jak ustalono, kierowane przez nie placówki, ubiegając się o dofinansowanie, poświadczały nieprawdę, zawyżając faktyczną liczbę słuchaczy. Wykazywały między innymi osoby fikcyjne, zmarłe, przebywające od wielu lat poza granicami Polski i inne, które faktycznie nie kontynuowały nauki. Dochodziło też do wzajemnej wymiany danych osobowych, co skutkowało tym, że te same osoby wykazywane były równolegle jako uczniowie kilku placówek – informuje Krzysztof Kopania, rzecznik Prokuratury Regionalnej w Łodzi. – Część z podejrzanych, w zamian za udział w procederze najprawdopodobniej przyjmowała gratyfikacje finansowe od innych członków zorganizowanej grupy przestępczej. Kobietom przedstawiono, adekwatnie do ustaleń, zarzuty popełnienia łącznie 79 przestępstw.

W wyniku przeprowadzonych przeszukań zabezpieczono między innymi dokumentację księgową i związaną z ubieganiem się o dotacje oraz sprzęt komputerowy, telefony komórkowe i środki pieniężne. Po przesłuchaniach prokurator zastosował w stosunku do podejrzanych policyjne dozory, poręczenia majątkowe i zakazy opuszczania kraju.

To już kolejne zatrzymania w tej sprawie. Zarzuty przedstawiono dotychczas 47 osobom. Szacuje się, że efektem działalności grupy przestępczej były wyłudzenia dotacji na kwotę łączna około 140 mln zł. Śledztwo w dalszym ciągu ma charakter rozwojowy.

Źródło: KWP w Łodzi, Prokuratura Regionalna w Łodzi

13 października poseł PiS Łukasz Mejza został zatrzymany w na trasie ekspresowej S3 koło Polkowic na Dolnym Śląsku za prawie dwukrotne przekroczenie dozwolonej prędkości – jechał z prędkością 200 km/h przy dozwolonej prędkości 120 km/h. 

Policja chciała go ukarać mandatem w wysokości 2,5 tys. zł i 15 punktami karnymi, jednak poseł zasłonił się immunitetem i mandatu nie przyjął. W związku z tym policja zawnioskowała o uchylenie posłowi immunitetu – wniosek z dolnośląskiej komendy trafił do KGP.

Rzeczniczka Komendanta Głównego Policji insp. Katarzyna Nowak poinformowała w czwartek, że wniosek o ukaranie posła PiS został podpisany przez Komendanta Głównego Policji.

Wyjaśniła, że Biuro Prewencji KGP przekazało go do Marszałka Sejmu za pośrednictwem Prokuratora Generalnego.

Mejza przeprasza i zapowiada zrzeczenie się immunitetu 

W połowie października Mejza poinformował, że zrzekł się immunitetu w sprawie dotyczącej przekroczenia dozwolonej prędkości na S3. Oprócz opłacenia wynoszącego 2,5 tys. zł mandatu Mejza zobowiązał się do wpłaty jego równowartości na cel związany z pomocą ofiarom wypadków drogowych.

– Tak, jak obiecałem, natychmiast zrzekam się immunitetu w sprawie przekroczenia prędkości na S3. Żałuję tego, co zrobiłem, i taka sytuacja nie powtórzy się więcej. Jeszcze raz przepraszam – przekazał Mejza. Poseł PiS podkreślił, że nie zamierza chować się za immunitetem.

CZYTAJ TAKŻE: Mejza tłumaczy nam swój rajd na S3. „Nie mam zamiaru pie***yć głupot”

Szefowa sejmowego Biura Obsługi Mediów, Katarzyna Karpa-Świderek, odnosząc się do deklaracji Mejzy o zrzeczeniu się immunitetu, podkreśliła, że poseł „nie może w sposób skuteczny samodzielnie powiadomić marszałka Sejmu o zrzeczeniu się immunitetu”, zanim wniosek w tej sprawie formalnie nie wpłynie do marszałka Sejmu.

– Zgodnie z obowiązującymi procedurami do marszałka Sejmu trafi on dopiero za pośrednictwem prokuratury – zaznaczyła.

Wcześniej, w swoim pierwszym oświadczeniu Mejza tłumaczył, że mandatu policji nie przyjął tylko dlatego, że spieszył się na lotnisko i czas potrzebny na jego wypisanie sprawiłby, że na pewno spóźniłby się na samolot.

Sejm wyraża zgodę na pociągnięcie posła do odpowiedzialności karnej bezwzględną większością głosów ustawowej liczby posłów. Nieuzyskanie wymaganej większości głosów oznacza podjęcie uchwały o niewyrażeniu zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej. 

Z badań wynika, że 7 na 10 młodych osób LGBTQ+ doświadczyło jakiejś formy przemocy. Tęczowy Piątek 2025 organizowany jest pod hasłem "Silniejsi Razem".

Regionalna Izba Obrachunkowa w Kielcach rozwiewa wątpliwości dotyczące naliczania nagród jubileuszowych dla pracowników samorządowych. Kluczowy jest moment nabycia prawa do nagrody: RIO wyjaśnia, że dodatek specjalny musi stanowić składnik wynagrodzenia pracownika w dniu nabycia tego prawa, aby został uwzględniony w wyliczeniach. Sprawdź, jakie zasady decydują o włączeniu periodycznych składników do jubileuszówki. Olga Papiernik

Autor komentarza opublikowanego w „Frankfurter Allgemeine Zeitung” Nikolas Busse wymienia priorytety Unii Europejskiej i ich konsekwencje. „Kontynent, który sądził, że obronność nie ma już znaczenia, został pouczony przez Putina, że jest inaczej. Kontynent, który przedkładał ochronę klimatu nad wszystko inne, znalazł niewielu partnerów mających podobne ambicje. Kontynent, który opowiadał się za wolnym handlem, został skonfrontowany z cłami Trumpa”.

Podkopanie najważniejszych filarów światopoglądu Europy

Zdaniem Nikolasa Busse Europa, „która wierzyła w globalizację, padła ofiarą załamania się łańcuchów dostaw”. Autor skrytykował domaganie się ważnej roli dla siebie w polityce światowej i ocenił, że bez Stanów Zjednoczonych nasz kontynent nie był w stanie podjąć żadnych działań w Ukrainie, a na Bliskim Wschodzie nie był nawet potrzebny.

Jak czytamy, lista ta może być jeszcze dłuższa. Konkluzją jest zaś to, że „najważniejsze filary, na których opiera się polityka zagraniczna i światopogląd Europy, zostały w krótkim czasie podkopane, a niektóre nawet całkowicie zniszczone”.

Zdaniem autora komentarza do niedawna uważano, że „Europejczycy stają się silniejsi, gdy działają wspólnie”. „Teraz jednak ciągną się nawzajem w dół” – ocenia.

Czytaj także: Antyukraiński sojusz w UE? Doradca Orbana ujawnia plany



Wśród przykładów Busse powołuje się na Francję, która kiedyś była określana mianem „lokomotywy wzrostu gospodarczego”, teraz ciągnie Europę w dół przez swoje zadłużenie. Autor tekstu wspomina również Niemcy, które w jego ocenie negatywnie wpływają na cały kontynent, ze względu na swoją słabość gospodarczą.

Jednak przytoczone kraje nie są niechlubnymi wyjątkami wśród innych państw Unii Europejskiej, gdyż przez konflikty społeczne i „zaległości w zakresie obronności, których nie da się nadrobić w krótkim czasie”, również źle oddziałują na wspólnotę.

„Najlepiej ilustruje tę trudną sytuację fakt, że premier Węgier ma obecnie większy wpływ w Waszyngtonie niż przewodnicząca Komisji Europejskiej. Europa nie jest traktowana poważnie na arenie międzynarodowej, ponieważ nie musi być traktowana poważnie” – ocenia Nikolas Busse.

Autor zarzuca politykom, że „wciąż toczą bitwy przeszłości”. Dotyczy to przede wszystkim dwóch kluczowych państw UE: we Francji nadal wszystko kręci się wokół reformy emerytalnej, zaś w Niemczech – wokół migracji. O „głębokim kryzysie partii głównego nurtu” świadczy – zdaniem autora – to, że akurat „prawicowo-populistyczny rząd we Włoszech stał się jedną z ostatnich ostoi stabilności”.

Kryzys Unii Europejskiej

Busse przyznaje, że „schyłek Europy” jest nieunikniony i trwa już od lat, wraz ze wzrostem potęgi USA, przemysłowego rozwoju Azji i krajów bogatych w surowce.

„W tym wielobiegunowym świecie, charakteryzującym się konkurencją między mocarstwami, wielonarodowy kontynent, jakim jest Europa, nie może grać pierwszych skrzypiec” – ocenia dziennikarz „FAZ”. Koncepcję „Stanów Zjednoczonych Europy” uznaje za nierealną politycznie, a nawet chybioną, bo UE nie stanie się drugimi USA.

„Jeśli wszystko pójdzie dobrze, utrzymamy trzecią pozycję (wśród mocarstw – red.), za Ameryką i Chinami. Jeśli pójdzie źle, unia rozpadnie się, a Europa ponownie zostanie podzielona na strefy wpływów obcych mocarstw” – prognozuje autor.

„Unia Europejska potrzebuje przede wszystkim silnych państw członkowskich, zarówno pod względem gospodarczym, jak i militarnym”. Dziennikarz „FAZ” uważa, że „Europie brakuje realistycznego zrozumienia świata, w którym żyjemy. Trump, Xi Jinping czy Putin nie są wypadkami historycznymi.

Reprezentują oni to, z czym Europa ma coraz częściej do czynienia: krajami, które bezlitośnie realizują swoje interesy narodowe” – konkluduje Busse.

Czytaj również: Po ataku hybrydowym na Litwę. „Destabilizacja i prowokacja”

Straty, wycieki i niewłaściwy transport tych granulek mogą prowadzić do ich przedostawania się do gleby, rzek i oceanów, gdzie rozkładają się bardzo powoli i szkodzi to środowisku, zwierzętom oraz zdrowiu ludzi.

Kogo dotyczą nowe przepisy?

Nowe zasady obejmą wszystkie podmioty w Unii Europejskiej zajmujące się obsługą, magazynowaniem lub transportem granulek plastikowych – jeśli ich roczna ilość przekracza 5 ton. Dotyczy to:

• firm produkujących lub przetwarzających tworzywa sztuczne,

• przedsiębiorstw logistycznych przewożących granulki drogą lądową (samochodową, kolejową i rzeczną),

• operatorów transportu morskiego, zarówno na statkach unijnych, jak i spoza UE, jeżeli zawijają do portów UE.

Czytaj także: Łatwy sposób na zmniejszenie ilości mikroplastiku w spożywanej wodzie

Plan zarządzania ryzykiem – obowiązek dla przedsiębiorstw

Każda firma zajmująca się granulatem plastikowym będzie musiała opracować i wdrożyć plan zarządzania ryzykiem dla każdego miejsca, w którym takie granulki są pakowane, przechowywane lub przeładowywane. Plan ten ma określać, jak zapobiegać stratom oraz jak reagować, jeśli do wycieku jednak dojdzie.

Bezpieczny transport morski

Operatorzy transportu morskiego będą zobowiązani do:

• stosowania solidnych, wytrzymałych opakowań, dobrze zabezpieczonych przed uszkodzeniem podczas transportu,

• zapewnienia jasnego oznakowania przesyłek,

• przekazywania informacji o ładunku oraz odpowiednich wymagań dotyczących składowania na statku.

Celem jest ograniczenie ryzyka przypadkowego rozlania lub wysypania granulek do morza.

Czytaj także: Mikroplastik już nawet w ludzkich łożyskach

Obowiązek natychmiastowej reakcji na wycieki

Jeżeli mimo zabezpieczeń dojdzie do niezamierzonej lub przypadkowej utraty granulek, podmiot odpowiedzialny musi niezwłocznie poinformować odpowiednie służby ratunkowe.

Powinien podjąć wszystkie możliwe działania, aby ograniczyć skutki takiego zdarzenia.

Musi także zapobiec powtórzeniu się podobnych sytuacji w przyszłości.

Czytaj także: Plastik z fotosyntezy. Wyjątkowy wynalazek na pomoc Ziemi

Proces wejścia w życie przepisów

Projekt został uznany za przyjęty, ponieważ wcześniej osiągnięto porozumienie między Parlamentem Europejskim a Radą. Kolejne kroki to:

• podpisanie aktu przez obie instytucje,

• publikacja w Dzienniku Urzędowym UE.

Przepisy zaczną obowiązywać po 20 dniach od publikacji, natomiast ich stosowanie rozpocznie się po dwóch latach (dla transportu morskiego przewidziano trzy lata na dostosowanie).

Cel UE do 2030 roku: 30 proc. mniej mikroplastiku w środowisku

Unia Europejska dąży do tego, aby do 2030 roku zmniejszyć ilość mikroplastiku, który trafia do środowiska – zarówno celowo, jak i przypadkowo – o 30 proc. Już w październiku 2023 roku. Komisja Europejska zaproponowała regulacje mające ograniczyć straty plastikowych granulek, gdyż ich niekontrolowany rozrzut stanowi jedno z głównych źródeł zanieczyszczenia mikroplastikiem.

Czytaj także: Oceany zaśmiecone plastikiem. Problem szybko narasta

Polskie Linie Lotnicze LOT ogłosiły uruchomienie nowej, sezonowej trasy międzynarodowej z Warszawy (WAW) do Marrakeszu (RAK) w Maroku. Połączenie ruszyło w bieżącym sezonie i będzie realizowane do 9 maja 2026 roku. Weronika Papiernik