Wchodzisz i wiesz

Największy polski bank komercyjny - PKO BP - i potentat branży e-commerce - Allegro - zdecydowały o zawiązaniu biznesowego mariażu. Wspólne przedsięwzięcie ma dotrzeć do 2 mln klientów indywidualnych i zapewnić finansowanie w wysokości 1,5 mld zł dla 20 tys. przedsiębiorców - poinformowały spółki.

Zlokalizowany w zachodniej części azorskiej wyspy wulkan budzi się, powodując wstrząsy sejsmiczne, które w ostatnich dniach osiągnęły magnitudę 3,9. W związku ze zwiększoną aktywnością sejsmiczną władze rządu regionalnego Azorów podniosły poziom ostrzeżenia dotyczącego wulkanu z poziomu „stabilnego” do „reaktywacji”.

CZYTAJ TAKŻE: Wulkan Kilauea pluje lawą. Słupy nawet na kilkaset metrów

Według naukowców z Instytutu Wulkanologii Uniwersytetu Azorskiego (IVAR) notowane od końca października coraz częstsze wstrząsy mają związek z wybudzeniem się Santa Barbary. Badacze nie wykluczają, że w najbliższym czasie wulkan wejdzie w fazę erupcji.

Badacze z IVAR odnotowali, że choć od 2005 r. azorski wulkan wchodził w fazę erupcji ponad dwadzieścia razy, to podkreślają, że w ostatnich latach nie był on jednak aktywny.

Jak przekazał geolog Joao Gaspar z IVAR, w związku ze znacznie podwyższoną wobec pierwszych miesięcy tego roku aktywnością sejsmiczną na wyspie rozpoczęto analizę powietrza w rejonie wulkanu Santa Barbara oraz wody z przepływających w jego sąsiedztwie rzek. Dodał, że badania te potrwają do piątku.

Tymczasem, jak odnotował Ośrodek Informacji ds. Obserwacji Sejsmicznej i Wulkanicznej Azorów (CIVISA), notowane na początku listopada wstrząsy sejsmiczne odczuwalne były nie tylko na Terceirze, ale również na położonej na zachód od tego lądu wyspie Sao Jorge.

ZOBACZ TAKŻE: Ten kierunek upodobali sobie turyści. Polacy też chętnie tam latają

Według ośrodka badawczego epicentrum wstrząsów występowało w rejonie wulkanu Santa Barbara na głębokości 3-4 km.

Przedstawiciele CIVISA spodziewają się nasilenia intensywności wstrząsów na Terceirze, przypominając, że ostatnie sięgnęły poziomu pięć w 12-stopniowej skali Mercallego.

Jest krótkie, proste i niezwykle rzadkie. Na dodatek natychmiast zapada w pamięć. W całym kraju to imię noszą tylko 172 kobiety, co sprawia, że jest jednym z najbardziej unikalnych imion w Polsce. Paula Nowak

Związek Powiatów Polskich pozytywnie ocenia projekt wprowadzenia funkcji sekretarza w obwodowych komisjach wyborczych. - Faktycznie może to przyczynić się do większego sprofesjonalizowania działania tych ciał oraz usprawnienia kwestii funkcjonowania komisji, w tym przeliczania głosów - oceniają samorządowcy.

Matthew McConaughey nie tylko udostępnił swój głos, ale jest także inwestorem firmy ElevenLabs. Jego syntetyczny głos ma zostać wykorzystany w autorskim newsletterze „Lyrics of Livin’”, który dzięki narzędziom sztucznej inteligencji będzie dostępny również w języku hiszpańskim. McConaughey podkreślił, że technologia ElevenLabs pozwoli mu dotrzeć do szerszego grona odbiorców na całym świecie.

Z kolei Michael Caine, który w październiku ogłosił zakończenie kariery aktorskiej, dołączył do projektu Iconic Voices Marketplace, uruchamianego przez ElevenLabs. Platforma umożliwia komercyjne licencjonowanie głosów znanych postaci – zarówno współczesnych, jak i historycznych – na podstawie uzyskanych zgód i umów licencyjnych.

Aktor udostępnił swój głos, by mógł być wykorzystywany w narracjach, audiobookach i innych produkcjach dźwiękowych. W oświadczeniu podkreślił, że cieszy się z możliwości udziału w inicjatywie, która pozwoli jego głosowi „żyć dalej w nowych historiach”.

Dźwięk ponad czasem

W ramach projektu Iconic Voices Marketplace ElevenLabs zapowiedziało również obecność cyfrowych wersji głosów wielu znanych osób – zarówno współczesnych, jak i historycznych. Wśród nich znaleźli się: John Wayne, Rock Hudson, Judy Garland, Liza Minnelli, Art Garfunkel, Amelia Earhart, Babe Ruth, J. Robert Oppenheimer, Maya Angelou oraz Alan Turing.

W przypadku zmarłych postaci zgody na wykorzystanie głosów zostały udzielone przez spadkobierców lub organizacje zarządzające prawami autorskimi.

Firma ElevenLabs jest jednym z liderów w dziedzinie technologii przetwarzania mowy. W 2025 r. jej wycena rynkowa została oszacowana na około 6,6 miliarda dolarów.

Czytaj też: „Sprawdzamy”: Czy sztuczna inteligencja wejdzie do szkół?

Demokraci zamieścili na platformie X obrazy trzech e-maili, w których Epstein i jego partnerka Ghislaine Maxwell wspominają o Trumpie, z którym przez lata się przyjaźnili.

Co znalazło się w mailach?

Pierwsza to wiadomości z kwietnia 2011 r. - trzy lata po pierwszym skazaniu Epsteina za skłanianie do seksu nieletnich.

„Chcę, żebyś zdała sobie sprawę, że psem, który nie zaszczekał, jest Trump...” – napisał Epstein do Maxwell, dodając że jedna z jego ofiar – której nazwisko zostało ocenzurowane przez komisję – „spędziła z nim godziny” w domu Epsteina, a mimo to „jego nazwisko nie zostało wymienione”.

„Myślałam o tym...” – odparła Maxwell.

Zobacz również: Polityczna burza wokół „listy Epsteina”. Ruch MAGA atakuje Trumpa

Maile Epsteina o Trumpie

Drugi e-mail to dialog z 2015 r. między Epsteinem i pisarzem Michaelem Wolffem, autorem kontrowersyjnych książek o prezydenturze Trumpa. W dniu przedwyborczej debaty w telewizji CNN, Wolff napisał Epsteinowi, że słyszał, że stacja zamierza zapytać Trumpa o związki z Epsteinem (według CNN ostatecznie takie pytanie nie padło).

Epstein zapytał Wolffa, że gdyby mógł skomponować odpowiedź Trumpa na to pytanie, jak powinna ona brzmieć. W odpowiedzi Wolff stwierdził, że Epstein powinien „dać mu się samemu powiesić”.

„Jeśli on powie, że nie był w twoim samolocie lub domu, to daje ci wartościowy PR i polityczną walutę. Możesz go powiesić w sposób, w który potencjalnie da ci pozytywne korzyści, albo, jeśli naprawdę wyglądać będzie na to, że może wygrać, możesz go uratować, generując dług” – radził pisarz. Dodał jednak, że możliwe jest, że Trump powie, że „Jeffrey jest świetnym gościem, który został źle potraktowany i jest ofiarą politycznej poprawności, która zostanie zdelegalizowana w reżimie Trumpa”.

Trump i Epstein przez lata byli sąsiadami i przyjaciółmi w Palm Beach na Florydzie. Trump twierdził, że wyrzucił jednak ostatecznie Epsteina ze swojego klubu. Pytany o powody, prezydent wyjaśniał, że chodziło o „podbieranie” przez Epsteina jego pracownic, masażystek z Mar-a-Lago.

Trzeci e-mail to wiadomość z 2019 r., w której Epstein napisał do Wolffa, że Trump nigdy nie poprosił go, by zrezygnował z członkostwa w jego klubie Mar-a-Lago, bo nigdy nie był jego oficjalnym członkiem.

„Oczywiście, że on wiedział o dziewczynach, bo poprosił Ghislaine (Maxwell), by przestała” – dodał.

Kontekst tych wiadomości nie jest do końca znany. Jak powiedział CNN Wolff, był zaangażowany w szczegółowe rozmowy z Epsteinem na temat jego relacji z Trumpem i e-maile te były częścią tej rozmowy.

Demokraci z komisji ds. nadzoru stwierdzili, że nowe dokumenty „każą zadać poważne pytania o Donaldzie Trumpie i jego wiedzy o straszliwych zbrodniach Epsteina”. Biały Dom dotąd nie odniósł się do sprawy.

Zobacz także: Epstein „ukradł” Trumpowi dziewczynę. Nowe wieści w sprawie ich znajomości

Bogaty materiał dowodowy

Opublikowane e-maile są jednymi z ponad 23 tys. dokumentów, które komisja Izby otrzymała od prawników reprezentujących majątek Epsteina, który według policji popełnił samobójstwo w areszcie w 2019 r. przed czekającym go procesem federalnym w sprawie wykorzystywania nieletnich.

W poprzednich transzach ujawniono m.in. domniemaną kartkę urodzinową Trumpa na 50. urodziny Epsteina, w której wspominał on o łączących obu mężczyzn tajemnicach. Tekst wpisany był w szkic sylwetki nagiej kobiety. Trump twierdził, że nie jest autorem rysunku i pozwał „Wall Street Journal”, który pierwszy opisał sprawę.

Zobacz też: „Z paszportem”: Nowa gra o Ukrainę i cień Epsteina nad elitami

Kartel podniósł prognozę wzrostu podaży ropy naftowej z krajów spoza organizacji. Może to odbić się na cenach surowca.

Sąd Rejonowy w Wejherowie aresztował na trzy miesiące 17-letniego Michała G. podejrzanego o nieumyślne spowodowanie wypadku ze skutkiem śmiertelnym, kierowanie pojazdem bez uprawnień i po spożyciu alkoholu. W wypadku w Kurowie w woj. pomorskim zginęły dwie koleżanki nastolatka. Aneta Malinowska

„Zarząd Krajowy Razem zdecydował dziś jednogłośnie o skreśleniu Pauliny Matysiak z listy członkiń Razem” – czytamy w czwartkowym komunikacie na X. Partia podkreśliła, że Matysiak od „dłuższego czasu” nie uzgadniała swoich działań i nie współpracowała z partią, a „liczne próby włączenia jej w prace Razem” okazały się nieskuteczne.

Według Razem, działania Matysiak nie uwzględniały strategii partii na „budowę alternatywy dla PO-PiSu”. „Rok temu grupa polityczek próbowała swoimi indywidualnymi decyzjami zapisać Razem do bloku Tuska. Nie pozwoliliśmy na to. Razem nie zapisze się też do drugiego z tych szkodliwych dla Polski obozów” – czytamy.

„Przez lata współpracowaliśmy i za to dziękujemy. Pozostajemy oczywiście gotowi do wspólnych działań w Sejmie w sprawach transportu i w innych kwestiach ważnych z perspektywy rozwoju Polski” – dodano.

Czytaj także: „Wściekle atakowany najwybitniejszy menedżer”. Kaczyński w obronie Obajtka

W 2024 r. sprzedaż ciepła w polskim sektorze ciepłowniczym spadła o ponad 3,8 proc., a o 1,64 proc. spadła wielkość mocy zainstalowanej. W branży spada także zatrudnienie oraz wykorzystanie węgla kamiennego - wynika z informacji Urzędu Regulacji Energetyki (URE).

Partia Razem oświadczyła w środę, że skreśliła z listy swoich członków posłankę Paulinę Matysiak, która - jak czytamy w komunikacie ugrupowania - "od dłuższego czasu nie współpracowała z partią". W komunikacie partia dodała ponadto, że Matysiak nie uwzględniała w swoich działaniach wartości związanych z Razem. Aneta Malinowska

Przygotuj się na wyzwanie! Przed Tobą megatrudny quiz ortograficzny "U czy Ó?". Ten test przeznaczony jest tylko dla prawdziwych ekspertów. Sprawdź, czy Twoja wiedza o pułapkach polskiej pisowni jest na najwyższym poziomie i spróbuj zdobyć co najmniej 6 punktów. Weronika Papiernik

Poza nami już 399 dostawa LNG do gazoportu. Jednak to nie koniec ważnych informacji. Jak chwali się terminal, miało w nim miejsce bezprecedensowe wydarzenie.

Działania MEN prowadzą do "chaosu, pogorszenia warunków pracy i dalszej degradacji zawodu" - uważają związkowcy z "S". - Nauczyciele są zniechęceni, rozgoryczeni i sfrustrowani całą sytuacją - mówi Waldemar Jakubowski, szef oświatowej "Solidarności".

Wniosek do Prokuratury Krajowej złożył w tej sprawie pełnomocnik Zbigniewa Ziobry. Prokuratura zapowiada, że się do niego odniesie: - Jest tam propozycja, żeby dokonać przesłuchania we wskazanych przez niego adresach.

Wiosną 2026 roku na poznańskim lotnisku pojawi się nowa propozycja dla podróżnych. Ryanair zapowiedział uruchomienie połączenia z miastem Shannon w zachodniej Irlandii – to świetna opcja dla tych, którzy planują podróż do Stanów Zjednoczonych lub chcą odkrywać mniej oczywiste kierunki w Europie. Lena Ratajczyk

Prezydent Karol Nawrocki poinformował, że odmówił nominacji 46 sędziów. Zapowiedział, że przez najbliższe 5 lat żaden sędzia, który kwestionuje konstytucyjne uprawnienia prezydenta, polską konstytucję i polski system prawny nie może liczyć na nominację sędziowską i awans. Agnieszka Maj

Polska też może pochwalić się kilkoma pięknymi jarmarkami bożonarodzeniowymi z długą tradycją, ale je opisaliśmy w innym artykule. W tym tekście skupiamy się na jarmarkach zagranicznych.

Jarmark bożonarodzeniowy we Wiedniu

Stolica Austrii to klasyka świątecznych podróży. Wiedeński jarmark na Rathausplatz rozpocznie się już 14 listopada 2025 roku i będzie częścią krajobrazu tego miasta do 26 grudnia. Oprócz głównego targu warto odwiedzić też te mniejsze – choćby w dzielnicy Spittelberg czy przy pałacu Schönbrunn. Wiedeńskie jarmarki wyróżniają się elegancją i bogatym programem kulturalnym – na wielu z nich każdego wieczoru odbywają się koncerty muzyki klasycznej i kolęd w wykonaniu chórów.

Jarmark bożonarodzeniowy w Kolonii

Niemcy jarmarkami świątecznymi stoją, a jedne z bardziej okazałych organizowane są w Kolonii. Główny jarmark przy katedrze Kölner Dom ruszy 17 listopada i potrwa do 23 grudnia. Na setkach stoisk znajdziemy lokalne wypieki, biżuterię, ozdoby i produkty rzemieślnicze. Warto odwiedzić też portowy jarmark nad Renem. W tym roku nowością będzie „świetlny szlak” – kilkukilometrowa trasa łącząca wszystkie świąteczne jarmarki w centrum miasta.

Zobacz też: Najtańsze kierunki na city break w Europie. Polskie miasta w czołówce

Jarmark bożonarodzeniowy w Norymberdze

Jeszcze jedna propozycja w Niemczech. Jednym z najstarszych jarmarków w Europie jest ten w Norymberdze, znany jako Christkindlesmarkt. Jego historia sięga XVI wieku, a symbolem jest postać „Dzieciątka Bożego” otwierająca uroczyście sezon adwentowy. W 2025 roku jarmark rozpocznie się 28 listopada i otwierany będzie codziennie aż do Wigilii. Na odwiedzających czekają pierniki norymberskie, słynne kiełbaski bratwurst i ręcznie robione ozdoby z drewna. 

Jarmark bożonarodzeniowy w Pradze

W stolicy Czech świąteczny klimat czuć będzie przed ponad pięć tygodni – jarmarki na Rynku Staromiejskim i Placu Wacława rozpoczną się 29 listopada i potrwają aż do 6 stycznia 2026 roku. Drewniane budki, tradycyjny trdelnik – czyli słodki „zawijaniec” przypominający kołacz – miód pitny i muzyka na żywo jak zawsze stworzą niepodrabialną atmosferę. Uwaga: w tym roku nie będzie jarmarku świątecznego na terenie praskiego zamku.

Czytaj także: W powietrzu na czterech łapach. Zasady i koszty przewozu psa samolotem

Jarmark bożonarodzeniowe w Strasburgu

Strasbug nazywany jest „świąteczną stolicą Francji”, bo to właśnie tutaj w 1570 roku odbył się pierwszy w tym kraju jarmark bożonarodzeniowy. W 2025 roku wydarzenie potrwa od 26 listopada do 24 grudnia. Miasto rozświetlą tysiące dekoracji, a na Place Kleber stanie 30-metrowa choinka. Na ponad 300 stoiskach kupimy alzackie specjały – grzane wino z cynamonem, ser munster, podpłomyk tarte flambee i lokalne ozdoby z wikliny.

Jarmark bożonarodzeniowy w Budapeszcie

W Budapeszcie dwa największe jarmarki – ten przy placu Vörösmarty i ten przy Bazylice św. Stefana – wystartują już 14 listopada. Największą atrakcją jarmarku przy bazylice są świąteczne iluminacje wyświetlane na fasadzie świątyni. Na targach bożonarodzeniowych w Budapeszcie można oczywiście spróbować rozgrzewających specjałów węgierskiej kuchni, m.in. langosza czy gulaszu w chlebie, a na deser słynnego kołacza. 

Zobacz też: Jogurt to też płyn. Zasady przewozu jedzenia i napojów w samolocie

Jarmark bożonarodzeniowy w Zagrzebiu

Chorwacka stolica już trzykrotnie zdobyła tytuł najpiękniejszego jarmarku bożonarodzeniowego w Europie w plebiscycie European Best Destinations. Już niedługo centralnie zlokalizowany plac Bana Jelacicia tradycyjnie wypełnią stoiska z przysmakami kojarzącymi nam się raczej z wakacjami niż świętami: burkiem, ajvarem i chorwackimi winami. Jarmark ruszy 29 listopada.

Jarmark bożonarodzeniowy w Sztokholmie

Szukacie jarmarku bożonarodzeniowego w zimowej scenerii? W Sztokholmie szanse na zimową aurę w grudniu są większe niż we wszystkich wymienionych wcześniej miastach. Główny jarmark w szwedzkiej stolicy odbywa się na placu Stortorget w dzielnicy Gamla Stan. W 2025 roku targ ruszy 23 listopada i potrwa do 23 grudnia. Wśród atrakcji znajdziemy tradycyjne szwedzkie smakołyki – pepparkakor, czyli pierniczki, glögg, czyli grzaniec, oraz kanelbullar, czyli popularne również u nas cynamonki.

Zobacz też: Koszmarne wakacje w Egipcie. Oszuści mają nowy sposób na turystów

Obywatel Ukrainy podszedł do kierowcy busa i dwa razy uderzył go pięścią w głowę, krzycząc "pistolet auto".

Sprawa, która wstrząsnęła opinią publiczną we Francji, stawia pytania o skuteczność unijnych przepisów dotyczących bezpieczeństwa konsumentów i nadzoru nad dużymi platformami internetowymi.

Francuski skandal, który wstrząsnął Europą

Środowa debata plenarna w Strasburgu jest reakcją na oburzenie, jakie wywołały doniesienia o sprzedaży przez Shein nielegalnych produktów, w tym lalek erotycznych o wyglądzie dzieci oraz broni. Po ujawnieniu tych informacji francuski rząd wszczął postępowanie sądowe przeciwko firmie i ogłosił zawieszenie jej działalności we Francji do czasu wyjaśnienia sprawy.

Skandal zbiegł się z otwarciem pierwszego na świecie sklepu stacjonarnego Shein w Paryżu. Wydarzenie, które miało być triumfem marketingowym chińskiego giganta fast fashion, przerodziło się w kryzys wizerunkowy i polityczny. Francuscy parlamentarzyści oraz organizacje społeczne domagali się natychmiastowego wycofania nielegalnych towarów i dokładnego zbadania sposobu, w jaki produkty trafiają do sprzedaży na platformie.

Shein w defensywie: usuwanie towarów i współpraca ze śledczymi

W odpowiedzi na zarzuty firma Shein ogłosiła, że natychmiast usunęła wszystkie zakazane produkty oraz zawiesiła działalność zewnętrznych sprzedawców we Francji. Rzecznik spółki Quentin Ruffat podkreślił, że przedsiębiorstwo „potępia wszelkie formy nielegalnych treści” i w pełni współpracuje z francuskimi organami ścigania, m.in. poprzez przekazanie danych sprzedawców i klientów, którzy zakupili kontrowersyjne produkty.

Francuskie Ministerstwo Finansów w piątek zezwoliło platformie na wznowienie działalności, zaznaczając jednak, że Shein pozostanie pod ścisłym nadzorem, a prowadzone śledztwa będą kontynuowane. Według resortu spółka musi wykazać, że działa w pełnej zgodności z krajowymi i unijnymi przepisami dotyczącymi handlu elektronicznego.

Czytaj także: Piętrowe i ekspresowe. „Największa umowa w historii polskiej kolei”

Tłumy mimo kontrowersji

Pomimo burzy medialnej i protestów przed siedzibą sklepu, zainteresowanie marką nie osłabło. Jak poinformował Frederic Merlin, szef paryskiej galerii BHV, od środy nowy sklep Shein odwiedziło już około 50 tysięcy osób. „W ciągu kilku dni mieliśmy tłumy gości, mimo całego zamieszania” – napisał w mediach społecznościowych.

Francuskie media, w tym dziennik „Le Monde”, zwróciły jednak uwagę, że decyzja Merlina o współpracy z Shein spotkała się z ostrą krytyką. W opinii wielu komentatorów biznesmen „poszedł o krok za daleko”, stawiając na partnera, który w oczach francuskiej opinii publicznej symbolizuje nieetyczne praktyki handlowe i społeczną bezkarność dużych platform.

Bruksela reaguje: Shein pod lupą unijnych instytucji

Podczas dzisiejszej debaty europosłowie mają zaapelować do Komisji Europejskiej o zbadanie sprawy i ocenę, czy obowiązująca ustawa o usługach cyfrowych (Digital Services Act) jest wystarczająco skuteczna w zapobieganiu sprzedaży nielegalnych towarów w internecie. W dniach 24-27 listopada Parlament ma głosować nad rezolucją w tej sprawie.

Shein już w kwietniu 2024 roku została uznana za tzw. bardzo dużą platformę internetową (VLOP), co oznacza, że podlega ona najsurowszym wymogom unijnego prawa cyfrowego. Od tego czasu Komisja Europejska wystosowała do firmy dwa formalne wnioski o informacje – dotyczące m.in. sprzedaży nielegalnych produktów, ochrony małoletnich i identyfikowalności sprzedawców.

Europosłowie podkreślają, że przypadek Shein pokazuje, jak trudno egzekwować przepisy wobec globalnych gigantów handlu online, zwłaszcza tych z siedzibą poza Unią. Wielu z nich domaga się zaostrzenia zasad odpowiedzialności platform za treści i produkty publikowane przez zewnętrznych sprzedawców.

Czytaj także: Tyle kosztują chore zwierzęta. Pochłaniają miliardy z budżetu

Shein – od sukcesu do serii kontrowersji

Założona w 2012 roku w Chinach, a obecnie mająca centralę w Singapurze, Shein w ciągu dekady stała się jednym z największych detalistów odzieży na świecie, znanym z błyskawicznego wprowadzania nowych trendów i niskich cen. Jej sukces opiera się na agresywnym marketingu w mediach społecznościowych i współpracy z influencerami, ale od lat towarzyszą mu liczne oskarżenia.

Organizacje pozarządowe i dziennikarze śledczy zarzucają firmie niszczenie środowiska, masową produkcję odzieży niskiej jakości, a także wykorzystywanie pracowników w „niegodnych warunkach”. Skandal we Francji tylko pogłębił wizerunkowy kryzys Shein, pokazując, że problem dotyczy nie tylko etyki produkcji, ale także bezpieczeństwa i moralności oferowanych produktów.

Nowa próba dla unijnych regulacji

Dzisiejsza debata w Strasburgu ma być – zdaniem komentatorów – nie tylko reakcją na pojedynczy skandal, lecz także punktem zwrotnym w unijnej dyskusji o odpowiedzialności platform internetowych. Coraz więcej europosłów wskazuje, że wolność handlu w sieci nie może oznaczać braku kontroli nad tym, co trafia do konsumentów.

Czytaj także: Wojna o lit. Seul przystąpił do ofensywy